Гагаузлар

Гагау́злар яки Гагавызлар (гаг. Gagauzlar) — төрки халык. Гомуми саны — 250 меңгә якын. Күбесе Молдовада һәм Украинада яши. Гагауз теле төрки телләрнең угыз төркеменә керә. Диннәре — праваслаулык.

Гагаузлар
Үз аталышы	Gagauz
гомуми сан	126 010 (2014)[1], 9272 (2021)[2], 31 900 (2001)[3]
яшәү җире	Молдова: 147 500 (2004 ел сан алу)[4][5] Гагавызстан: 127 835 (2004 ел) [5] Кишенәү: 6 446 (2004 г.)[5] Каһул районы: 3 665 (2004 ел)[5] Тараклы районы: 3 587 (2004 ел)[5] Украина: 31 923 (2001-нче ел сан алу)[6] Одесса өлкәсе: 27 617 [6] Россия: 12 210 (2002-нче ел сан алу) [7] Төмән өлкәсе: 2 573 (2002 ел) [7] Ханты-Манси автоном округы: 1 556 (2002 г.) [7] Ямал-Ненецлар автоном округы:  857 (2002 г.) [7] Мәскәү: 1 001 (2002 ел) [7] Мәскәү өлкәсе:  677 (2002 ел) [7] Төркия: 5 000 (оценка)[8] Днестр буе Молдован Җөмһүрияте: 4 100 (2004 ел) [9] Греция: 3 000 (чамалау)[8]
Теле	Гагауз теле
Дине	праваслаулык
Гагаузлар Викиҗыентыкта

Гагауз халкының Молдова эчендә урнашкан Гагавызстан исемле административ-территориаль берәмлекләре бар.

Тарих

Пәйда булу

Гагауз халкының барлыкка килүе турында берничә гипотеза бар:

• Гагаузлар нәселен төрки телләрдә сөйләшкән күчмә халыклар — угызлар, бөҗәнәкләр һәм кыпчаклар нигезләгән.
• Гагаузлар — Госманлы империясе вакытында төркиләшкән болгарлардан барлыкка килгән халык.
• Сәлҗуклар теориясы: XIII йөздә Добруҗага күчкән төрекләрнең нәселеннән пәйда булган халык.
• Гагаузлар — VII йөзлектә күчкән протоболгалардан чыккан халык.

Искәрмәләр

1. https://statistica.gov.md/files/files/Recensamint/Recensamint_pop_2014/Rezultate/Tabele/Caracteristici_populatie_RPL_2014_rom_rus_eng.xls
2. Всероссийская перепись населения 2020—2021 годов

   https://wikidata.org/wiki/Track:Q57573219
3. https://web.archive.org/web/20111217151026/http://2001.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/
4. Транснистриядан бүтән (ПМР)
5. Демоскоп. 2004-нче елның Молдова сан алу нәтиҗәләре.
6. 2001-нче елның Украина сан алу нәтиҗәләре.
7. 2002-нче ел Бөтенроссия җанисәбе нәтиҗәләре. әлеге чыганактан 2008-02-02 архивланды. 2009-12-24 тикшерелгән.
8. Гагаузлар Mail.ru Энөиклопедиясында, archived from the original on 2007-10-29, retrieved 2011-08-16
9. Днестр буе Молдован Җөмһүрияте юридик тарафыннан караганда, Молдовага керә, фактта — үз-үзен игълан иткән дәүләт, ПМҖ-ны ике дәүләт икърар иткән: Көньяк Осетия Республикасы һәм Абхазия. 2004 елның 5-12 октябрендә, Молдова җанисәбендә, Днестр республикасы халкы аерым булып саналган. 2004 елда ДМҖ-да мөстәкыйль җан санын алу үткәрелде.()

Википедия

Википедиянең
гагауз телендә бүлеге бар!
gag:Baş yaprak