Луи Пьер Альтюссер

Луи Пьер Альтюссер(фр. Louis Pierre Althusser; 16 октябрь 1918, Bir Mourad Raïs, Француз Әлҗәзаир — 22 октябрь 1990, Ла Верьер, департамент Ивелин) - Француз фәлсәфәче-марксисты. Ул Әлҗәзаирда туган һәм Парижда Югары нормаль мәктәптә укыган, соңрак анда фәлсәфә профессоры булган. Альтюссер озак вакыт (1948—1980) Франция Коммунистик Фиркасенең (Parti communiste français, PCF) әгъзасы була. Аның укучылары Поль-Мише́ль Фуко́, Пьер Бурдьё һәм Жак Деррида́ була. Альтюссер Структуралистик марксизмга нигез салучы булып тора.

Луи Пьер Альтюссер
Туган телдә исем	фр. Louis Althusser
Туган	16 октябрь 1918(1918-10-16)[1][2][3][…] Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 178: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
Үлгән	22 октябрь 1990(1990-10-22)[2][3][4][…] (72 яшь) Ла-Веррьер, Ивелин[d]
Үлем сәбәбе	миокард инфаркты
Күмү урыны	Cimetière de Viroflay[d][5]
Ватандашлыгы	Франция[6]
Әлма-матер	Югары нормаль мәктәп[d][3][7] һәм дү Парк литсие[d]
Һөнәре	фәлсәфәче, сәясәтче, университет профессоры, мөхәррир
Эш бирүче	Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 178: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
Сәяси фирка	Ошибка Lua в Модуль:Sources на строке 178: attempt to concatenate local 'letter' (a nil value).
Җефет	Hélène Rytmann[d][6]
Кардәшләр	Georgette Althusser[d]
Катнашкан сугышлар/алышлар	Икенче бөтендөнья сугышы
Луи Пьер Альтюссер Викиҗыентыкта

Психик авырудан интеккән. Нацистик әсирлектә булганга күрә бу психик бозылу көчәйгән. ^[8] 1980 елда авыру көчәйгән чакта хатыны Элен Ритманны (Hélène Rytmann) үтерә.

Тәрҗемәи хәле

Альтюссер Әлҗәзаирда Француз колонистлары гаиләсендә туа. Әтисе вафатыннан соң ул әнисе һәм сеңлесе белән Марсельга китә, анда үз яшьлеге калдыгын үткәрә. 1937 елда Югары нормаль мәктәпкә укырга керә. 1940 елда Икенче бөтендөнья сугышы вакытында хәрби хезмәткә алына. Франция җиңелү соң Альтюссер Алман лагерга утыртырарган.^[9] Нәкъ менә шул вакытта ул коммунизм белән мавыга.

Сугыштан соң Альтюссер укуын яңарта. Ул бу чорда, барыннан да элек, 18 һәм 19 гасыр сәяси фәлсәфәчеләргә Монтескье, Руссо, Маркс һәм Фейербах игътибарны юнәлтте. 1948 елда коммунистик фиркасега керә. СБКФның XX җыелунан соң маоизмга якын позициясенә басты. 1964 елда "La Nouvelle Critique"та психоанализ һәм марксизмга багышланган "Фрейд һәм Лакан " дигән мәкалә чыга. 60 нчы еллар дәвамында ул үзенең төп фәлсәфи эшләрен яза. Бу вакытта аның танылуы шулкадәр зур, сирәк ки, сәясәт, идеология яки теория мәсьәләләре турында интеллектуаль дискуссия аның эшләрен искә алмыйча узды.^[10]

1968 елның май вакыйгалары вакытында Альтюссер хастаханәдә була һәм анда катнашмый.Аны икеләнүчәнлек өчен тәнкыйтьләү башладылар. Фәлсәфәче яшьләрнең тәнкыйтенә җавап бирде һәм Франция Коммунистик Фиркасеның позициясенә басты. Шуннан соң аның танылуы кими башлады.

1980 елның 17 ноябрендә Альтюссер хатынын буып үтерерды. Ул үзе дә шул ничек булганын аңламады, дип әйткән иде. Хөкем аны мәҗбүри дәвалауга җибәрде. 22 октябрь 1990 Альтюссер хастаханәдә үлде.

Фәлсәфи карашлар

Альтюссернең марксизм төшенү

Антигуманизм

Альтюссерның теоретик антигуманизмы марксизмнын гуманистик һәм антропологик агымнарга каршы юнәлтелгән. Гуманизм, беренчедән, кешенең универсаль булуы турында күзаллау бар; икенчедән, һәр конкрет шәхескә әлеге затны билгеләү теркәлә. Марксизм, фән буларак, субъектка мөрәҗәгать итми, әмма аның иҗтимагый ролен тикшерә.

Бу Һегелче (Лукач) һәм экзистенциализмлык (Сартр) марксизмны аңлауга реакция иде.

