Spekülatif gerçekçilik

Spekülatif gerçekçilik, Kant sonrası baskın felsefe biçimlerine, özellikle de Quentin Meillassoux tarafından korelasyonizm adı verilen^[1] yaklaşıma karşı çıkan, metafizik gerçekçiliğe dayanan bir çağdaş felsefe akımıdır.^[2] Adını Goldsmiths College'da Nisan 2007'de yapılmış, moderasyonunun Alberto Toscano tarafından yapıldığı, Ray Brassier, Iain Hamilton Grant, Graham Harman ve Quentin Meillassoux'nun sunumlarının yer aldığı bir konferanstan almıştır.^[3] Spekülatif gerçekçilik ismini ortaya atan kişi olarak sıklıkla Brassier gösterilse de, Meillassoux'nun kendi konumunu nitelendirmek için spekülatif materyalizm terimini kullanması daha önceye dayanır.

Bu dört felsefecinin ortak yanı, korelasyonizmin ve insan erişimine dayalı felsefelerin dışında düşünce sistemleri kurmaktır. Meillassoux, korelasyonizmi "erişimimiz olan tek şeyin düşünce ile varlık arasındaki korelasyon olduğu ve bu iki terimi asla ayrı ayrı ele alamayacağımız fikri" olarak tanımlar. Bu akımın kurucusu olan felsefeciler, her biri diğerinden farklı gerçekçilik biçimleri öne sürerler ve çağdaş kıta felsefesinde baskın olan, insanı ayrıcalıklı bir konuma yerleştiren idealizm biçimlerine karşı çıkarlar.

Kıta felsefesine hakim olmuş post-Kantçı düşünce biçimlerini alaşağı etmek konusunda ortak bir hedefleri olsa da, spekülatif gerçekçilerin görüşleri arasında önemli ayrılıklar vardır. Quentin Meillassoux kendi konumunu spekülatif materyalizm, Iain Hamilton Grant aşkın (transandantal) materyalizm, Ray Brassier aşkın (transandantal) nihilizm olarak tanımlarken, Graham Harman ve Levi Bryant ise görüşlerini nesne yönelimli ontoloji terimini kullanarak savunurlar.

Kaynakça

1. Çetin Balanuye, "Yeni Gerçekçiliğin Kant Gerilimi", Mavi Atlas, 5(2)/2017: 289-301.
2. Mackay, Robin (March 2007). "Editorial Introduction". Collapse. 2 (1): 3–13.
3. "College & Research Libraries News - ACRL". 25 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019.