York dükü

York dükü Birleşik Krallık'ta kullanılan asalet ünvanlarından biridir. 15. yüzyıldan bu yana genellikle İngiltere ve Britanya hükümdarlarının ikinci oğullarına verildi. İskoçya'da kullanılan eşdeğer ünvan Albany düküdür.

Dükalık 14. yüzyıldan bu yana sekiz kez yaratıldı. Ayrıca 18. yüzyılda İngiltere ve İskoçya'nın birleşmesi ile birlikte York ve Albany Dükü ünvanları birlikte kullanılmaya başlandı. Bu dükalık da üç kez yaratıldı.

1461'de ilk dükün torunun oğlu olan IV. Edward'dan sonra York Dükü olan 10 prensten hiçbiri ünvanını bir sonraki nesle geçirememiş; ya erkek çocuk sahibi olmadan ölmüş ya da kral olmuştur. Bu durum York Dükü ünvanının lanetli olduğu söylentisini ortaya çıkarmıştır.^[1]

Şu andaki York Dükü Prens Andrew, Kraliçe II. Elizabeth'in ikinci oğludur. Şu anda erkek çocuğu yoktur ve 1996'da boşanmasının ardından hiç evlenmemiştir.

Tarihi

Orta Çağ'da York, İngiltere'nin kuzeyinde bulunan büyük bir şehirdir. Yorkshire ise İngiltere'nin bu bölgedeki en büyük ilçesidir.

Tarihte York Dükü ünvanı ilk kez 1385'te Kral III. Edward'ın dördüncü oğlu olan Langleyli Edmund için verildi. Ölümü ile dük olan oğlu Edward, 1415'te Agincourt Savaşı'nda öldü. Dükalık yeğeni Richard'a geçti. Ölümü ile dükalığı olan Richard'ın oğlu IV. Edward 1461'de İngiltere Kralı oldu. Bütün ünvanları krallık ile birleşti.

Ünvan ikinci kez Kral IV. Edward'ın ikinci oğlu olan Richard için yaratıldı. Amcası III. Richard tarafından, abisi Galler Prensi Edward ile birlikte kuleye hapsedilen Richard, oğlu olmadan öldüğünden ünvanı sona erdi.

Ünvan üçüncü kez Kral VII. Henry'nin ikinci oğlu Henry Tudor için yaratıldı. Abisi Arthur, Galler Prensi, 1502'de ölünce Henry krallığın varisi oldu. 1509'da VIII. Henry olarak Kral olan York Dükünün ünvanı krallığa devredildi.

Ünvan dördüncü kez I. James'in ikinci oğlu olan Charles Stuart için yaratıldı. Abisi Henry Frederick, Galler Prensi 1612'de ölünce, Charles krallığın varisi oldu. 1625'te I. Charles ismiyle Kral olduğundan ünvanı yine krallığa devredildi.

Ünvan beşinci kez I. Charles'ın ikinci oğlu olan James Stuart için yaratıldı. ABD'de bulunan New York şehri bu dükten ismini almıştır. Ağabeyi II. Charles, varisi olmadan öldüğünden James, II. James olarak tahta geçti. York Dükalığı yine krallık ile birleşmiş oldu.

18. yüzyılda İngiltere ve İskoçya'nın birleşmesi ile birlikte York ve Albany Dükü ünvanı birlikte kullanılmaya başlandı. Bu ünvana sahip olan üç prens de erkek çocukları olmadan öldü.

York Dükü ünvanı (Albany ile birlikte olmadan) altıncı kez VII. Edward'ın ikinci oğlu Prens George için yaratıldı. Prens, V. George olarak kral olduğunda ünvanı da krallığa devredilmiş oldu.

Ünvan yedinci kez Kral V. George'un ikinci oğlu Prens Albert için yaratıldı. Abisi Kral VIII. Edward tahttan çekilince, Prens Albert beklenmeyen şekilde VI. George olarak kral oldu. York Dükalığı da krallık ile birleşmiş oldu.

Ünvan sekizinci kez Kraliçe II. Elizabeth'in ikinci oğlu olan Prens Andrew için yaratıldı. Şu anda erkek bir varisi yoktur.

Dükler

York Dükleri

Birinci veriliş, 1385-1415, 1415-1461

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Langleyli Edmund York Hanedanlığı (kurucu) 1385–1402		5 Haziran 1341 Kings Langley İngiliz III. Edward ve Hainaultlu Philippa'nın oğlu	Kastilyalı Isabella 1372 3 çocuk; Joan de Holland çocuk yok	1 Ağustos 1402 Kings Langley yaş 61
Norwichli Edward York Hanedanlığı 1402–1415		1373 Norwich Langleyli Edmund ve Kastilyalı Isabella'nın oğlu	hiç evlenmedi	25 Ekim 1415 Agincourt yaş 42
Richard Plantagenet York Hanedanlığı 1415–1460		21 September 1411 Richard of Conisburgh, 3. Cambridge Kontu ve Anne de Mortimer'ın oğlu	Cecily Neville 1437 13 çocuk	30 Aralık 1460 Wakefield yaş 42
Edward Plantagenet York Hanedanlığı 1460–1461		28 Nisan 1442 Rouen Richard Plantagenet ve Cecily Neville'in oğlu	Elizabeth Woodville 1 Mayıs 1464 10 çocuk	9 Nisan 1483 Westminster ayaş 40

Edward Plantagenet 1461'de kral oldu, York Dükü ünvanı krallık ile birleşti.

İkinci veriliş, 1474-1483

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Richard of Shrewsbury York Hanedanlığı 1474–1483		17 Ağustos 1473 Shrewsbury IV. Edward ve Elizabeth Woodville'in oğlu	Anne de Mowbray, 8. Norfolk Kontesi 15 Ocak 1478 çocuğu yok	bilinmiyor

Richard (Shrewsbury)'nin ölümüne ilişkin bilgiler tartışmalıdır, nerede ne zaman öldüğüne dair kesin kanıt bulunmamaktadır. Kardeşi ile birlikte Londra Kulesi'ne hapsedildikleri için "Kuledeki Prensler" olarak da bilinmişlerdir.

Üçünçü veriliş, 1494-1509

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Henry Tudor Tudor Hanedanlığı 1494–1509		28 Haziran 1491 Greenwich Palace VII. Henry ve Yorklu Elizabeth'in oğlu	Catherine of Aragon 11 Haziran 1509 1 çocuk Anne Boleyn 25 Ocak 1533 1 çocuk Jane Seymour 30 Mayıs 1536 1 çocuk Anne of Cleves 6 Ocak 1540 çocuk yok Catherine Howard 28 Temmuz 1540 çocuk yok Catherine Parr 12 Temmuz 1543 çocuk yok	1547 Whitehall Palace yaş 55

Henry Tudor, 1509 yılında VIII. Henry olarak kral olmuştur ve York Dükalığı krallık ile birleşmiştir.

Dörtüncü veriliş, 1605-1625

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Charles Stuart ("Saint Charles the Martyr") Stuart Hanedanı 1605–1625		19 Kasım 1600 Dunfermline Palace I. James ve Danimarkalı Anne’in oğlu	Henrietta Maria (Fransa) 13 Haziran 1625 9 çocuk	30 Ocak 1649 Whitehall Palace 48 yaşında

Charles Stuart 1625 yılında I. Charles olarak kral olmuştur ve York Dükalığı krallık ile birleşmiştir.

Beşinci veriliş, (1633) 1644-1685

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
James Stuart Stuart Hanedanı 1633/1644–1685		14 October 1633 St. James's Palace I. Charles ve Henrietta Maria (Fransa)’nın oğlu	Anne Hyde 3 Eylül 1660 8 children Mary of Modena 21 Kasım 1673 7 çocuk	16 Eylül 1701 Château de Saint-Germain-en-Laye 67 yaşında

Doğumundan itibaren York dükü olarak anılan James Stuart 1685’te II. James olarak tahta çıktı ve ünvan krallık ile birleşti.

York ve Albany dükü

İlk veriliş, 1716-1728

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Prens Ernest Augustus Hanover Hanedanı 1716–1728		7 Eylül 1674 Osnabrück Ernest Augustus, Brunswick-Lüneburg Elektörü ve Sophia (Hanover)’ın oğlu	evlenmedi	14 Ağustos 1728 Osnabrück 53 yaşında

Prens Ernest aynı zamanda Osnabrück Piskoposudur.

İkinci veriliş, 1760-1767

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Prens Edward Honover Hanedanı 1760–1767		25 Mart 1739 Norfolk evi oğlu Frederick, Galler Prensi ve Prenses Augusta (Saxe-Gotha’nın oğlu	hiç evlenmedi	17 Eylül 1767 Monoko Prensi'nin sarayı yaş 28

Prens Edward III. George’un küçük kardeşidir ve 20'li yaşlarında hastalık nedeniyle ölmüştür.

Üçüncü veriliş, 1784-1827

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Prince Frederick Hanover Hanedanı 1784–1827		16 Ağustos 1763 St. James's Palace Frederick, Galler Prensi ve Prenses Augusta (Saxe-Gotha)’nın oğlu	Frederica Charlotte (Prusya) 29 Eylül 1791 Çocukları	5 Ocak 1827 Rutland House 63 yaşında

Prince Frederick tek eşi Frederica Charlotte’dan ayrı yaşıyordu ve çocukları olmadı.

York dükleri

Altıncı veriliş, 1892-1910

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Prens George Windsor Hanedanı 1892–1910		3 Haziran 1865 Marlborough House son of VII. Edward ve Danimarkalı Alexandra’nın oğlu	Teckli Mary 6 Temmuz 1893 6 çocuk	20 Ocak 1936 Sandringham House 70 yaşında

Prens George daha sonra V. George olarak tahta çıktı ve ünvan krallık ile birleşti.

Yedinci veriliş, 1920-1936

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Prens Albert Windsor Hanedanı 1920–1936		14 Aralık 1895 Sandringham House V. George ve Teckli Mary’nin oğlu	Elizabeth Bowes-Lyon 26 Nisan 1923 2 çocuk	6 Şubat 1952 Sandringham House 56 yaşında

Prens Albert daha sonra VI. George olarak tahta çıktı ve ünvan krallık ile birleşti.

Sekizinci veriliş, 1980-günümüz

Dük	Portre	Doğum	Evlilikler	Ölüm
Prens Andrew Windsor Hanedanı 1980–bugün		13 Aralık 1980 Buckingham Sarayı Edinburgh Dükü Prens Philip ve 2. Elizabeth'in oğlu	Sarah Margareth Ferguson, boşandı 23 Temmuz 1986 - 30 Mayıs 1996 2 çocuk	halihazırdaki ünvan sahibi

Kaynakça

1. http://www.ukdukes.co.uk/the_dukes/the_duke_of_york/ 19 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Duke of York