From Wikipedia, the free encyclopedia
Plazma (yunança πλάσμα - äwälängän) - öleşçä yäki tulısınça ionlaşqan gaz, neytral atomnar, molekulalar yäki qorğılı kisäkçälärdän (ionnar, elektronnardan) tora.
Plazmanıñ töp üzlege - kvazineytrallek, çönki uñay häm tiskäre qorğılı kisäkçälärneñ külämle tığızlıqları bertigez.
Qayçaqta plazma - matdäneñ dürtençe agregat xaläte dip yörtelä.
İonlaşqan matdädä atomnar, molekulalarnıñ elektron sürülärennän kimendä ber elektron ayırıp alınğan.
Plazmanıñ kvazineytrallege - irekle qorğılar bulğanğa qaramastan (elektronnar, ionnar), ğomumi elektr qorğısı nul'ga tigez.
Plazmada irekle elektr qorğıları buluı säbäple plazma elektr ağımın ütkärä häm başqa agregat xalätlärgä qarağanda magnit, elektr qırları belän köçleräk tä'sir itä.
Plazma 1879 yılda Kruks tarafınnan açıla, 1928 yılda Lengmür qan plazmasına oxşaşlıq öçen agregat xalätne plazma itep yörtä.
Ğälämneñ barion matdäse massası buyınça 99.9% plazmadan tora.
Barlıq yoldızlar, yoldızara fäza plazmadan tora.
| Plazma törläre | ||
|
|
|
| Üzlek | Gaz | Plazma |
|---|---|---|
| Elektr ütkärüçänlege | Bik keçkenä Hawa - yaxşı izolätor (30 kV/sm2 qädär). |
Bik yuğarı |
| Kisäkçälär törläre sanı | Ber | Ber, ike. öç häm kübräk |
| Tizleklär buyınça büleneş | Makswell büleneşe | Makswell büleneşe häm bütän |
| Tä'sir iteşülär töre | Binar (ike kisäkçälek) | Kümäk (küp kisäkçälek) |
Här qorğılı kisäkçälär sisteması plazma bulmıy, plazma tübändägeçä üzleklärgä iä:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
