From Wikipedia, the free encyclopedia
Пһра Пһром (Кхмер телендә: ព្រះព្រហ្ម, Преаһ Пром,Таи телендә:พระพรหม, Санскрит телендә: Брахма, ब्रह्मा) ул Буддачылык Ходае Брахманың Кхмер һәм Таи чагылышы, Буддачылык Галәмне өйрәнү фәне буенча ул Брахмалока Ходае (иң олы күк патшалыгы)[1] Пһра Пһром Таиландтан тыш сөйләм телендә Хань Кытай телендә Кытай халык дине табынучылары арасында дүрт йөзле уяу берәү (四面佛, Sìmiànfó) яки дүрт йөзле Ходай (四面神 Simianshen) буларак мәгълүм, алар арасында бу Ходайга ышану соңгы унъеллыкларда таралган булган. Камбоджада бу Һинд дине Ходае исеме белән мәшһүр гыйбадәтханәләрнең берсе булып Та Проһм гыйбадәтханәсе тора.
Преаһка яки Брахмага Камбоджада мең еллар буенча табынганнар. Камбоджа тарихы вакытында Брахмага башка Һинд дине Илаһлары белән беррәттән Фунаньда, Ченлада, Ангкорда хәзергәчә кадәр табыналар. Камбоджага беренче мәртәбә Һинд дине Фунань патшалыгы башында йогынты ясаганнар.[2] Брахма поты шулай ук 7-енче гасыр бер Самбор Прей Кук гыйбадәтханәсе һәм хәзер Камбоджа Милли Музееның күргәзмәсендә.[3] Һинд дине Кхмер Империясенең рәсми диннәрнең берсе булган. Камбоджа Angkor Wat изге гыйбадәтханәсе өчен сыену урыны булып тора, бу дөньяда иң зур Һинд дине гыйбадәтханәсе. Кхмер патшалыгында төп табынылган дин булып Һинд дине булган шуннан соң популярлык буенча Буддачылык булган. Элек патшалыкта Һинд дине төп дәүләт дине буларак ихтирам ителгән.[2] Хәзерге вакытта күп Брахма сыннары Камбоджада һәм Чит ил музеенда күргәзмәләрдә.
Ходайга табынучылар табынуларында хушбуйлар, шәмнәр, жасмин чәчәкләрен яки жасмин чәчәк бәйләмнәрен һәм яңа кокос сөтен (эчләрендә су белән) тәкъдим итәләр, гадәттә бу тәкъдимнәрне Пһра Пһромның дүрт башы алдында урнаштыралар, һәр баш Илаһның билгеле аспектын чагылдыра; Пһра Пһромның һәр ягы төрле алкышлар тәкъдим итә дип ышаныла. Табынуның башка киң таралган юлы булып аңа ихтирам күрсәтү өчен агач фил сыннарын урнаштыру. Пһра Пһром шулай ук Таи классик музыкасы белән сокланучы буларак мәгълүм, ул зуррак тышта урнашкан алтарьлары янында уйнала, һәм биючеләр аккомпанемент ясый. Кечкенә акчага биючеләр бию вакытында җырлый торган җырларга табынучының исемен кертәләр. Пһра Пһромга табынучыларга ит ашаудан тыелырга киңәш ителә. Шулай ук табынучылар Илаһка вәгъдә ясап яхшылык ясарга тиеш, яки алар сораган бәхет урынына аларга бәхетсезлек төшәчәк. Догалар өчен кирәк әйберләр гыйбадәтханә биналарында бар. Брахманың чагылышының төп мисалы булып Бангкокта Эраван Гыйбадәтханәсендә пот булып тора, биредә Ходайга ышану хәзерге вакытта килеп чыккан.[4] Таиланд Хөкүмәт Йортының алтын гөмбәзенең шулай ук Пһра Пһром сыны бар.
1980-енче елларда, Брахманың Эраван культы Таиландта башланып, изге урынның һәм сурәтнең структурасының ышану кабатлавы белән беррәттән Кытай диаспоралары белән Көньяк-көнчыгыш Азиядә (Сингапурда, Индонезиядә һәм Малайзиядә), in Тайваньда һәм Кытайда колач ала һәм гыйбадәтханәләр Һоң Коңда, Шанхайда һәм Гуанджоуда нигезләнә.
|
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.