Tour de France Şanzelize Caddesi etabı

Tour de France Champs-Élysées etabı, 1975'ten beri Paris şehrinin sembolik bir caddesi olan Champs-Élysées'de sona eren Tour de France'ın son etabıdır. Dünyanın en ünlü bisiklet yarışının son etabı olarak, onu kazanmak çok prestijli olarak kabul edilir.^[1]

Etap tipik olarak Paris'in eteklerinde başlar ve takımlar arasında yarışın açılış kısmı için bir ateşkes vardır, bisikletçiler bir an huzur, kahkaha ve Tour de France'ı bitirme başarısını kutlama fırsatını yakalarlar. Genel klasmanda lider olan bisikletçi -ki genellikle son etapta liderliği tartışılmaz, ancak bu noktada genellikle tartışılmazdır- yolda genellikle bir kadeh şampanya alarak fotoğraflar için poz verir.^[2]^[3]

Yarışın ikinci bölümü daha çekişmeli geçer. Bu kısmen parke taşlı geniş bir yol olan Champs-Élysées'in bir devresinin altı ila on turundan oluşur. Bisikletçiler zafer elde etmek için pelotondan kaçış yapmaya çalışırlar, ancak 2020 itibarıyla bu tür girişimler yalnızca altı kez (ve 1979'dan beri yalnızca üç kez) zaferle sonuçlanmıştır. Diğer durumlarda (son etabın zamana karşı denendiği 1989 hariç), kazanan toplu bir sprintten geldi ve bu nedenle tipik olarak uzman bir sprinter oldu. Bazen bu, son etabın, genellikle bir sprinter tarafından kazanılan puan klasmanını çözdüğü anlamına gelir.^[1]

Parkur aynı zamanda 2014'ten beri düzenlenen bir günlük kadınlar yarışı olan Le Tour de France tarafından düzenlenen La Course'un ilk üç sürümü için de kullanıldı. Bu yıllarda yarış, kermesse tarzı devre yarışı formatında yapıldı. Şanzelize'ye dönüş 2020 yılında La Course için planlanmış, ancak COVID-19 pandemisi nedeniyle Nice'e taşınmıştır.^[4]^[5]

1903'ün ilk Tur'unda bitiş Ville-d'Avray'daydı]. 1904'ten 1967'ye kadar Parc des Princes pistinde ve 1968'den 1974'e kadar Eddy Merckx'in en parlak döneminde Vélodrome de Vincennes'deydi.^[6]^[7]

1974'te, Tur'un eş direktörü Félix Lévitan ve muhabir Yves Mourousi, Champs-Élysées'de bir bitiş önerdi. Mourosi, izin almak için doğrudan Fransa Cumhurbaşkanı Valéry Giscard d'Estaing ile temasa geçti.^[8]^[9] İlk etap 1975'te gerçekleşti: Bu, 25 turluk (163,5 kilometre (101,6 mi)) bir etaptı. Belçikalı Walter Goderoot sprinti kazandı ve Bernard Thévenet sarı mayoyu Valéry Giscard d'Estaing'in elinden aldı. 1977'de Fransız Alain Meslet tek başına kazanan ilk bisikletçi oldu.

1978'den beri, son etap genellikle şehir dışından başladı ve etabın sadece son kısmı ana rotayı takip etti. Tur sayısı altı ile on arasında değişmiştir. Bir zamana karşı olarak yapılan 1989 etabının dikkate değer istisnası dışında, büyük yeniliklerden genellikle kaçınılmıştır. 2013 yılında, 100. Fransa Bisiklet Turu'nun kutlanmasında etap, öğleden sonra başlayan, akşam biten, ayrıca Louvre Sarayı'nın avlularından Champs Elysées'e giren, doğrudan Louvre Piramidi'nin yanından geçen, bir U dönüşü yapmak yerine Arc de Triomphe'nin etrafında daire çizen ve trafiği kullanan bir geç saate kaydırıldı. 2020 itibarıyla bu değişiklikler sonraki yıllarda da korunmuştur.^[10] 2015 yılında, kötü hava koşulları yüzünden, Tur organizatörleri Champs-Élysées'e girişte etap bitimine 70 kilometre (43 mi) kala genel klasmanı nötralize ettiklerini açıkladılar.^[11]

Son günün yüksek profili ve ortamı nedeniyle etap prestijlidir. Genel Tur sıralamaları genellikle son etaptan önce belirlenir, bu nedenle yarış genellikle Tur'u bitirmenin ve zaman zaman puan klasmanını belirlemenin zaferi içindir. Tour de France'ın lideri, geleneksel olarak, bu son günde liderliği için sorgulanmamıştır. Geleneksel olarak etap, yarış liderinin ekibi tarafından sunulan şampanya, yolda fotoğraf fırsatları ve şakalaşma ile başlar.^[12]

Bisikletçiler Paris'e yaklaştıkça, sprinterler ve takımları günün gerçek yarışına başlarken yarış kızışır. Bisikletçiler Paris'in merkezine ulaştığında, Rue de Rivoli'den yukarı, Place de la Concorde'a geçerek Champs-Élysées'e girerler ve ardından doğrudan Champs-Élysées'e dönerler. Bisikletçiler günümüzde toplam sekiz tur atıyorlar (Arc de Triomphe çevresinde, Champs-Élysées'den aşağı, Tuileries ve Louvre çevresinde ve Place de la Concorde'dan Champs-Élysées'e geri dönüş dahil). Geçmiş Tur'larda, bisikletçiler Tur bitmeden on turu tamamlardı. Bir bisikletçi, bitiş turu boyunca önemli bir dönüm noktasına ulaştığında, pelotonun ilk önce etabın Champs-Elysées bölümüne girmesine izin vermesi gelenekseldir. Böyle bir onur, 17. Fransa Bisiklet Turu'yla rekoru elinde tutan 2012'de son yarışında Amerikalı George Hincapie'ye verildi.

Bazı sürücüler Champs-Elysées'de pelotondan uzaklaşmaya çalışacak olsa da, başarı şansı zayıf ve bu girişimler genellikle takımların renklerini sergilemeleri için son bir fırsat olarak görülmektedir. Küçük bir grubun etabın düz devresinde sprinter takımlarının kovalama dürtüsüne direnmesi zordur ve ezici çoğunlukla, yarış toplu bir sprintle sona ermiştir.

İlk yıllarda, kaçış galibiyetleri nadir görünmüyordu. 1977 ve 1979 arasında meydana geldi. Bununla birlikte, modern yarış taktiklerinin ortaya çıkmasıyla birlikte, bu başarı çok nadir hale geldi ve bunu başaran az sayıda kişiye Tour lore'da giderek daha değerli bir yer verdi. Bunlar Fransız Alain Meslet (1977), Bernard Hinault (1979) ve Eddy Seigneur (1994), Hollandalı Gerrie Knetemann (1978), Amerikalı Jeff Pierce (1987) ve Kazakistanlı Alexander Vinokourov (2005).

Genel olarak tartışmasız olmasına rağmen, son etabın genel klasmanda lider pozisyona ataklar gördüğü iki durum olmuştur. 1979'da Joop Zoetemelk, son etap öncesi Bernard Hinault'un 3.07 gerisindeydi. Zoetemelk, zaferi elde etmek için yeterli zaman kazanmayı umarak son etapta atak yaptı. Hinault, Zoetemelk'i kovaladı ve etap zaferi için onu yendi.^[13]

1989'da Greg LeMond Laurent Fignon'u 24 km uzunluğundaki Versay'dan başlayan bireysel zamana karşıda 58 saniye ile yendi. Bunu yaparken, 50 saniye fark kapattı ve 1989 Tour de France zaferini 8 saniye farkla elde etti. Bu, Champs-Élysées'deki ilk (ve tek) zamana karşı final etabıydı. 1964, 1965 ve 1967 Tur'ları, Parc des Princes'e zamana karşı etaplarıyla tamamlandı ve 1968'den 1971'e kadar olan etaplarda Vélodrome de Vincennes'e (Cipale) zamana karşı etapları yapıldı.

2005 yılında Lance Armstrong genel klasmanda rahat bir liderliğe sahipti, ancak onun arkasında Alexander Vinokourov ve Levi Leipheimer sadece iki saniye farkla beşinci ve altıncı sırada yer aldı. Vinokourov son kilometrede bir kaçışta başarılı oldu ve etap galibiyeti ve bonus saniyeleri sayesinde genel klasmanda Leipheimer'ı geçerek beşinci sıraya yükseldi.^[14] Bu durum 2020 itibarıyla, bir grup sprintte etabın kararlaştırılmadığı son zamandır.^[12]

Bazı yıllarda puan klasmanı bu son etapta kararlaştırıldı.

1984 yılında, Frank Hoste yarışın çoğunda puan klasmanında liderdi, ancak Sean Kelly sondan bir önceki etapta 4 puan farkla liderliği ele geçirdi. Hoste, Kelly'ye karşı son etabı üçüncü bitirdi ve bu da Hoste'u 4 puan farkla kazanan yaptı.

1987 Fransa Bisiklet Turu'nun son etaplarında puan klasmanında liderlik Jean Paul van Poppel ve Stephen Roche arasında değişti. Son etaptan önce, Roche 17 puan öndeydi, ancak son etapta Van Poppel ara sprintlerle 16 puan geri kazandı. Van Poppel'in etaptaki dokuzunculuğu puan klasmanını 16 puanla kazanmak için yeterliydi.

