Тукай – Чуашстанның Комсомол районындагы татар авылы. Урмай авыл советына карый.
| Тукай | |
| Нигезләнү датасы | XVII гасыр |
|---|---|
| Дәүләт |
 Россия |
| Административ-территориаль берәмлек | Урмай (Комсомол районы) |
| Сәгать поясы | UTC+03:00 |
| Халык саны |
1745 (2010)[1], 1718 (2012)[2] |
| Рәсми веб-сайт | tokaevo.ucoz.ru |
| Беренче язма телгә алу | 1710 |
 | |
Авыл Гөбенә елгасының кушылдыклары булган Кондырлы һәм Чаканлы елгалары арасында утырган. Борынгы вакытта, бабайлар монда килеп нигез салганда, бу урыннарда урманнар булган һәм урман эченнән аккан елгалары да мул сулы булган, ә анда кондызлар яшәгән. Төрле сәбәпләр белән “кондыз” сүзе “Кондырлы”га әйләнеп киткән. Икенче бер елга буенда сазлыкларда кара чәкәнле камышлар үсеп утырган. Җирле сөйләмнәргә яраклашып “чәкән” сүзе “чакан”га әйләнеп, елга Чаканлы исемен алган.
Авылның исеме татарча Тукай булса да, русчалаштырып аны Токаево дип, ә чуашлар Тукай-Мишәр дип йөртәләр. Авыл Чувашстандагы татар авыллары арасында үзенең зурлыгы һәм халык саны буенча өченче урында тора. Авыл район үзәге булган Комсомол авылыннан 8 км ераклыкта, Урмай авыл җирлеге хакимиятеннән 3 км ераклыкта, мәркәз Чабаксар шәһәреннән 123 км, ә Чуашстанның үзәге булган Канаш станциясеннән 32 км ераклыкта. Авыл район үзәге белән асфальт белән тоташкан, ә урамнарга таш җәелгән. Район үзәгенә даими рәвештә “Газель» машиналары йөреп тора, һәр көн иртән Казан шәһәренә автобус китә һәм кичкә әйләнеп кайта.
Авылда татарлар гына яши. Авыл халкы дини һәм милли йолаларны җиренә җиткереп тотып бара. Авылда мәчет зур урын тота. Мәчетнең тарихы 1780 еллар белән бәйле. 1991 елдан (яңа мәчет сафка баскач) мәчет манарасыннан биш вакыт намазга чакырган азан авазы тынып тормый. Биш вакыт намазга 50-ләп кеше йөри, җомга намазларына туксаннан артык кеше йөри. Мәчет каршында якшәмбе мәктәбе (мәдрәсә) эшләп килә. Анда малайлар да, кызлар да, хәтта урта яшьтәгеләр дә белем ала.
- 1710 елда — 37 йортта
- 1795 ел — 45 йорт (258 кеше)
- 1866 ел — 72 йорт (347 кеше)
- 1879 ел — 80 йорт (352 чел.)
- 1911 ел — 124 йорт (738 кеше)
- 1923 ел — 159 йорт (769 кеше)
- 1935 ел — 198 йорт (990 кеше)
- 1959 ел — 201 йорт (1372 кеше)
- 1970 ел — 224 йорт (1472 кеше)
- 1979 ел — 248 йорт (1472 кеше)
- 1989 ел — 287 йорт (1332 кеше)
- 2002 ел — 431 йорт (1634 кеше)
- 2008 ел — 496 йорт (1718 кеше)
2008 елның 1 гыйнварына авылдагы 492 хуҗалыкта 1715 кеше яши, шуларның 831е ир-ат һәм 884е хатын-кызлар. Ике дистә еллап алып барылган күзәтүләр күрсәткәнчә авылда ел саен уртача табигый үсеш 14-15 кеше. 2011 елда 33 бала дөньяга килгән, 11 кеше вафат булган.
Авылда урта мәктәп эшләп килә, анда (Тукай авылыннан гына) 300 бала белем ала. Авылда фельдшер-акушер пункты, 6 магазин, 2 ит эшкәртү цехы, такта яру цехы, минипекарня, керамзит блок сугу цехы эшли.
Авылда ир-ат җәйлеген өлкәләргә чыгып плотник эшчәнлеге белән шөгыльләнә. Бер ишеләре терлек-туар алып-сату белән кәсепләнә. Хатын-кызлар бала карау, йорт эше белән мәшгуль, ә яшьрәкләр күрше авыллардагы фермер хуҗалыкларында эшли, сатып-алу белән шөгыльләнә. Авыл халкы нинди генә авыр елларда да авылдан китмәде һәм хәзер дә шулай.
- Гыйниятулла Гобәйдуллин — Советлар берлеге герое.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
