Vâkidî

Ebu Abdullah Muhammed bin Ömer bin Vâkid el-Eslemî (Arapça:' أبو عبد الله محمد بن عمر بن واقد ‏) (yak. Hicrî 130 - 207; MS 748 - 822; Medine); erken dönem İslam tarihçisi. Gençliğinde buğday tüccarlığı, ilerleyen yıllarda kadılık yaptı. Özellikle tarih ve siyer (Muhammed'in hayatı) konusunda eserler vermiştir. Bunun haricinde Kur'an, fıkıh, hadis, sahabelerin (ashab) hayatı, kültür ve coğrafya ile ilgili eserleri de mevcuttur.

Vâkidî kitap ve belge toplamayı seven, zengin bir kütüphaneye sahip bir alimdi. Satın alamadığı kitapları katiplerine yazdırıyordu. Bunlardan en meşhuru Muhammed bin Sa'd'dır.^[1] Geride pek çok -bazı efsanelere göre 600^[2]- eser bırakmasına rağmen bunlardan bir kısmının Vâkidî'ye ait olduğu konusu tartışmalıdır. Benzer şekilde -özellikle ömrünün son dönemlerinde aktardığı- bazı hadisler de bazı İslam alimleri tarafından "doğruluğu şüpheli" kabul edilir. Bunda Vâkidî'nin tartışmalı Abbasî halifesi Memun ile yakın ilişkisinin etkili olduğu düşünülür.

Soyu

748 yılı civarında Medine'de mevâli (Arap olmayan Müslüman) bir ailede dünyaya geldi. Kendisine dedesi Vâkid'e binaen el-Vâkidî, kabilesine binaen el-Eslemî lakapları verildi.

Eğitimi

Vâkidî’nin hocaları içinde en meşhuru İbn İshak'tır. Malik bin Enes’den hadis dersleri aldı. Süfyan-ı Sevrî, İbn Cureyc ve Ma’mer bin Raşid gibi dönemin önde gelen âlimlerinden dersler aldı.^[3] Meğazi (gaza anlatımı) ve siyer derslerini başlıca Ebu Ma’şer es-Sindî'den aldı.

Bazı önemli eserleri

1. Kitab et-Tarih ve’l-Meb’as ve’l-Meğazî
2. Ahbâru Mekke
3. Kitab et-Tabakât
4. Fütûh eş-Şam
5. Fütûh el-Irak
6. Fütûh el-Cezîre
7. Kitap el-Cemel
8. Maktel el-Hüseyn
9. es-Sîre
10. Ezvâc en-Nebî
11. Kitab er-Ridde ve’d-Dâr
12. Harb el-Evs ve’l-Hazrec
13. Kitabü Sıffin
14. Vefât en-Nebî
15. Emr el-Habeşe ve’l-Fil
16. Kitab es-Sakîfe ve Bey’ati Ebi Bekr

Kaynakça

1. Ramazan Şeşen, Müslümanlarda Tarih-Coğrafya Yazıcılığı, sf 30.
2. Sabri Hizmetli, İslam Tarihçiliği Üzerine, s.125.
3. Mahmut Es’ad Seydişehrî, Tarih-i Din-i İslam (Medhal), s. 12.