Илья Глазунов

Илья Сергеевич Глазунов (1930 елның 10 июне, Ленинград, ССРБ — 2017 елның 9 июле, Мәскәү, Россия) — Совет һәм Россия рәссамы, сценограф, педагог. ССРБның халык рәссамы (1980). «Ватан алдындагы казанышлары өчен» орденының тулы кавалеры. Россия рәсем сәнгате, скульптура һәм сәнгать академиясенә нигез салучы һәм ректоры.

Илья Глазунов
Туган телдә исем	рус. Илья Сергеевич Глазунов
Туган	10 июнь 1930(1930-06-10)[1][2][3][…] Санкт-Петербург, РСФСР, СССР
Үлгән	9 июль 2017(2017-07-09)[2][1][4] (87 яшь) Мәскәү, Россия
Үлем сәбәбе	йөрәк җитешсезлеге
Күмү урыны	Новодевичье зираты[d]
Ватандашлыгы	СССР  Россия
Әлма-матер	И. Е. Репин исемендәге Санкт-Петербург сынлы сәнгать, скульптура һәм архитектура институты[d]
Һөнәре	рәссам
Эш бирүче	Мәскәү дәүләт академия сәнгать институты[d]
Җефет	Нина Александровна Виноградова-Бенуа[d]
Балалар	Иван Ильич Глазунов[d]
Илья Глазунов Викиҗыентыкта

Тормыш юлы

1930 елның 10 июнендә Ленинградта туган. Әтисе — Сергей Фёдорович Глазунов, тарихчы; әтисе буенча абыйсы — патологоанат һәм рәсем сәнгате коллекционеры Михаил Глазунов. Әнисе — Ольга Константиновна Глазунова (Флуг); әнисе буенча абыйсы — Көнчыгышны өйрәнүче Константин Флуг, Г. И. Флугның Петербург алман фабрикантының токымнары^[5].

Ленинград камалышын кичерә, ә әтисе, әнисе, әбисе һәм башка туганнары һәлак була^[6]. 12 яшьтә басып алынган шәһәрдән «Тормыш юлы» буенча Ладога аша чыгарылган.

Новгород янындагы Гребло авылында яши. 1944 елда блокаданы өзгәч, Ленинградка әйләнеп кайта. Ленинград урта сәнгать мәктәбендә, Илья Репин исемендәге Ленинград рәсем сәнгате, скульптура һәм архитектура институтында(рус.) Борис. Иогансон остаханәсендә (1951—1957) укый. Тарату буенча Ижауга рәсем һәм тригонометрия укытучысы итеп җибәрелә, аннан Ивановога, аннары Мәскәүгә күченә.

1957 елның февраль башында Мәскәүнең Үзәк сәнгать йортында рәссам эшләренең зур уңышка ирешкән беренче күргәзмәсе уза.

1977 елда «ХХ гасыр мистериясе» картинасын үз эченә алган күргәзмә «совет идеологиясенә каршы» буларак ябыла.

1978 елдан башлап Василий Суриков исемендәге Мәскәү сәнгать институтында портрет остаханәсен җитәкли..

1981 елда Мәскәүдә Декоратив-гамәли һәм халык сәнгате Бөтенсоюз музеен оештыра һәм аның директоры була.

Глазунов Илья Сергеевич каберендәге тәре (2017 елның июле).

1987 елдан — Россия сынлы сәнгать, скульптура һәм төзелеш сәнгате академиясенең(рус.) алыштыргысыз ректоры.

2004 елның 31 августында тантаналы рәвештә Илья Глазуновның Мәскәү дәүләт картиналар галереясе ачыла.

2017 елның 9 июлендә Мәскәүдә вафат була^[7]. Новодевичье зиратына җирләнгән.

Шәхси тормыш

• Беренче хатыны (1956 елдан) — Нина Александровна Виноградова-Бенуа (1936—1986), рәсми версия буенча тормышын үз-үзенә кул салу белән тәмамлый^[8].
  • Улы — Иван Глазунов (1969 елда туа), рәссам, «Распни его!» картинасы, рус изгеләре тормышыннан, рус төньяк пейзажларыннан торган картиналар авторы. Россия Федерациясенең халык рәссамы (2020).
  • Кызы — Вера Глазунова (1973 елда туа), рәссам, «Бөек княгиня Елисавета Феодоровна Алапаевскта үлем җәзасы алдыннан» дип исемләнгән картина авторы.
• Икенче хатыны — Инесса Дмитриевна Орлова (1970 елда туа), Илья Глазунов картиналар галереясе директоры.

