Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Üçüncü cinsiyet veya üçüncü cins, bireylerin hem kendileri hem de toplum tarafından ne erkek ne de kadın olarak kategorize edildiği bir kavram. Ayrıca, üç veya daha fazla cinsiyeti tanıyan toplumlardaki bir toplumsal kategoriyi ifade eder. Üçüncü terimi genellikle "diğer"i kastediyor olarak anlaşılır; bazı antropologlar ve sosyologlar açıklanan dördüncü,[1] beşinci,[2] ve "bazı"[3] cinsiyetleri ifade ederler.
Biyoloji, bir insanın kromozomal ve anatomik biyolojik cinsiyetinin dişi, eril veya belirsizlik derecesi oluşturan ve erdişi olarak bilinen, cinsel iki biçimlilikteki nadir çeşitliliklerden biri olup olmadığını belirler.[4][5] Ancak bir erkek, bir kadın veya bir diğer olarak kişinin kendisi veya toplum tarafından tanımlanan kimlik, genellikle bireyin içinde yaşadığı belli bir kültürdeki cinsiyet kimliği ve cinsiyet rolü tarafından da belirlenir. Her kültür cinsiyet rollerini katı bir biçimde tanımlamış değildir.[6][7][8]
Farklı kültürlerde, üçüncü veya dördüncü bir cinsiyet çok farklı şeyleri temsil edebilir. Yerli Māhū Hawaii, bir ara devlet arasında erkek ve kadın ya da bir "kişi" belirsiz "cinsiyet".[9] Güneybatı ABD'deki geleneksel Dineh dört cinsiyet olduğunu kabul eder: kadınsı kadın, erkeksi kadın, kadınsı erkek, erkeksi erkek. Ayrıca üçüncü cinsiyet terimi, yasal kimlik kazanan Güney Asya'daki hicralar,[10] Polinezya'daki fa'afafine ve Balkanlar'daki yeminli bakireleri ifade etmek için de kullanılır.[11]
1970'li yılların başından bu yana, antropologlar bazı kültürlerde iki cinsiyetli bir çerçeve kullanarak yeterince açıklanamayan cinsiyet kategorileri olduğunu ifade etmiştir. Aynı zamanda, feministler de biyolojik cinsiyet ile (toplumsal/psikolojik) cinsiyet arasındaki ayrımı çizmeye başladı. Çağdaş cinsiyet kuramcıları genellikle iki cinsiyetli bir sistemin ne doğuştan ne de evrensel olduğunu iddia ederler. Yalnızca iki toplumsal normu tanıyan bir cinsiyet sistemi "heteronormatif" olarak tanımlanmıştır.
Platon'un Sempozyum'unda, M.Ö. yaklaşık 4. yüzyılda yazılan, Aristophanes üç özgün cinsi (kadın, erkek ve erselik) içeren bir yaratılış efsanesiyle ilgilidir. Zeus tarafından ikiye bölünür ve yeniden birleşmek için kayıp diğer yarısının peşinde koşan dört farklı çağdaş cinsiyet türü oluşur; bu hesapta, modern karşıcinsel erkek ve kadının kökeni orijinal erselik (androjen) cinsiyettir. Hermafroditos efsanesi iki karşıcinsel aşığın birleşerek başlangıçta var olan erselik cinsiyete dönüşümünü içerir.[21]Şablon:Non-primary source needed
Dünya üzerindeki diğer yaratılış efsaneleri, kuzey Tayland'dakiler gibi, üç orijinal cinse olan bir inancı paylaşır.[22]
Eski İsrail'de şunlar bulunmaktadır:
Tarihçi Matthew Looper'a göre, antik Maya uygarlığı bir üçüncü cinsiyeti tanımış olabilir. Looper, Maya mitolojisindeki erselik Mısır Tanrısı ve erkeksi Ay Tanrıçası'na ve hükümdarların bu tanrıları somutlaştırdığı ve kimlikleştirdiği ikonografi ve yazıtlara işaret etmektedir. Bu üçüncü cinsiyetin şifacılar veya su bulucular gibi özel rolleri olan iki ruhlu bireyleri de kapsayabileceğini önermektedir.[25]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.