En İyi Sorular
Zaman Çizelgesi
Sohbet
Bakış Açıları
Yumurtalık, Adana
İlçe, Adana, Türkiye Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Remove ads
Yumurtalık, Adana ilinin bir ilçesidir. Eski adı Ayas olup, Türkçeleştirmek adına ismi Yumurtalık'a çevrilmiştir. Eski isimleri arasında Aegeae, Ayas, Lyeys ve Laiazzo yer alır.[2]
_Beach.jpg)
Remove ads
Tarihçe
Özetle
Bakış açısı
İlçenin eski adı Ayas'tır ve halk arasında bu isim hala kullanılmaktadır. 1959 yılına kadar Ceyhan'a bağlı bir bucak olan Ayas bu tarihte ilçe olmuştur. İlçenin tarihi Orta Çağa kadar uzanır.
Limanın tarihi, en az MÖ 2000'e kadar uzanmaktadır. Zeytinbeli Höyük höyüğünde MÖ 17. yüzyıla ait Hitit çömlekleri bulunmuştur.
Bu Kilikya liman kenti, günümüzde İskenderun Körfezi olan İssus Körfezi üzerinde yer almaktadır. Pausanias tarafından Aegeae (Grekçe: Αἰγέαι, Aigéai)[3] adıyla anılmıştır ve bu ad, sikkelerinde de görülmektedir.[4] Strabon zamanında limanı olan küçük bir şehirdi.[5][6]
Tacitus, Ermenistan ile Roma arasında bir yanda, İberya ve Partya'nın diğer yanda olduğu savaş hakkındaki anlatımında Aegeae'den bahseder.[7] Orada Roma dönemine ait bir Yunanca yazıt bulunmuştur ve Roma egemenliği altında bir öneme sahipti. Kilikya eyaletinin bir parçası olarak organize edilmişti. Tyanalı Apollonius (yaklaşık MS 15 – yaklaşık MS 100), şehir kültürel zirvesindeyken ilk çalışmalarını Aegeae'de yaptı.
Erken bir tarihte Hristiyanlaştırıldı ve artık bir yerleşim piskoposluğu olmamasına rağmen, Aegeae adı altında Roma Katolik Kilisesi'nin bir unvan piskoposluğu olarak kalmıştır.[8] Azizler Cosmas ve Damian'ın, Aegeae'de hekimlik yapan, hizmetleri için ödeme kabul etmeyen ve sonunda Diocletian döneminde şehit olan ikiz kardeşler olduğu Hristiyan hagiografisinde bahsedilmektedir.[9]
Orta Çağ'da, özellikle 13. yüzyılda, Aegeae, Ermeni Kilikya Krallığı'nın önemli bir Akdeniz limanı haline geldi. Yerel olarak Ayas (Ermenice: Այաս)[10] olarak biliniyordu ve bu ad Venedikçe ve diğer Avrupa dillerinde Aiazzo veya (belirli bir makaleyi dahil ederek) Laiazzo oldu. Akka'nın düşüşü[11] ve Tarsus limanının dolması - Ayas'ın doğuya doğru iyi yollarının avantajıyla birlikte - şehrin Yüksek Orta Çağ boyunca Batı ile Doğu arasındaki ticaretin başlıca merkezi haline gelmesine yol açtı.[12] Ermeni kralları, çeşitli İtalyan şehir devletlerine çeşitli ticaret imtiyazları tanıyan çok sayıda antlaşma müzakere edildi.[13] 1266 ile 1322 yılları arasında bölgedeki Memlükler ve Türkmenler tarafından yapılan akınlar, ticari faaliyetlerde yalnızca küçük aksamalara neden oldu. Marco Polo, Çin'e yolculuğuna başlamak için 1271'de buraya çıktı ve onu "iyi ticaret için iyi bir şehir" olarak tanımladığı, "iç kısımlardan tüm baharatların, ipeğin, altının ve yünün bu kasabaya taşındığını" eklediği bildirildi.[14] Ceneviz Cumhuriyeti donanmasının Venedik Cumhuriyeti donanmasını yendiği 1294'teki Laiazzo Savaşı'nın, Marco Polo'nun daha sonra Cenevizliler tarafından esir alındığı savaş olduğu düşünülmektedir.[15][16] Şehir içinde, diğer İtalyan deniz cumhuriyetlerinden biri olan Pisa'ya ait bir mahalle ve ticaret merkezi de kuruldu.[10]
Şehir, Memlükler tarafından giderek daha fazla baskı altına alındı ve 1347'de kesin olarak onların eline geçti. Doğu ile Avrupa ticaret yolları Akdeniz'den uzaklaştığında, şehir ve limanı önemini kaybetti.[10] Daha sonra, Anadolu beyliklerinden Ramazanoğulları Beyliği tarafından yönetildi.
