Ğälämi apparat

Ğälämi apparat - ğälämi fäzada törle mäs'älälär başqaru öçen texnik caylanmalar ğomum ataması. Şulay uq törle kük cisemnäre öslegendä tikşerenü häm bütän törlär eşlären başqara.

Orbitağa yörtüçe-raketalar yäki oçqıç yärdämendä kiterelä.

Yaqın ğälämgä keşelär häm yök kitersen öçen kosmik apparat ğälämi qorab yäki ğälämi oçu apparatı dip yörtelä.

Kosmik oçu apparatı törle ölkälärdä qullanıla:

suborbital'
Cir yanındağı orbital'
planetalar ara
planetalar östendäge

Cirneñ yasalma iärçennäre häm pilotlı kosmik apparat ayırılıp toralar.

Avtomatik qaytarıluçan häm planetaara ğälämi apparat yasaw texnologiälär tik SSRB-Rusiädä, AQŞ, Qıtay, Yapunstan, Hindstan häm Awrupada bar.

Rusiä, AQŞ, Qıtay ğına Cirneñ yasalma iärçennärne totıp ala alalar.

Törlär

Eş tärtibe buyınça tübändäge ğälämi apparatlar bar:

Cirneñ yasalma iärçennäre
Avtomatik planetaara stantsiälär
Ğälämi qorablar
Orbital' stantsiälär
Töşerelä torğan apparat
Planetada yörüçe

Qaytaru mömkinlege buyınça:

Qaytarıluçan
Qaytarılmawçan

Oçu üzlekläre

Ğälämi apparat oçışı cibärelü çorı, orbital' oçış häm cirgä töşüdän tora. Ğälämgä cibärelsen öçen apparat kiräkle kosmik tizlekne alırğa tieş.

Ğälämi apparat küpçelek sistemaları qoyaş batareyälärennän yäki ximik akkumulätordan tä'min itelä.

Yörtkeç caylanması yärdämendä apparat üz tizlege häm yünäleşen üzgärtä ala. Ğädättä ximik raketa yörtkeçe qullanıla.

Ğälämi apparatta tereklek tä'min itü, elemtä, idärä itü, temperatura tärtiben tä'min itü, yünälderü, häläkättä qotqaru sistemaları bar.

Sıltamalar

Гущин В. Н. Основы устройства космических аппаратов: Учебник для вузов. — М.: Машиностроение, 2003. — 272 с. — 1000 экз. — ISBN 5-217-01301-X.
Описание космических аппаратов в ежегодниках БСЭ (1957—1990) 2006 елның 27 июнь көнендә архивланган.
Описание орбит космических аппаратов и их использование
Оптико-электронные приборы космических аппаратов (1972)
Космические двигатели третьего тысячелетия
Зарубежные космические аппараты 2013 елның 17 июнь көнендә архивланган.