"Антигуманизм" кешеләрнең фикерләү сәләтен түгел, ә «гуманизм» теоретик хәлен генә кире кага. Ягъни кешенең уникаль асылы һәм аның атрибутлары: ихтыяр, Ирек, сайлау турында күзаллау. Альтюссер сүз кешегә карата презрения турында түгел, ә конкрет индивидлардан теоретик абстрагирование кирәклеге турында барды, дип тәкрарлады.

Библиография

• Montesquieu, la politique et l'histoire, PUF, 1959 (rééd.)
• Pour Marx, Maspero, coll. „Théorie“, 1965; (rééd. avec un avant-propos d'Étienne Balibar et postface de Louis Althusser, coll. „La Découverte / Poche“, 1996).
• Lire le Capital (1965), автордашлыкда Жак Рансиер, Этиен Балибар һәм башкалар PUF, coll. „Quadrige“, 1996.
• Philosophie et philosophie spontanée des savants (1967), Maspero, coll. „Théorie“, 1974.
• Éléments d'autocritique, Hachette, coll. „Analyse“, 1974.
• Positions, Éditions Sociales, 1976; réédition coll. „Essentiel“, 1982.
• Écrits sur la psychanalyse. Freud et Lacan, Stock / IMEC, 1993; rééd. Le Livre de poche, coll. „Biblio-essais“, 1996.
• Sur la philosophie, Gallimard, coll. „L'infini“, 1994.
• Philosophie et marxisme: entretiens avec Fernanda Navarro (1984-1987)
• La Transformation de la philosophie: conférence de Grenade (1976).
• Écrits philosophiques et politiques vol.1, vol.2, textes réunis par François Matheron, Stock / IMEC, 1994-5.
• Le Retour à Hegel (1950)
• Marx dans ses limites (1978)
• Machiavel et nous (1962-1986), Stock/Imec 1994; Tallandier 2009.
• Sur Lévi Strauss (1966)
• Sur Feuerbach (1967)
• Sur Brecht et Marx (1968)
• Cremonini, peintre de l'abstrait (1977)
• Lam (1977)
• Politique et Histoire de Machiavel à Marx – Cours à l'École normale supérieure 1955-1972, Seuil, coll. „Traces écrites“, 2006
• Lettres à Hélène, préface de Bernard-Henri Lévy, Grasset/IMEC, 2011

Искәрмәләр

1. Альтюссер Луи // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135https://wikidata.org/wiki/Track:Q649https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737
2. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr: اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم, платформа відкритих даних, платформа открытых данных, plateforme de données ouvertes, piattaforma di dati aperti, Opendata-Plattform, otevřená data platforma, åben-data-platform, տվյալների բաց շտեմարան, platforma za odprte podatke, plataforma de datos abierta, plataforma de dados aberta, платформа адкрытых даных, платформа на отворените данни, platforma otwartych danych, ашық деректер платформасы, ачык маалыматтарды платформа, açıq məlumat platforması, ochiq ma'lumotlar platforma, açık verilerin platformu, платформа отвореног података, platforma otvorenih podataka, platforma otvorenog podataka, platforma otvorených údajov, πλατφόρμα ανοικτών δεδομένων, platformu atklātā datu, platforma atvira duomenų, platvormi avatud andmete, avoimen datan foorumi, nyílt adatok platformja, პლატფორმა ღია მონაცემები, платформа за отворени податоци, нээлттэй мэдээллийн тавцан, platformă de date deschise, platformo de malferma datumoj, open data platform, плятформа адкрытых зьвестак, Усьтэм даннойёслэн платформазы, асыҡ мәғлүмәт платформаһы, açıq malümat platforması, açıq malümat platforması, ачык малюмат платформасы, öppen dataplattform, платформаи додаҳои боз, ачык кӧргӱзӱлердиҥ платформазы, гом бæрæггæнæнты платформæ — 2011.

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q193563https://wikidata.org/wiki/Track:Q19938912https://wikidata.org/wiki/Track:P268https://wikidata.org/wiki/Track:Q54837
3. Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — ISBN 978-2-221-06888-5

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q28924058https://wikidata.org/wiki/Track:Q2696397https://wikidata.org/wiki/Track:Q3372503
4. Wolin R. Encyclopædia Britannica

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q5375741https://wikidata.org/wiki/Track:P1417https://wikidata.org/wiki/Track:P2450
5. https://www.landrucimetieres.fr/spip/spip.php?article2277
6. Каталог Немецкой национальной библиотеки

   https://wikidata.org/wiki/Track:P227https://wikidata.org/wiki/Track:Q23833686
7. http://rhe.ish-lyon.cnrs.fr/?q=agregsecondaire_laureats&nom=&annee_op=%3D&annee%5Bvalue%5D=1948&annee%5Bmin%5D=&annee%5Bmax%5D=&periode=All&concours=14&items_per_page=10
8. Lewis, William, "Louis Althusser" (англ.). Stanford Encyclopedia of Philosophy (Feb 10, 2019)
9. Lewis, William, "Louis Althusser" (англ.). Stanford Encyclopedia of Philosophy (Feb 10, 2019)
10. Cotten, Jean-Pierre. La pensée de Louis Althusser. — Toulouse: Privat, 1979. б. 150. — ISBN 2-7089-1435-9

Чыганаклар