Егор Золотарёв

Егор Иванович Золотарёв (1847 елның 31 марты (12 апреле), Санкт-Петербург, Россия империясе — 1878 елның 7 (19) июле, шунда ук) — рус математигы.

Егор Золотарёв
Туган	31 март (12 апрель) 1847[1][2] Санкт-Петербург, Россия империясе[3][1][2]
Үлгән	7 (19) июль 1878[1][2] (31 яшь) Санкт-Петербург, Россия империясе[3][2]
Үлем сәбәбе	тимер юлда фаҗига[d]
Күмү урыны	Митрофани зираты[d]
Ватандашлыгы	Россия империясе
Әлма-матер	Санкт-Петербург университетының физика-метематика факультеты[d] һәм Санкт-Петербург дәүләт университеты[4]
Һөнәре	математик
Эш бирүче	Санкт-Петербург дәүләт университеты
Егор Золотарёв Викиҗыентыкта

Тормыш юлы

Егор Золотарёв Санкт-Петербургта сәүдәгәр Иван Васильевич һәм Агафья Изотовна Золотарёвлар гаиләсендә туа. 1857 елдан Санкт-Петербургның 5 нче гимназиясендә белем ала башлый, аны 1863 елда тәмамлый^[5]. Шул ук елны ул Петербург университетының физика-математика факультетында лекцияләрне ирекле тыңлаучы була.

Яшь булу сәбәпле, Золотарёв 1864 елга кадәр университет студенты була алмый. Уку вакытында аның укытучылары арасында П. Л. Чебышев һәм А. Н. Коркин була, киләчәктә алар белән аның фәнни карьерасы тыгыз бәйләнгән була.

1867 елның ноябрендә «Бөтерчек тигезләмәләрен интеграцияләү турында» дигән тема буенча кандидатлык диссертациясен яклый, ә 10 айдан соң «Аз зурлыклар турында бер мәсьәлә турында» иншасын бастыра. Бу инша өчен ул Петербург университетына приват-доцент вазыйфасында кабул ителә.

Башта ул дифференциаль хисап буенча лекцияләр, соңрак, 1871 елның җәеннән башлап, интеграль хисап буенча лекцияләр укый.

1869 елның декабрендә «x³ + Ay³ + A²z³ — 3Axyz = 1 төренең өченче дәрәҗәсен билгесез тигезләүне хәл итү турында» темасы буенча магистрлык диссертациясен яклый. 1872 елда Золотарёв беренче тапкыр чит ил сәфәрен кыла. Берлинда Вейерштрасс лекцияләренә, ә Гейдельбергта Кёнигсбергер лекцияләренә йөри.

1874 елда «Интеграль хисапка кушымта белән тулы бер комплекслы саннар теориясе» докторлык диссертациясен яклый. Бу эштә, аерым алганда, элегрәк Чебышёв тарафыннан төр гыйбарәләрен тәкъдим итү турында куелган бурыч хәл ителә:

${\displaystyle \int {\frac {x+A}{\sqrt {x^{4}+ax^{3}+bx^{2}+cx+d}}}\,dx}$

логарифмик формада. Бу мәсьәлә Чебышёвны фәнни эшчәнлегенең башлангыч этапларыннан ук борчыган, әмма ул аны эллиптик функцияләрне кулланмыйча хәл итә алмаган.

Доктор дәрәҗәсе алганнан соң, Золотарёв экстраординар профессор итеп билгеләнә, ә 1876 елда Санкт-Петербург Фәннәр академиясенә адъюнкт итеп сайлана^[6]. Золотарёв комплекс саннары теориясе буенча үз эзләнүләренең нәтиҗәләрен «Sur la théorie des nombres complexes» мәкаләсендә бәян итә. Ул 1880 елда «Journal de Mathèmatiques pures et appliquèes» басмасында басылган, ә әлеге журнал редакциясенә Золотарёвның Алманиягә сәфәре вакытында өч ел алдан бирелгән була.

