Георгий Вороной

Георгий Феодосьевич Вороной ( 16 [28] апреля 1868 - 7 [20] ноября 1908 ) - танылган рус математигы . 1907 елның 1 декабреннән Санкт-Петербург Фәннәр академиясенең әгъза-корреспонденты.

Георгий Вороной
Туган	16 (28) апрель 1868[1] Журавка[d], Пирятинский уезд[d], Палтау губернасы, Россия империясе[1]
Үлгән	7 (20) ноябрь 1908[1] (40 яшь) Варшау, Россия империясе[2][1]
Ватандашлыгы	Россия империясе
Әлма-матер	Петербург император университеты[d] һәм Петербург дәүләт университеты[3]
Һөнәре	математик
Эш бирүче	Варшау император университеты[d]
Балалар	Вороной, Юрий Юрьевич[d]
Гыйльми дәрәҗә:	физика-математика фәннәре докторы[d]
Фән өлкәсе:	теория чисел[d], математик анализ, геометрия һәм математика
Эш урыны:	Варшау император университеты[d]
Гыйльми дәрәҗә:	физика-математика фәннәре докторы[d]
Фәнни җитәкче:	Андрей Андреевич Марков[d][4]
Мәшһүр шәкертләр:	Вацлав Серпинский
Георгий Вороной Викиҗыентыкта

Биографиясы

Нижин юридик лицейында рус әдәбияты профессоры, Киевта эшләүче яшьләр өчен бушлай атналык мәктәпләр булдыру инициаторы, Феодосий Яковлевич Вороной гаиләсендә туган^[5].

1889 елдан Санкт-Петербург университетында А. А. Марков җитәкчелегендә укый. 1894 елда ул «О целых числах, зависящих от корня уравнения третьей степени» темасына магистрлык диссертациясе яклай. Шул ук елны ул Варшава университеты профессоры итеп сайлана, анда чылбырлы кәсерләрне тикшерү белән шөгыльләнә. Вороной Вацлав Серпинскийның укучысы була.

1897 елда Вороной В. Я. Буняковский исемендәге премиягә лаек була, «Об одном обобщении алгоритма непрерывных дробей» темасына докторлык диссертациясе яклай. Аннан соң Варшава университетында математика профессоры булып эшләй.

Гильберт җитәкчелегендә II Бөтендөнья математиклар конгрессында катнаша .

Алты зур мәкалә авторы. Аларның икесе француз телендә өч чыгарылышта «Журнал чистой и прикладной математики» исемле немец журналында басылган:

1. Asimptotiques Sur un problème du calcul des fonctions. Журнал für die reine und angewandte Mathematik, 126; 241-282, 1903.
2. Nouvelles кушымталары des paramètres Continus à la théorie des квадратик формалар. Deuxième mémoire. Recherches sur les parallélloèdres primitifs. Журнал für die reine und angewandte Mathematik, 134; 198-287, 1908. Бу мәкаләнең кереш һәм беренче өлеше.
3. Nouvelles кушымталары des paramètres Continus à la théorie des квадратик формалар. Deuxième mémoire. Recherches sur les parallélloèdres primitifs. Журнал für die reine und angewandte Mathematik, 136; 67-182, 1909. Бу мәкаләнең икенче өлеше.

Ул Варшавада үт ташлы авырудан вафат була.

Хәтер

Вороной хөрмәтенә информатикада кулланыла торган Вороной схемасы атала ^[6] .

Параллелоэдрлар турында Воронойның теориясе: һәрбер примитив параллелоэдр ниндидер рәшәткәнең DV-өлкәсенә эквивалентлы.

Вороной сан теориясендә, алгебрада һәм геометриядә яңа фәнни юнәлешләр булдыра, аерым алганда, ул саннар геометриясенә нигез сала. Аның фәнни эшчәнлеге нәтиҗәләре кристаллографияла, информатикала, физикала, электроникала, астрономияла, астрофизикада, химияла, химия инженериясендә, микробиологияла, офтальмологияла, ясалма интеллект проблемаларын чишүдә кулланыла. Киңлекне оптималь рәвештә, билгеле бер мәгънәдә, аерым күзәнәкләргә таратуга ихтыяҗ булган бөтән җирдә дә. Австрия математиклары Айхгольцер һәм Ауренгаммер үз вакытында: "Вороной диаграммалары геометрик алгоритмнарны конструкцияләгәндә һәр җирдә кулланыла башлады. Исәпләмә геометрия буенча мәкаләләрнең шактый проценты турыдан-туры яки читләтел Вороной диаграммалары белән бәйле", - дип белдерделәр.^[7]

Гаиләсе

Хатыны Ольга Митрофановна Крицкая Россия Император Армиясы, ә соңынан Украина Халык Республикасы Армиясе полковнигы П. М. Крицкийның апасы ^[8] .

Улы - Юрий Юрьевич Вороной - украин совет табибы, Круты сугышында катнашучы ^[9]. 1933 елда ул дөньяда беренче тапкыр үле бөерне кешегә күчереп утырта. Аның хатыны Вера Иосифьевна Нечаевская - Украина язучысы һәм җәмәгать эшлеклесе, Украина хатын-кызлар берлегенән Украина Үзәк Рада әгъзасы.

Искәрмәләр

1. Зур Россия энциклопедиясе — Москва: Большая российская энциклопедия, 2004.

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q649https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737https://wikidata.org/wiki/Track:P11514https://wikidata.org/wiki/Track:Q1768199https://wikidata.org/wiki/Track:P2924
2. Вороной Георгий Феодосьевич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / мөхәррир А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135https://wikidata.org/wiki/Track:Q649https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737
3. математика гаиләбелеме — 1997.

   https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984
4. математика гаиләбелеме — 1997.

   https://wikidata.org/wiki/Track:P549https://wikidata.org/wiki/Track:Q829984
5. Феодосий Яковлевич Вороной исполнял должность профессора русской словесности в нежинском лицее в период 1864—1872 годов.
6. G.F. Voronoi {{{башлык}}}(фр.) // Journal für die reine und angewandte Mathematik. — Т. 134. — С. 198—287.
7. Ігор Шаров. Вчені України: 100 видатних імен. — К.: АртЕк, 2006. ISBN 966-505-054-0 (укр.)
8. Нові документи до біографії Г. Ф. Вороного (до 150-річчя від дня народження вченого) / А. В. Морозова // Архіви України. - 2018. - № 2-3. - С. 99-103.
9. Крути: історія родин бійців, що вижили (СПЕЦРЕПОРТАЖ)

Сылтамалар

• Джон Дж. О’Коннор и Эдмунд Ф. Робертсон. Вороной, Георгий Феодосьевич (англ.) — биография в архиве MacTutor.
• Профиль Георгия Феодосьевича Вороного на официальном сайте РАН