Иҗат

1950 нче еллар уртасы — 1960 нчы еллар башына кадәрге рәсем эшләре академик манерада башкарылган, психологизм һәм эмоциональ яктан аерылып тора. Кайчагында француз һәм рус импрессионистларының һәм Көнбатыш Европа экспрессионизмының йогынтысы сизелерлә («Ленинград язы», «Ада», «Нина», «Соңгы автобус», «1937 ел», «Икәү», «Ялгызлык», «Метро», «Пианистка Дранишникова», «Джордано Бруно»).

• «Колхоз фермасында» диплом эше (1957)^[9].
• 1941 елда чигенүче Кызыл Армияне сурәтләүче «Сугыш юллары» эше (1957). Сакланмаган; соңрак рәссам тарафыннан авторлык күчермәсе ясалган.
• Хәзерге заман шәһәре тормышына багышланган график эшләр циклы. Циклы студент елларында башланган. Кара соус белән башкарылган битләрдә рәссам Ленинград урамнары һәм интерьерлары фонында үз лирик героеның шәхси кичерешләрен сурәтли («Икәү», «Талашу», «Мәхәббәт»). Соңрак рәссам урбанизациянең иске архитектурага һәм кешегә һөҗүмен сурәтли.
• «XX гасыр мистериясе» (1978 һәм 1999) рәсем сәнгате. Картинада узган гасырның иң күренекле вакыйгалары һәм идеяләе, сугышлар һәм катастрофалар белән көрәшкән каһарманнар тәкъдим ителгән.
• Мең ел эчендә Россия тарихын һәм мәдәниятен чагылдырган «Мәңгелек Россия» (1988) рәсем сәнгате.
• Рус борынгыларына багышланган график стильләштерелгән әсәрләр: «Русь» (1956), «Поле Куликово» (1980) һ. б. цикллар.
• Фёдор Достоевский төп әсәрләре темасына эшләр сериясе («Бөек Инквизитор турында риваять» триптихы).
• «Советлар Союзы халыкларының дөнья мәдәниятенә һәм цивилизациясенә керткән өлеше» панноларын иҗат итә (ЮНЕСКО бинасы, Париж, 1980).
• «Гостомысла оныклары: Рюрик, Трувор һәм Синеус» картинасы^[10].
• Совет һәм чит ил сәяси һәм җәмәгать эшлеклеләре, язучылар, сәнгать кешеләре (Сальвадор Альенде, Индира Ганди, Урхо Кекконен, Федерико Феллини, Давид Альфаро Сикейрос, Джина Лоллобриджида, Марио дель Монако, Доменико Модуньо, Мирей Матьё, Иннокентий Смоктуновский, галәмче Виталий Севастьянов, Леонид Брежнев, Николай Щёлоков) портретлары сериясен булдыра.
• «Вьетнам», «Чили» и «Никарагуа» эшләр сериясе.
• Театр рәссамы (Зур театрда Николай Римский-Корсаковның «Күрелмәгән шәһәр Китеж һәм Феврония кыз турында әкият», Берлин операсында Александр Бородинның «Игорь Кенәзе», Пётр Чайковскийның «Пиковая дама», Одесск опера театрында Арам Хачатурянның «Маскарад» балетына һ. б. опера спектакльләренә бизәүне оештыра).
• Мадридтагы совет илчелеге интерьеры.
• Мәскәү Кремле, шул исәптән Зур Кремль сарае биналарын реставрацияләүдә һәм реконструкцияләүдә катнаша.
• Мәскәү манежында (2010) һәм Санкт-Петербург манежында (2011) соңгы күргәзмәләрдә «Кулак малын тарату», «Гыйбадәтханәдән сәүдәгәрләрне куу», «Соңгы сугышчы» дигән яңа эшләр, шулай ук ирекле техникада эшләнгән майлы берничә яңа пейзаж этюдлары дөнья күрә; шулай ук тамашачылар рәссамның «Һәм янә яз» лирик автопортретын күрәләр.

Җәмәгать эшчәнлеге

Россия Президенты Владимир Путин белән Россия катламнар музеенда, 2015 елның 2 июне

1960 еллар башында «Родина» патриотик клубын оештыра, ләкин ул тиздән ул бетерелә.

1970 елларда Мәскәүне реконструкцияләү генераль планына каршы чыга. Фикердәшләре белән бергә, «иске» Мәскәүгә багышланган һәм коммунистик җитәкчелекнең шәһәр төзелеше эшчәнлеге нәтиҗәсендә килгән югалтуларны чагылдыручы альбом иҗат иткән. Ул һәм композитор Вячеслав Овчинниковка фән һәм мәдәният эшлеклеләренең СБКФ ҮК Политбюросына хат белән имзаларын җыйган. Генераль план Манежда күзәтүгә куелган һәм җәмәгатьчелек тарафыннан тәнкыйтьләнгән. Шуннан соң план кире алынган, ә Мәскәү Баш архитектура-планлаштыру идарәсе каршында иҗтимагый совет төзелә, аның карарыннан башка тарихи төзелешләрнең җимерелүенә юл куелма алмаган.