Егор Золотарёвның тормышы 32 нче яшендә фаҗигале рәвештә өзелә. 1878 елның 26 июнендә дачага барган вакытта ул Патша авылындагы вокзалда поезд астына эләгә һәм кан йоктырудан 19 июльдә үлә. Митрофаниев зиратына җирләнгән.

Фәнни өлеш

Егор Золотарёв үзара җаваплылык законының иң гади дәлилләренең берсе авторы буларак билгеле (Золотарёв леммасы)^[7][8][9].

Библиография

• Золотарёв. Аналитическая механика 2022 елның 21 гыйнвар көнендә архивланган.. — примерно 1868—1871.
• Zolotareff G. Nouvelle démonstration de la loi de de réciprocité de Legendre(үле сылтама) (фр.) // Nouvelles Annales de Mathématiques, 2e série : magazine. — 1872. — Vol. 11. — P. 354—362. (недоступная ссылка)
• Zolotareff G. Sur la méthode d'intégration de M. Tchébychef (фр.) // Math. Ann.. — 1872. — Vol. 5, n^o 4. — P. 560—580. — doi:10.1007/BF01442910.
• Korkine A., Zolotareff G. Sur les formes quadratiques positives quaternaires (фр.) // Math. Ann.. — 1872. — Vol. 5, n^o 4. — P. 581—583. — doi:10.1007/BF01442912.
• Korkine A., Zolotareff G. Sur les formes quadratiques (фр.) // Math. Ann.. — 1873. — Vol. 6, n^o 3. — P. 366—389. — doi:10.1007/BF01442795.
• Korkine A., Zolotareff G. Sur les formes quadratiques positives (фр.) // Math. Ann.. — 1877. — Vol. 11, n^o 2. — P. 242—292. — doi:10.1007/BF01442667.
• Zolotareff E. I. Sur la méthode d'intégration de M. Tchébychef (фр.) // Jour. de Math. pures et appl. 2e série. — 1874. — Vol. 16. — P. 161—188.
• Zolotareff E. I. Sur la théorie des nombres complexes (фр.) // Jour. de Math. pures et appl. 3e série. — 1880. — Vol. 6. — P. 51—84, 129—166.
• Золотарев Е. И. Полн. собр. соч.. — Л.: Изд-во АН СССР, 1931.

Искәрмәләр

1. Золотарев, Егор Иванович // Русский биографический словарь — Петроград: 1916.

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q21175478https://wikidata.org/wiki/Track:Q1960551https://wikidata.org/wiki/Track:Q25865317
2. Большая российская энциклопедия — Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q649https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737https://wikidata.org/wiki/Track:P11514https://wikidata.org/wiki/Track:Q1768199https://wikidata.org/wiki/Track:P2924
3. Золотарёв Егор Иванович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135https://wikidata.org/wiki/Track:Q649https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737
4. математика гаиләбелеме — 1997.

   https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984
5. Иванов К. А. Пятидесятилетие С.-Петербургской пятой гимназии. 1845—1895. — СПб.: тип. т-ва «Обществ. польза», 1896.
6. РФА рәсми сайтында Егор Золотарёв профиле
7. Zolotareff G. Nouvelle démonstration de la loi de de réciprocité de Legendre(фр.) // Nouvelles Annales de Mathématiques, 2e série : magazine. — 1872. — Т. 11. — С. 354—362.
8. Прасолов В. В. Доказательство квадратичного закона взаимности по Золотареву // Математическое просвещение. — 2000. — Т. 4. — С. 140—144.
9. Горин Е. А. Перестановки и квадратичный закон взаимности по Золотареву-Фробениусу-Руссо // Чебышевский сборник. — 2013. — В. 4. — Т. 14. — С. 80—94.

Әдәбият

• Ожигова Е. П. Егор Иванович Золотарёв, 1847–1878. — Л.: Наука, 1966.
• Прасолов В. В. Доказательство квадратичного закона взаимности по Золотареву // Математическое просвещение. — 2000. — Т. 4. — С. 140—144.
• Колушов А. В., Юдин В. А. О конструкции Коркина-Золотарева // Дискрет. матем. — 1994. — Т. 6, № 1. — С. 155—157.