Екатеринбург (тат. يكاتيرينبور, Екатеринбург[7], Кәтринбур[8], Кәтримбур[9] 1924 — 1991 елларда Свердловск; себ.тат. Цыбар-тора) — Свердловск өлкәсенең административ үзәге, халык буенча Россиядә дүртенче шәһәр.
| Екатеринбург | |
| рус. Екатеринбург | |
| Байрак[d] | Илтамга[d] |
.svg) | .svg) |
| Нигезләнү датасы | 1723 |
|---|---|
 | |
| Рәсми исем | Екатеринбург |
| Кушамат/тәхәллүс | Ёбург |
| ХФӘ билгесе | [jɪkətʲɪrʲɪnˈburk] |
| Әһәмиятле кеше | Василий Никитич Татищев[d] һәм Георг Вильгельм де Геннин[d] |
| ... хөрмәтенә аталган | Екатерина I |
| Демоним | Ékaterinbourgeois[1], Iekaterinbourgeois[1], Ékaterinbourgeoise[1] һәм Iekaterinbourgeoise[1] |
| Рәсми тел | рус теле |
| Дөнья кисәге | Азия |
| Дәүләт |
 Россия[2] |
| Нәрсәнең башкаласы | Свердловск өлкәсе, Урал федераль округы, Уральская республика[d], Екатиринбур шәһәре муниципаль берәмлеге[3], Урал өлкәсе, Екатиринбур өязе, Свердлау бүлгесе, Екатеринбургская область[d], Екатиринбур губернасы[d] һәм Уральская область[d] |
| Административ-территориаль берәмлек | Екатиринбур шәһәре муниципаль берәмлеге |
| Сәгать поясы | UTC+05:00 |
| Диңгез, күл яки елга эчендә яки янында урнашуы | Исәт |
| Хөкүмәт башлыгы | Алексей Орлов |
| Канунбирү органы | Екатеринбургская городская дума[d] |
| Халык саны | 1 468 833 (2018)[4][5] |
| Административ бүленеше | Екатиринбурның Ленин районы, Екатиринбурның Югары Исәт районы, Екатиринбурның Тимер юл районы, Екатиринбурның Орҗоникидзе районы, Екатиринбурның Киров районы, Екатиринбурның Октябрь районы һәм Екатиринбурның Чкалов районы |
| Диңгез дәрәҗәсе өстендә биеклек | 237 метр |
| Кардәш шәһәр | Сан-Хосе, Ферентино, Филибә[d][6], Вупперталь, Плзен, Җенова, Гуаңҗу, Инчон, Гөтеборг, Бишкәк, Birminghem, Торино һәм Хошимин |
| Нәрсә белән чиктәш | Первоуральск шәһәр бүлгесе, Дегтярск шәһәр бүлгесе, Среднеуральск шәһәр бүлгесе, Югары Пышма шәһәр бүлгесе, Биризау, Берёзовский шәһәр бүлгесе, Белоярский шәһәр бүлгесе, Сысәрт шәһәр бүлгесе, Полевской шәһәр бүлгесе һәм Рәүде шәһәр бүлгесе |
| Бүләкләр |
 |
| Мәйдан | 468 км² |
| Почта индексы | 620000–620999 |
| Рәсми веб-сайт | ekburg.ru(рус.) |
 | |
.jpg) | |
| Көппенның климат классификациясе | континентальный климат[d] |
| Һәйкәлләр исемлеге | Список памятников культурного наследия Екатеринбурга (центр)[d], Список памятников культурного наследия Екатеринбурга (пригороды)[d], Список памятников культурного наследия Екатеринбурга (окраины)[d] һәм Культурное наследие России/Свердловская область/Екатеринбург (утраченное)[d] |
| Феноменның икътисады | экономика Екатеринбурга[d] |
_-_16.jpg) | |
| Җирле телефон коды | 343 |
| Номер тамгасы коды | 66, 96 һәм 196 |
| Шәрәфле ватандашлар төркеме | [d] |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
| Объектның күренешләре өчен төркем | [d] |
 | |
 Екатеринбург Викиҗыентыкта | |
География
Урынлаштыру
Екатеринбург Ауразиянең үзәк өлешендә, Урал тауларының көнчыгыш битләвендә, Исәт елгасының ике ярында, Мәскәүдән 1667 километр көнчыгыштарак урнашкан.
| Екатеринбургдан эре шәһәрләр кадәр ераклыгы (автоюллар буенча) | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.svg){kind=small} Киров ~ 833 км Пермь ~ 356 км | .png){kind=small} Серов ~ 356 км.png){kind=small} Түбән Тагил ~ 140 км |  Тубыл ~ 571 км. | |||||||
.png){kind=small} Казан ~ 908 км.svg){kind=small} Ижау ~ 618 км |  | _(2005).png){kind=small} Төмән ~ 325 км | |||||||
 Уфа ~ 520 км Ырынбур ~ 892 км |  Чиләбе ~ 225 км.svg){kind=small} Магнитогорски ~ 461 км | .svg){kind=small} Курган ~ 381 км Омск ~ 954 км | |||||||
Сәгать поясы
Екатеринбург халыкара стандарт буенча Yekaterinburg Time Zone (YEKT) сәгать поясында урнаша. Бу сан, UTC системасы буенча исәпләгәндә, +6:00 гә тигез.