Yumurtalık (Osmanlıca: يمورطالق "Yumurta gibi" anlamına gelir), 16. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'na katıldı ve ardından 20. yüzyılda Türkiye Cumhuriyeti'nin bir parçası oldu.
1974 yılında, oyuncu ve film yönetmeni Yılmaz Güney, bir Yumurtalık hakiminin ölümüyle sonuçlanan bir silahlı saldırı olayından sonra Yumurtalık'ta tutuklandı.
Remove ads
Coğrafya
Adana merkezine 80 km, komşu Ceyhan'a 30 km mesafededir. Yüzölçümü 501 km² olup 24 mahallesi vardır. Yumurtalık'ın Marko Polo İskelesi, Kız Kalesi, Lagun Gölleri ve Milli Parkı, Ayas Antik Kenti gibi gezilebilecek noktaları bulunmaktadır.[17]
Nüfus
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Mahalleler
Özetle
Bakış açısı
Yumurtalık'ın 24 mahallesinin 6'sı merkezde bulunmaktadır. Merkez mahallelerinde 5.236 kişi (%30,4) yaşamaktadır. En uzak mahallesi ise 34,4 km uzaklıktaki Yeşilköy'dür. Merkez mahalleleri dışında nüfusu en fazla olan mahalle, 1.669 kişi ile Kuzupınarı'dır. Yumurtalık'ın nüfusu 2017 yılında %2,49 azalmıştır.
Yumurtalık ilçesinin mahallelerinin ilçeye uzaklığı, rakımı ve nüfusu
| Sıra | Mahalle | Km* | Rakım | Nüfus | |||
| 2016[35] | 2017[36] | 2018 | 2019 | ||||
| 1 | Akdeniz Mah. | 0,3 | 1.393 | 1.379 | |||
| 2 | Akyuva Mah. | 2,6 | 392 | 327 | |||
| 3 | Ayaş Mah. | 0,0 | 724 | 701 | |||
| 4 | Devrişiye Mah. | 2,0 | 810 | 830 | |||
| 5 | Kemalpaşa Mah. | 1,8 | 1.206 | 1.207 | |||
| 6 | Ören Mah. | 0,6 | 758 | 792 | |||
| Yumurtalık (merkez) | 9 | 5.283 | 5.236 | ||||
| 7 | Asmalı Mah. | 28,8 | 22 | 988 | 991 | ||
| 8 | Ayvalık Mah. | 10,7 | 46 | 435 | 424 | ||
| 9 | Demirtaş Mah. | 6,9 | 46 | 641 | 628 | ||
| 10 | Deveciuşağı Mah. | 17,2 | 12 | 657 | 616 | ||
| 11 | Gölovası Mah. | 19,9 | 51 | 786 | 733 | ||
| 12 | Hamzalı Mah. | 15,9 | 30 | 338 | 305 | ||
| 13 | Haylazlı Mah. | 13,4 | 28 | 363 | 347 | ||
| 14 | Kaldırım Mah. | 29,2 | 14 | 1.282 | 1.204 | ||
| 15 | Kalemli Mah. | 4,1 | 32 | 191 | 177 | ||
| 16 | Kesmeburun Mah. | 32,3 | 15 | 68 | 66 | ||
| 17 | Kırmızıdam Mah. | 32,9 | 12 | 224 | 216 | ||
| 18 | Kuzupınarı Mah. | 24,8 | 22 | 1.682 | 1.669 | ||
| 19 | Narlıören Mah. | 14,1 | 57 | 324 | 336 | ||
| 20 | Sugözü Mah. | 16,3 | 65 | 782 | 745 | ||
| 21 | Yeniköy Mah. | 6,3 | 70 | 352 | 332 | ||
| 22 | Yeşilköy Mah. | 34,4 | 9 | 1.581 | 1.573 | ||
| 23 | Yumurtalık Mah. | 7,1 | 6 | 194 | 178 | ||
| 24 | Zeytinbeli Mah. | 12,8 | 75 | 1.480 | 1.435 | ||
| Yumurtalık (kırsal) | 12.368 | 11.975 | |||||
| Yumurtalık (ilçe) | 17.651 | 17.211 | |||||
* Km, Ayaş Mahallesi'nde bulunan kaymakamlığa olan uzaklıktır.
Remove ads
Tarihi yerler
- Ayas Kalesi
- Süleyman Kulesi
Önemli günler
- Dertli Kazım Halk Ozanları Şenliği, Yer: Gölovası köyü, Tarihi: 1 Ekim, Başladığı ilk tarih: 1985
- Zeytinbeli Kültür ve Sanat Şenliği, Yer: Zeytinbeli kasabası, Tarihi: Ağustosun ilk cumartesisi, Başladığı ilk tarih: 2001
Ayrıca bakınız
Galeri
Kız Kalesinden bir görünüm.
Kız Kalesinden bir görünüm.
Kaynakça
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads