Yok oluş

Bu madde yerküre tarihi boyunca canlıların kitlesel olarak nesillerinin tükendiği olaylar hakkındadır. 2018 tarihli Alex Garland'ın yönetmeni olduğu film için Yok Oluş sayfasına bakınız.

Yok oluş (kitlesel yok oluş veya biyotik kriz olarak da bilinir) Dünya'daki biyolojik çeşitlilikte yaygın ve hızlı bir azalmadır. Böyle bir olay, çok hücreli organizmaların çeşitliliği ve bolluğunda keskin bir değişiklik ile tanımlanır. Yok olma oranı türleşme hızıyla doğru orantılı bir şekilde ortaya çıkar.

"Beş Büyük" kitlesel yok oluş

1. Ordovisiyen-Silüriyen yok oluş olayları (geç Ordovisiyen veya O-S): 445-444 Ma, Ordovisiyen-Silüriyen geçişinden hemen önce ve geçiş sırasında. Tüm familyaların %27'sini, tüm cinslerin %57'sini ve tüm türlerin %85'ini öldüren iki olay meydana gelmiştir.^[1]
2. Geç Devoniyen yok oluşları: 372-359 Ma, Devoniyen'den Karbonifer dönemine geçişe kadar Geç Devoniyen'in çoğunu kaplar.^[2]
3. Permiyen-Triyas yok oluş olayı (Permiyen'in sonu): 252 milyon yıl, Permiyen-Triyas geçişinde. Dünya üzerindeki en büyük yok oluş olayı deniz ailelerinin %53'ünü, deniz cinslerinin %84'ünü, tüm deniz türlerinin yaklaşık %81'ini^[3] ve karasal omurgalı türlerinin tahmini %70'ini öldürmüştür.^[4][5]
4. Triyas-Jurasik yok oluş olayı (Triyas'ın sonu): 201.3 Ma, Triyas'tan Jurasik'e geçiş sırasında. Tüm familyaların yaklaşık %23'ü, tüm cinslerin %48'i (denizel familyaların %20'si ve denizel cinslerin %55'i) ve tüm türlerin %70 ila %75'i yok olmuştur.
5. Kretase-Paleojen yok oluş olayı (Kretase'nin sonu, K-Pg yok oluşu veya eski adıyla K-T yok oluşu): 66 milyon yıl. Tüm familyaların yaklaşık %17'si, tüm cinslerin %50'si ve tüm türlerin %75'i yok olmuştur.^[6]

Kaynakça

1. "Extinction". math.ucr.edu. 18 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
2. "Late Devonian Extinctions". www.researchgate.net. 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
3. "Estimates of the magnitudes of major marine mass extinctions in earth history". www.ncbi.nlm.nih.gov. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
4. "Major Mass Extinctions". www.britannica.com. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
5. "The Permo–Triassic extinction". www.nature.com. 22 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.
6. "Mass Extinctions in the Marine Fossil Record". www.science.org. 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Kasım 2023.