1991 yılında Djamolidin Abdoujaparov tekerleklerini bariyerlere taktı. 100 metreden daha kısa bir süre kala muhteşem bir çarpışmada tepetaklak yuvarlandı. Bilincini geri kazandıktan sonra, sprinterlerin rekabetini perçinlemesi için çizgiyi geçmesine yardım edildi.^[15]

2001 yılında, Stuart O'Grady yarışın çoğunda puan klasmanında lider durumdaydı, ancak son anda Erik Zabel onu geçti.^[16]

2003te yeşil mayo, Baden Cooke ve Robbie McEwen'ın sırasıyla 2. ve 3. bitirdiği yakın bir finişle sonuçlandı ve Cooke, McEwen'in 214'üne karşı 216 puanla bitirdi.

Daha fazla bilgi Yıl, Başlangıç yeri ...

Tour de France son etap galipleri
Yıl	Başlangıç yeri	Mesafe		Etap galibi
Yıl	Başlangıç yeri	km	mi	Etap galibi
1975	Paris	163,4	102	Walter Godefroot (BEL)	^[17]
1976	Paris	90,7	56	Gerben Karstens (NED)
1977	Paris	90,7	56	Alain Meslet (FRA)
1978	Saint-Germain-en-Laye	161,5	100	Gerrie Knetemann (NED)
1979	Le Perreux-sur-Marne	180,3	112	Bernard Hinault (FRA)
1980	Fontenay-sous-Bois	186,1	116	Pol Verschuere (BEL)
1981	Fontenay-sous-Bois	186,6	116	Freddy Maertens (BEL)
1982	Fontenay-sous-Bois	186,8	116	Bernard Hinault (FRA)
1983	Alfortville	195	121	Gilbert Glaus (SUI)
1984	Pantin	196,5	122	Eric Vanderaerden (BEL)
1985	Orléans	196	122	Rudy Matthijs (BEL)
1986	Cosne-sur-Loire	255	158	Guido Bontempi (ITA)
1987	Créteil	192	119	Jeff Pierce (USA)
1988	Nemours	172,5	107	Jean-Paul van Poppel (NED)
1989	Versay	24,5	15 (ITT)	Greg LeMond (USA)
1990	Brétigny-sur-Orge	182	113	Johan Museeuw (BEL)
1991	Melun	178	111	Dimitri Konyshev (URS)
1992	La Défense	141	88	Olaf Ludwig (GER)
1993	Viry-Châtillon	196,5	122	Djamolidine Abdoujaparov (UZB)
1994	Disneyland	175	109	Eddy Seigneur (FRA)
1995	Ste-Geneviève-des-Bois	155	96	Djamolidine Abdoujaparov (UZB)
1996	Palaiseau	147,5	92	Fabio Baldato (ITA)
1997	Disneyland	149,5	93	Nicola Minali (ITA)
1998	Melun	147,5	92	Tom Steels (BEL)
1999	Arpajon	143,5	89	Robbie McEwen (AUS)
2000	Paris	138	86	Stefano Zanini (ITA)
2001	Corbeil-Essonnes	160,5	100	Ján Svorada (CZE)
2002	Melun	144	89	Robbie McEwen (AUS)
2003	Ville-d'Avray	160	99	Jean-Patrick Nazon (FRA)
2004	Montereau	163	101	Tom Boonen (BEL)
2005	Corbeil-Essonnes	144,5	90	Alexander Vinokourov (KAZ)
2006	Antony-Parc de Sceaux	152	94	Thor Hushovd (NOR)
2007	Marcoussis	130	81	Daniele Bennati (ITA)
2008	Étampes	143	89	Gert Steegmans (BEL)
2009	Montereau-Fault-Yonne	160	99	Mark Cavendish (GBR)
2010	Longjumeau	102,5	64
2011	Créteil	95	59		^[18]^[19]^[20]
2012	Rambouillet	120	75		^[18]^[19]^[20]
2013	Versay Sarayı	1.335	830	Marcel Kittel (GER)	^[21]
2014	Évry	136	85	Marcel Kittel (GER)	^[22]
2015	Sevr	109,5	68	André Greipel (GER)	^[23]
2016	Chantilly	113	70	André Greipel (GER)	^[24]
2017	Montgeron	103	64	Dylan Groenewegen (NED)	^[25]
2018	Houilles	116	72	Alexander Kristoff (NOR)	^[26]
2019	Rambouillet	128	80	Caleb Ewan (AUS)	^[27]
2020	Mantes-la-Jolie	122	76	Sam Bennett (IRL)	^[1]
2021	Chatou	108,4	67	Wout van Aert (BEL)	^[28]
2022	Paris La Défense Arena	116	72	Jasper Philipsen (BEL)	^[29]