• Бөтенроссия тарих һәм мәдәният һәйкәлләрен саклау җәмгыятен төзүдә катнаша, ул рус архитектура һәйкәлләрен саклау өчен законлы көрәш алып барырга мөмкинлек биргән.
• Рәссам инициативасы белән 1987 елда Мәскәүдә Россия рәсем сәнгате, скульптура һәм төзелеш сәнгате академиясе оештырыла, анда «рәсем сәнгате», «скульптура», «реставрация һәм рәсем сәнгате технологиясе», «архитектура», «сынлы сәнгать тарихы һәм теориясе» белгечлекләре буенча белем алалар. Нигез салынганнан бирле аның ректоры булып тора.
• 1991 елда Петровский фәннәр һәм сәнгать академиясен оештыру инициаторларының берсе була.
• Кайбер чыганаклар буенча КГБ агенты була, Испаниянең СССРдагы Илчесен самаранчага ышандырырга ярдәм итә.

Сәяси карашлар

• Монархия тарафдары, катлам өстенлекләре һәм чикләүләре яклы, демократиягә һәм хокукларның тигезлегенә каршы^[11][12].
• 2012 елның 9 февралендә Россия Федерациясе Президентына кандидат Владимир Путинның ышанычлы заты буларак рәсми рәвештә теркәлә^[13].

Бүләкләр һәм мактаулы исемнәр

I дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен»
ордены белән бүләкләү тантанасы вакытында,
2010 елның 9 сентябре

• РСФСРның атказанган сәнгать эшлеклесе (1973) — совет сынлы сәнгать өлкәсендәге казанышлары өчен^[14];
• РСФСР халык рәссамы (1979) — совет сынлы сәнгать өлкәсендә казанышлары өчен^[15];
• ССРБның халык рәссамы (1980) — совет сынлы сәнгатьен үстерүдә зур казанышлары өчен;
• I дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены (2010) — илнең сынлы сәнгатен үстерүгә зур өлеш керткән, күпьеллык иҗади һәм педагогик эшчәнлеге өчен;
• II дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены (2005) — илнең сынлы сәнгать һәм мәгариф өлкәсендәге казанышлары өчен;
• III дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены (2000) — илнең сынлы сәнгатен үстерүгә зур өлеш керткән өчен;
• IV дәрәҗә «Ватан алдындагы казанышлары өчен» ордены (1995) — дәүләт алдындагы казанышлары, хезмәттәге уңышлары, халыклар арасындагы дуслыкны һәм хезмәттәшлекне ныгытуга зур өлеш кертүе өчен;
• Кызыл Байрак Хезмәт ордены (1985) — совет рәсем сәнгатен үстерүдәге казанышлары өчен^[16];
• «Хезмәт ветераны» медале;
• «Мәскәүнең 850 еллыгы истәлегенә» медале;
• «Мәскәү алдындагы казанышлары өчен» аерым хөрмәтләү билгесе (2010) — сынлы сәнгать һәм сәнгать белеме өлкәсендә зур казанышлар өчен^[17];
• Мәскәү Хөкүмәтенең мактау грамотасы (2005) — илнең сынлы сәнгатен үстерүгә зур өлеш керткәне, актив җәмәгать эшчәнлеге өчен һәм 75 яшь тулу уңаеннан;
• «Камалышлы Ленинградта яшәүче» билгесе^[18];
• «Ышаныч һәм тугрылык өчен» Андрей Первозванный фонды премиясе (2007);
• «Хезмәт һәм Ватан өчен» изге Александр Невский ордены билгесе (2005)^[19];
• Изге Михаил Канаты Ордены (Португалия)^[20];
• Вишну Ордены (Лаос);
• Д. Неру исемендәге премия;
• Бөтенроссия җәмәгатьчелек фикерен өйрәнү үзәге үткәргән сораштыру буенча «XX гасырның иң танылган рәссамы» (1999);
• «Дөнья мәдәниятенә күренекле өлеш керткән өчен» ЮНЕСКОның алтын медале;
• «Рус байрагы» берләшмәсенең мактаулы әгъзасы (1989)^[21];
• Мадрид һәм Барселона Король Сәнгать академияләренең мактаулы әгъзасы (1979);
• Мәгариф һәм мәдәният өлкәсендә менеджмент академиясенең хакыйкый әгъзасы (1997);
• Россия Сәнгать академиясенең хакыйкый әгъзасы (2000).