Климат
- Уртача еллык температура — +3 °C
- Уртача еллык җил тизлеге — 2,9 м/с
- Уртача еллык һава дымлылыгы — 71%
| Екатеринбург климаты | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Күрсәткеч | Гый | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Ел |
| Абсолют максимум, °C | 5,6 | 9,4 | 17,3 | 28,8 | 33,4 | 35,6 | 38,8 | 37,2 | 31,9 | 24,7 | 13,5 | 8,6 | 38,8 |
| Уртача максимум, °C | −9,1 | −6,8 | 1 | 9,8 | 17,4 | 23 | 24,4 | 21,1 | 14,5 | 6,8 | −2,8 | −7,9 | 7,6 |
| Уртача температура, °C | −12,6 | −11,1 | −3,8 | 4,3 | 11,3 | 17,1 | 19 | 15,9 | 9,8 | 3,4 | −5,8 | −11 | 3 |
| Уртача минимум, °C | −15,7 | −14,5 | −7,6 | 0 | 6,2 | 12,1 | 14,4 | 11,9 | 6,4 | −0,7 | −8,3 | −13,7 | −0,7 |
| Абсолют минимум, °C | −44,6 | −42,4 | −39,2 | −21,8 | −13,5 | −2,3 | 1,5 | −1 | −9 | −26,6 | −39,2 | −46,7 | −46,7 |
| Явым-төшем нормасы, мм | 26 | 20 | 20 | 28 | 50 | 74 | 89 | 72 | 58 | 39 | 33 | 28 | 537 |
Халык
| 1840[11] | 1856[12] | 1897[12] | 1913[12] | 1926[12] | 1931[12] | 1939[12] | 1959[13] | 1970[14] | 1979[15] | 1989[16] | 2002[17] | 2010[18] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 15 779 | ~16 900 | ~43 200 | ~53 500 | ~134 800 | ~223 800 | ~423 000 | 778 602 | 1 025 045 | 1 211 172 | 1 364 621 | 1 293 537 | 1 350 136 |
Милли состав
Екатеринбург агломерациясе
Екатеринбург агломерациясе — халык саны буенча Россиянең дүртенче агломерациясе. Халык саны — 2,2 млн кешедән артык. Агломерациянең беренче поясына Югары Пышма, Среднеуральск, Березов, Әрәмәле шәһәрләре, икенче поясына Первоуральск, Ревда, Полевской, Сысерть, Новоуральск шәһәрләре керә.
Эчке бүленеш
- Югары Исәт районы
- Тимер юл районы
- Орджоникидзе районы
- Киров районы
- Октябрь районы
- Чкалов районы
- Ленин районы
Шәһәрдә туган күренекле кешеләр
- Марат Әкбәров (1961), тимеракята шуучы.
- Денис Галимҗанов (1987), шоссе велоузышчысы.
- Марат Галимов (1964), футболчы.
- Алия Гәрәева (1988), спортчы (нәфис гимнастика) һәм тренер.
- Евгений Дәүләтшин (1972), футболчы һәм тренер.
- Ирина Колмогорцева (1930–2015), рәссам, Тукай премиясе (2015) лауреаты.
- Георгий Мурзин (1996), гражданнар авиациясе очучысы, Россия Федерациясе Каһарманы (2019).
- Руслан Насыйбуллин, кылычбаз.
- Лилия Нәҗметдинова (1936–2018), спортчы, тренер (нәфис гимнастика), ТР атказанган физик тәрбия хезмәткәре.
- Әлфия Нәҗметдинова (1949), гимнаст.
- Марат Сафин (1972), футболчы.
- Николай Хәбибуллин (1973), хоккейчы.
- Дамир Хәмәдиев (1981), футболчы.
- Олег Хәфизов (1959), язучы.
- Роберт Ямьлеханов, футболчы.
Татар матбугаты
Дин
- Православие
- РПЧ Екатеринбург митрополиясе
- Ислам
- РФ МДН составындагы Свердловск өлкәсе мөселманнары Диния нәзарәте (Урал мөхтәсибәте)
- Бакыр мәчет яки Имам әл-Бохари исемендәге мәчет (Югары Пышма)
- ҮДН составындагы Свердловск өлкәсе мөселманнарының төбәк Диния нәзарәте (Урал мөфтияте)
- Урал мөселманнары Диния нәзарәте (Урал мөфтияте)
- РМ ДҖ составындагы Свердловск өлкәсе мөселманнарының Диния нәзарәте (Үзәк мөфтият)
- «Изге кәлимәт» гыйбадәт йорты
- Әрмән Апостол чиркәве
- Методистлар чиркәве
- Яһүд дине
Моны да карагыз
Искәрмәләр
Сылтамалар
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
