From Wikipedia, the free encyclopedia
Иван Алексеевич Суслопаров (1897 елның 19 октябре, Крутихинцы, Вятка өязе, Вятка губернасы, Россия империясе — 1974 елның 16 декабре, Мәскәү, ССРБ) — совет хәрби эшлеклесе, дипломат һәм разведчик, артиллерия генерал-майоры (1940). Франциядә ССРБ илчелеге каршында хәрби атташе (1939—1941), Союз гаскәрләре штаблары каршында Франциядә совет хәрби миссиясе башлыгы (1944—1945). Беренче бөтендөнья сугышы, Россиядә ватандашлар сугышы һәм Бөек Ватан сугышында катнашкан.
Иван Суслопаров | |
---|---|
Туган | 19 октябрь 1897 Нократ өязе[d], Нократ губернасы, Россия империясе |
Үлгән | 16 декабрь 1974 (77 яшь) Мәскәү, СССР |
Күмү урыны | Введен зираты[d] |
Ватандашлыгы | СССР |
Һөнәре | дипломат, хәрби хезмәткәр |
Катнашкан сугышлар/алышлар | Беренче бөтендөнья сугышы, Русия ватандашлар сугышы һәм Алман-совет сугышы |
Хәрби дәрәҗә | генерал[d] һәм генерал-майор[d] |
1945 елның 7 маенда Реймста совет командованиесе исеменнән Алмания капитуляциясе турындагы актка (совет һәм Россия тарихында «капитуляциянең башлангыч протоколы» дип атала) кул куя.
Иван Суслопаров 1897 елның 19 октябрендә Нократ губернасының Нократ өязе Нагорск волосте Крутихиносы авылында крестьян гаиләсендә туа[1]. Милләте буенча — рус[2].
Тарих фәннәре кандидаты А. П. Скорев күрсәткәнчә, Иван Суслопаров авыл мәктәбенең 3 сыйныфын тәмамлаган, шуннан соң тегүченең ярдәмчесе, ә аннары батрак булып эшләгән[3]. 1912 елда шулай ук шәһәр училищесының бер сыйныфын тәмамлый.
1916 елның маенда Рус император армиясенә алына. Беренче бөтендөнья сугышында Төньяк фронтта хәрби хәрәкәтләрдә катнаша, 109 нчы запас полк бүлеге командиры, аннары 14 нче махсус полк командиры була, кече унтер-офицер исеменә кадәр күтәрелә. Февраль инкыйлабыннан соң Суслопаров рота комитеты рәисе, шулай ук полк комитеты әгъзасы итеп сайлана[2].
Октябрь инкыйлабы вакытында Суслопаров Петроградта булган. 1917 елның 25 октябрендә большевиклар ягында Петроградта Октябрь кораллы күтәрелешендә катнаша.
1918 елдан Кызыл Армиядә. Ватандашлар сугышы вакытында Көнчыгыш Һәм Көньяк фронтларда дивизиясе ВЦИК исемендәге 30 нчы Иркутск укчылар составында сугыша. Сугыштан соң Кызыл Армиядә хезмәт итүен дәвам итә. Киев берләштерелгән хәрби мәктәбен (1925) һәм Дзержинский исемендәге Артиллерия академиясенең инженер-команда факультетын тәмамлый (1938). Бригада командиры (19.11.1938).
1939 елның октябрендә Суслопаров Парижда Хәрби атташе вазыйфасына билгеләнә.
1940 елда РККАда генераль исемнәр кертелгәч, Иван Суслопаровка артиллерия генерал-майоры исеме бирелә[4].
Бөек Ватан сугышы башлану белән генерал Суслопаров Кызыл армиянең артиллерия штабы начальнигы булып хезмәт итә; аннары — офицерлар составын камилләштерү буенча Артиллерия Кызыл Байрак курслары башлыгы. 1943 елның гыйнварыннан — Көнбатыш фронтның 10 нчы армиясе урынбасары, 1943 елның апреленнән — артиллериясе белән идарә итүче[5].
1944 елның җәендә Суслопаров яңадан Парижга җибәрелә, анда ул Союз гаскәрләре штаблары каршындагы совет хәрби миссиясе башлыгы була.
1945 елның 6 маенда кич белән генерал Суслопаров Көнбатыш союздашлары ставкасына чакырыла. Эйзенхауэр үтенече буенча Суслопаров Мәскәүгә Алмания капитуляциясе турында килешү текстын тапшыра. Билгеләнгән капитуляция турындагы актка кул кую вакытына (1945 елның 7 маенда 2 сәгать 30 минутка билгеләнгән) рөхсәт килмәгәч, Суслопаров җаваплылыкны үз өстенә алган һәм ССРБ исеменнән документка кул куйган. Кул кую тантанасыннан соң гына Мәскәүдән совет вәкиленә кул куюны тыючы җавап килә.
Совет хөкүмәте капитуляция турындагы актка яңа имза куюга үз сүзендә тора, бу 1945 елның 8 маеннан 9 маена Карлсхорстта, Берлин янында эшләнә. Суслопаров бу тантанада катнаша.
Сугыштан соң генерал Иван Суслопаров Хәрби-дипломатик академиядә укытучылык эшендә була. 1955 елның мартында отставкага чыга.
Иван Суслопаров 1974 елның 16 декабрендә Мәскәүдә вафат була. Введен зиратында җирләнгән.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.