Библиография

Сочинениеләр

• Дорога к тебе: из записок художника // Молодая гвардия. 1965. № 10-12. 1966. № 2-3;
• Россия распятая. — М.: Роман-газета ,1996 г.; 496 страниц; ISBN: 5-88155-540-6
• Россия распятая. — М.: Агентство КРПА Олимп; 2006 г.;792 страниц Издание 2-е, доп., ISBN: 5-7164-0538-X
• Россия распятая. В 2 т., в 4 кн. — М.: Голос-Пресс, 2008. — ISBN 978-5-7117-0052-4.
• Россия распятая. — 3-е изд. дополн. М.: АСТ, 2017. — 1104 с. илл. фото. репродукц. — 2000 экз. ISBN 978-5-7117-0052-4 (Большая биография)

Әдәбият

• И. С. Глазунов (Каталог выставки). М., 1957;
• Ricci P. I. Glazunov. Napoli, 1959;
• Языкова И. В. И. Глазунов. М., 1972;
• И. Глазунов. Фотоальбом. М., 1978;
• Писатель и художник. Произведения русской классической литературы в иллюстрациях И. Глазунова. М., 1979;
• И. Глазунов. Альбом. М., 1986;
• И. Глазунов. Русский интерьер. М., 1998;
• Колодный Л. Е. Любовь и ненависть И. Глазунова. М., 1998;
• Новиков В. С. И. Глазунов. Русский гений. М., 2005.

Искәрмәләр

1. Discogs — 2000.

   https://wikidata.org/wiki/Track:P6079https://wikidata.org/wiki/Track:P9219https://wikidata.org/wiki/Track:P6080https://wikidata.org/wiki/Track:P2206https://wikidata.org/wiki/Track:P1955https://wikidata.org/wiki/Track:P9218https://wikidata.org/wiki/Track:P1954https://wikidata.org/wiki/Track:Q504063https://wikidata.org/wiki/Track:P1953
2. RKDartists

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517https://wikidata.org/wiki/Track:P650
3. N. Ya. Malakhov Glazunov, Il’ya // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T032838

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875https://wikidata.org/wiki/Track:Q103926876https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776
4. Munzinger Personen

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q107343683https://wikidata.org/wiki/Track:P1284
5. Алексей Ерофеев. По теневой, по непарадной. Улицы Петербурга, не включенные в туристические маршруты. — Litres, 2017-09-05. — 308 с. — ISBN 978-5-457-52712-6.
6. Илья Глазунов: «Вместо диссидента Солженицына мне предложили нарисовать товарища Брежнева, но я…» // Факты и комментарии : газета.
7. Умер художник Илья Глазунов. ТАСС. 2017-07-09 тикшерелгән.
8. Арцибашев А. Илья Глазунов: «Жить в России» // Завтра : газета. — № 10 (798).
9. Два диплома и дисциплинарная тройка Ильи Глазунова // ТАСС, 10.07.2017.
10. Перевезенцев С. Россия. Великая судьба. — М., 2005. — С. 38.
11. Илья Глазунов, художник: «Лакеи не могут править страной». әлеге чыганактан 2011-02-06 архивланды. 2009-05-10 тикшерелгән.
12. Андрей Ванденко представляет. Интервью с Ильей Глазуновым. әлеге чыганактан 2012-01-11 архивланды. 2009-05-10 тикшерелгән.
13. Постановление ЦИК РФ № 98/785-6, 9 февраля 2012, archived from the original on 2017-07-05, retrieved 2021-10-09
14. Указ Президиума Верховного Совета РСФСР от 28 ноября 1973 года «О присвоении почетного звания заслуженного деятеля искусств РСФСР Глазунову И. С.»
15. Указ Президиума Верховного Совета РСФСР от 29 июня 1979 года «О присвоении почетного звания народного художника РСФСР Глазунову И. С.»
16. Указ Президиума Верховного Совета СССР от 24 сентября 1985 года № 3284—XI «О награждении народного художника СССР Глазунова И. С. орденом Трудового Красного Знамени»
17. Указ Мэра Москвы от 9 июня 2010 года № 39-УМ «О награждении знаком отличия „За заслуги перед Москвой“»
18. Распоряжение мэра Санкт-Петербурга от 6 мая 1995 года № 466-р «О творческой мастерской Народного художника России Глазунова И. С.»
19. В Москве названы имена лауреатов знака ордена Александра Невского
20. Биография Ильи Глазунова
21. Почётные члены Историко-патриотического объединения «Русское Знамя»

Сылтамалар

• Илья Глазуновның рәсми сайты
• Глазунов Илья Сергеевич. Лучшие произведения 2009 елның 8 апрель көнендә архивланган.
• Глазунов Илья Сергеевич. Биографическая справка
• «Ставьте вопросы конкретнее». О выставке художника И. Глазунова в Манеже в 1978 г. // «Посев» (1978. № 10)
• Иллюстрированное эссе об Илье Глазунове. Art-in-Exile.com
• YouTube сайтында Илья Глазунов в программе «Свидетели века»