Ya Devlet Başa ya Kuzgun Leşe

Ya Devlet Başa Ya Kuzgun Leşe, Orhan Asena'nın yazdığı bir tiyatro oyunudur. Yazarın Taht ve Baht Dörtlemesi (ya da Kanunî Sultan Süleyman Dörtlemesi) adını verdiği dört oyunun üçüncüsüdür. Oyunda Kanuni Sultan Süleyman'ın oğulları Bayezid ve Selim arasındaki taht kavgası anlatılmaktadır.

Konusu

Oyun, Hürrem Sultan'ın entrikaları sonucunda Şehzade Mustafa'nın boğdurulmasıyla başlar. Hürrem Sultan böylece tahtın kendi çocukları olan Şehzade Bayezid ile Şehzade Selim'den birine kalacağını düşünür. Ancak iki şehzadenin birbirine düşeceğini ve daha Kanuni Sultan Süleyman ölmeden taht kavgasına başlayacağını kestiremez.

Kanunî seferde iken tahtı koruma görevi Bayezid'e verilmiştir. Bu arada ortaya çıkan Düzmece Mustafa, kendisinin ölümden son anda kurtulan Şehzade Mustafa olduğunu iddia ederek halkın desteğini alır ve tahta yürümeye kalkışır. Bayezid, Düzmece Mustafa'ya iş birliği önerir ve hediyeler gönderir. Böylece onun güvenini kazanır ve yakalayıp idam ettirir. Ancak Kanuni, etrafındakilerin etkisinde kalarak, Bayezid'in aslında Düzmece Mustafa ile gerçekten iş birliği yaptığını ve Sokollu Mehmet Paşa'nın İstanbul yolunda olduğunu öğrenince korkup vazgeçtiğini düşünür. Araya Hürrem Sultan'ın girmesiyle Bayezid'i affeder ancak ona olan güveni kırılır.

İki şehzade arasındaki sürtüşmeler devam ederken, atak ve fevri karakteri Bayezid'in aleyhine sonuçlar doğurur. Ayrıca kendi lalası Lala Mustafa Paşa, taht yolunda Selim'i daha şanslı görerek çift taraflı oynamaya başlar ve Bayezid'in zor durumda kalmasına sebep olacak kararlar almasına yol açar.

Bu etkiler altında kardeşini sürekli kışkırtan biri gibi görülen Bayezid, Kanuni'nin öfkesini bir kez daha üzerine çekince Amasya Sancağı'na gönderilir. Önceleri oraya gitmek istemez. Ancak tek koruyucusu Hürrem Sultan'ın ölümüyle yalnız ve güçsüz kalmıştır. Amasya'ya gider ama burada kendini Selim'den korumak için asker toplar. Kanuni'den, topladığı askerleri dağıtması yönünde ferman gelice ordusuyla beraber Selim'in üzerine yürür. Kanunî tarafından yakalatılır ve idam ettirilir.