Tükenmez kalem

Başlığın diğer anlamları için Tükenmez sayfasına bakınız.

Tükenmez kalem ya da kısaca tükenmez, içindeki borucuktaki özel ve koyu kıvamdaki mürekkebi, ucunda bulunan bilye sayesinde yüzeye aktaran modern bir yazım aracı. Kullanılabilirliği ve bulunabilirliği ile günlük yaşamda yaygın bir kullanıma sahiptir. En yaygın mürekkep renkleri mavi, siyah ve kırmızı olup diğer renklerde yazan tükenmez kalemler de üretilmektedir.

Parçalara ayrılabilir bir tükenmez kalemin ayrışmış (üstte) ve birleşmiş (altta) hâli

Tükenmez kaleme "tükenmez" denmesinin nedeni, onunla yaklaşık iki-üç kilometre uzunluğunda bir çizgi çizilebilmesidir.^[1] Tipik bir tükenmez kalemin içindeki ince plastik tüpün boyutları 2 mm (iç çap), 3 mm (dış çap) ve 120 mm'dir (uzunluk).

Tarihi

30 Ekim 1888 tarihinde Amerikalı denizci John Loud, derilerini işaretlemek için ucunda bilye bulunan mürekkepli kalemi icat etti ve ilk patentini aldı.^[2][3] Bu buluşu, 1935 yılında gazete editörü olan Macar László József Bíró ve kimyager kardeşi geliştirdi. Biro Kardeşler, buldukları kalemi tanıştıkları Arjantin Başkanı Augustine Justo'ya gösterdi ve başkanın teşvik etmesiyle kardeşler, Arjantin'de fabrika kurdular. Yapılan ikinci denemede başarılı oldular. Chicago'lu Milton Reynolds, Arjantin'de gördüğü bu kalemleri, Amerika Birleşik Devletleri'nde perakende olarak satmaya başladı. 1940'larda artan tükenmez kalem üreticileri arasında rekabet oluşmaya başladı.

II. Dünya Savaşı sırasında Amerikan Hava Kuvvetleri, uçuş personeli için tükenmez kalemi tercih etti çünkü 3 bin metre yüksekteki basınçta diğer kalemlerin mürekkebi akıyordu.

Standartları

ISO'nun tükenmez kalemler için yayımladığı standartları şunlardır:

ISO 12756

1998: Resim ve yazı gereçleri - tükenmez kalem - Sözcük^[4]

ISO 12757-1

1998: Tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 1: Genel kullanım^[5]

ISO 12757-2

1998: Tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 1: Belge kullanımı (DOC)^[6]

ISO 14145-1

1998: Rulo tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 1: Genel kullanım^[7]

ISO 14145-2

1998: Rulo tükenmez kalem ve doldurma - Bölüm 2: Belge kullanımı (DOC)^[8]

Resim galerisi

• 
  Tükenmez kalemin bilyeli ucu
• 
  Tükenmez kalem yüzeye mürekkep aktarırken
• 
  Bir tükenmez kalem ve kapağı
• 
  Tükenmez kalemle yapılmış tek renkli bir çizim