From Wikipedia, the free encyclopedia
Свердло́вск өлкәсе́ – Рәсәй Федерациясенең субъекты.
| Свердловск өлкәсе | |
| Байрак[d] | Илтамга[d] |
 |  |
| Нигезләнү датасы | 17 гыйнвар 1934 |
|---|---|
.jpg) | |
| Дәүләт |
 Россия |
| Башкала | Екатеринбург |
| Административ-территориаль берәмлек | Россия[1] |
| Сәгать поясы | YEKT[d] һәм Азия/Екатеринбург[d][2] |
| Геомәгълүматлар | Data:Russia/Sverdlovsk Oblast.map |
| Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы | Губернатор Свердловской области[d] |
| Хөкүмәт башлыгы | Евгений Куйвашев |
| Канунбирү органы | Законодательное собрание Свердловской области[d] |
| Халык саны | 4 222 695 (2024) |
| Нәрсә белән чиктәш | Пермь крае, Коми Республикасы, Хант-Манси — Югра автономияле округы, Төмән өлкәсе, Курган өлкәсе, Чиләбе өлкәсе, Башкортстан һәм Александровск районы |
| Алыштырган | Урал өлкәсе |
| Кулланылган тел | рус теле |
| Мәйдан | 194 307 км² |
| Рәсми веб-сайт | midural.ru(рус.) |
 | |
| Һәйкәлләр исемлеге | [d] |
| Получило территорию от | Урал өлкәсе |
| Феноменның икътисады | экономика Свердловской области[d] |
| Номер тамгасы коды | 66, 96 һәм 196 |
| Шәрәфле ватандашлар төркеме | [d] |
| Монда җирләнгәннәр төркеме | [d] |
| Объектның күренешләре өчен төркем | [d] |
 | |
 Свердловск өлкәсе Викиҗыентыкта | |
Өлкә үзәге – Екатеринбург шәһәре.
| Як | Рәсәй субъекты |
|---|---|
| Төньяк | Коми республикасы Хант-Манси — Югра автономияле округы |
| Көнчыгыш | Төмән өлкәсе |
| Көньяк | Чиләбе өлкәсе Корган өлкәсе Башкортстан |
| Көнбатыш | Пермь өлкәсе |
Свердловск өлкәсе Уралның урта һәм төньяк өлешләрне һәм Көнбатыш Себер тигезлегенең көнбатыш өлешен биләп тора. Өлкәнең иң биек ноктасы — Конжаковский Камень тавы (1569 м).
Төп елгалар — Исәт, Тәүде, Түре (Об бассейны), Чусовая, Караидел (Чулман бассейны). Эре күлләр — Пелымский Туман (32,2 км²), Вагильский Туман (31,2 км²).
Климат — уртача континенталь, Гыйнварның уртача температурасы — -20...-15 °С, июльнең уртача температурасы — +15...+19 °С. Уртача еллык явым-төшем күләме — 350-600 мм.
Туфраклар: көлсу (өлкә мәйданының 36,7% өлешен биләп торалар), көлсу-сазлык, торф-сазлык, сазланган туфраклар (18,2%), кәсле-көлсу (14,8%), соры урман һәм кәсле-болын туфраклары (12,9%), кара һәм болын-кара туфраклар (11,3%). Урманлылык — 61%.
Революциягә кадәр хәзерге Свердловск өлкәсе җирләре күбесенчә Пермь губернасы составына кергәннәр.
Свердловск өлкәсе Урал өлкәсе составыннан 1934 елның 17 гыйнварында аерылып чыгарыла.
| Халык | 1939[3] | 1959[4] | 1970[5] | 1979[6] | 1989[7] | 2002[8] | 2010[9] | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| К. с. | % | К. с. | % | К. с. | % | К. с. | % | К. с. | % | К. с. | % | К. с. | % | |
| урыслар | 2 294 569 | 91,4% | 3 560 090 | 88,0% | 3 838 358 | 88,9% | 3 954 961 | 88,8% | 4 176 948 | 88,7% | 4 002 974 | 89,2% | 3 684 843 | 90,6% |
| татарлар | 80 983 | 3,2% | 158 222 | 3,9% | 176 025 | 4,1% | 179 341 | 4,0% | 183 781 | 3,9% | 168 143 | 3,8% | 143 803 | 3,5% |
| украиннар | 43 242 | 1,7% | 93 047 | 2,3% | 80 756 | 1,9% | 81 982 | 1,8% | 82 215 | 1,7% | 55 478 | 1,2% | 35 563 | 0,9% |
| башкортлар | 8 165 | 0,3% | 14 631 | 0,4% | 21 428 | 0,5% | 30 051 | 0,7% | 41 500 | 0,9% | 37 296 | 0,8% | 31 183 | 0,7% |
| чирмешләр | 15 605 | 0,6% | 20 344 | 0,5% | 24 070 | 0,6% | 26 757 | 0,6% | 31 297 | 0,7% | 27 863 | 0,6% | 23 801 | 2,4% |
| алманнар | 3 542 | 0,1% | 53 137 | 2,1% | 36 226 | 0,9% | 33 588 | 0,8% | 31 461 | 0,7% | 22 540 | 0,5% | 14 914 | 0,3% |
| башкалар | 65 203 | 2,6% | 144 945 | 3,6% | 142 878 | 3,3% | 147 828 | 3,3% | 159 561 | 3,4% | 171 920 | 3,8% | 363 640 | 8,5% |
| барлык | 2 511 309 | 100,0% | 4 044 416 | 100,0% | 4 319 741 | 100,0% | 4 454 508 | 100.0% | 4 706 763 | 100,0% | 4 486 214 | 100,0% | 4 297 747 | 100,0% |
Моны да карагыз: Төркем: Свердловск өлкәсе татар авыллары
Татарлар Кызылъяр округында (халкының 17,3% өлеше), Түбән Серги районында (14,9%), Әчет округында (9,9%), Югары Пышма шәһәр округында (8,3%) күпләп торалар.
Свердловск өлкәсе торак пунктлары
| № | Шәһәр | Халык саны | № | Шәһәр | Халык саны | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Екатеринбург | 1 383 179 | 11 | Краснотурьинск | 59 633 | |||||
| 2 | Түбән Тагил | 361 811 | 12 | Березов | 51 651 | |||||
| 3 | Каменск-Уральский | 176 572 | 13 | Лесной | 50 363 | |||||
| 4 | Первоуральск | 124 528 | 14 | Югары Саллы | 46 221 | |||||
| 5 | Серов | 99 373 | 15 | Качканар | 41 426 | |||||
| 6 | Новоуральск | 85 522 | 16 | Кызылъяр | 39 765 | |||||
| 7 | Азбис | 68 893 | 17 | Ирбет | 38 357 | |||||
| 8 | Полевской | 64 220 | 18 | Реж | 38 215 | |||||
| 9 | Рәүде | 61 875 | 19 | Алапай | 38 192 | |||||
| 10 | Югары Пышма | 59 749 | 20 | Тәүде | 35 421 | |||||
| 2010 елның җанисәбе буенча[10] | ||||||||||
|
1. "Алапай шәһәре" муниципаль берәмлеге |
24. Заречный шәһәр округы |
47. Новоуральск шәһәр округы |
1. Байкалово районы
2. Камышлы районы
3. Түбән Сырга районы
4. Туринская Слобода районы
5. Таборы районы
Шуның өстенә, Свердловск өлкәсе биш идарә итү округына (рус. управленческий округ) бүленә.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
