![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Kuntula_Grottoes_1%252C_Kuqa.jpg/640px-Kuntula_Grottoes_1%252C_Kuqa.jpg&w=640&q=50)
Комтура мәгарәләре
From Wikipedia, the free encyclopedia
Комтура Мең Будда Мәгарәләре (традицион Кытай иероглифлары беләнː 庫木吐喇千佛洞 гадиләштерелгән Кытай иероглифлары беләнː 库木吐喇千佛洞 Kùmùtǔlǎ Qiānfódòng) (шулай ук Комтура) Кытайда, Шеңҗан автоном регионында Буддачылык мәгарә гыйбадәтханәсе урыны. Урын борынгы Ефәк Юлында Кучадан 25 км га көнбатышка, Куця Даирәсендә урнашкан.[1][2] Якындагы башка мәшһүр урыннар булып Кызылгаһа мәгарәләре, Кызыл Мәгарәләре, Субашы гыйбадәтханәсе һәм Симсим мәгарәләре тора.[3]
Гыйбадәтханә | |
![]() | |
Ил | Кытай |
Төбәк / район | Шеңҗан, Куця даирәсе |
Кайсы дини агымга карый | Буддачылык |
Нигезләнгән | 5-нче гасырдан 11-нче гасырга кадәр |
Бишенче гасырдан унберенче гасырга карый торган 112 мәгарә гыйбадәтханәсе сакланып калган. Урын калдырылганнан соң ара-тирә яшәүдән зыян күрелеп Комтурага Кытай Үзәк Азиясенә берничә иртә чит ил экспедициясе зиярәт кылган, алар арасында 1902 Отани экспедициясе, Сергей Фёдор улы Ольденбург һәм Альберт фон Ле Кок экспедицияләре.[4][5][6][7] Соңгысы берничә дивар сурәтен сүткән һәм аларны кире Берлинга алган (хәзер Азия Сәнгате Музеенда).[8]
1970-енче елларда Донгфанг Хонг Гидроэлектрик Станциясен төзү Музат Елгасында елга дәрәҗәсе күтәрелүенә нәтиҗә булды һәм стена сурәтләренең бозылу дәрәҗәсен арттырган.[1] ЮНЕСКО алкышлары астында озак вакыт саклау чаралары шуннан мәгарәләре казып чыгарылган конгломерат кыяны консолидация һәм киң документация һәм өйрәнү эше белән башланган.[1][9] Урын 1961 елда саклау өчен Дәүләт Дәрәҗәсендә Тарихи һәм Мәдәни Дәрәҗәсе өчен Сакланган Төп урын буларак беренчеләрдән булган.[10] 2008 елда Кумтула Гротлары ЮНЕСКО Дөнья Мирасы Исемлегендә Ефәк Юлының Кытай Секциясенең өлеше буларак киләчәктә язылу өчен тәкъдим ителгән булган.[11]