Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Prezidyumu

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Prezidyumu, Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Kongresi sonucu seçilen 22. prezidyumdur.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi üyeleri aynı zamanda ülke yönetiminde önemli söz sahibi olan nomenklaturanın da bir üyesiydi.^[1] Nikita Kruşçev 1955'ten 1964'e kadar Prezidyuma başkanlık etmiş; ardından Leonid Brejnev 1982 yılına kadar bu görevi üslenmiştir.^[2]

Tam üyelerin aksine, prezidyumun aday üyeleri, merkez komitenin oturumları sırasında oy kullanamazdı.^[3] Genel olarak prezidyumun üyeleri daha önce aday üye olarak görev yapardı, ancak bunun olmadığı durumlar da olmuştur.^[4] Dönem içinde 23 kişi prezidyumda yer almıştır. Bunlardan 14'ü tam üye 9'u ise aday üyeydi. Aday üyeler dönem boyunca tam üyeliğe terfi etmiştir. Görev süresince bu dönemde bir prezidyum üyesi hayatını kaybetmiştir.

17-31 Ekim 1961 tarihleri arasında gerçekleşen Sovyetler Birliği Komünist Partisi 22. Kongresi'nde oy birliği ile yeni merkez komitesi üyeleri seçildi.^[5] Ardından 22. Merkez Komitesi politbüroyu oybirliği ile seçti.^[5]

Yüksek Sovyet Prezidyum Başkanı olan Brejnev, ikinci sekreter olarak Frol Kozlov'a alternatif olarak düşünüldü, fakat bunun yerine endüstriden sorumlu olan üçüncü sekreterlik görevine getirilmesi kararlaştırıldı. 1963 yılında Kozlov görevlerini sekreterliğe devretti ve Brejnev ikinci sekreter görevini üslendi. 1963 yılında yabancı bir gazetecinin kimin istifa etmesini istediğine dair sorusuna "Brejnev" yanıtını Kruşçev^[6], uzun süren bir iktidar mücadelesinden sonra yönetimden uzaklaştırıldı.^[7] Ardından geçen sürede Brejnev, Aleksey Kosigin, Nikolay Podgorni^[8], Mihail Suslov^[9] ve Andrey Kirilenko önderliğinde kolektif liderlik kuruldu.

Kruşçev'in tasfiyesini takip eden aylarda prezidyuma üç üye seçilmiştir: Devlet Kontrol Komisyonu Başkanı Aleksander Şelepin; Ukrayna Komünist Partisi'nin Birinci Sekreteri Petro Şelest ve Bakanlar Kurulunun Birinci Başkan Yardımcısı Kirill Mazurov.^[10] Her ne kadar Brejnev partinin genel sekreteri olmuş olsa da prezidyumda çoğunluğa sahip değildi. Kosigin ve Podgorni politikalar konusunda anlaştılar ve Brejnev azınlık konumunda kaldı. Brejnev genel olarak predizyumdan üç ya da dört oy alabildi. Genel olarak oy aldığı isimler Suslov, Kirilenko, Pelše ve Dmitri Polyanski idi.^[11] Brejnev'in siyasi anlamda tutucu, Kosiginin ise reformcu olmasına karşın sıklıkla birbirlerini desteklemişlerdir. Kosigin 1965 Sovyet ekonomik reformu başladığında prezidyumdaki gücünü ve etkisini yitirmiştir.^[12]

22. Prezidyum (1961–1966)

Aday üyeler İsim (doğum–ölüm) Görev başlangıcı Görev bitişi Süre Grişin, ViktorViktor Grişin (1914–1992) 31 Ekim 1961 8 Nisan 1966 4 yıl, 159 gün Mazurov, KirillKirill Mazurov (1914–1989) 31 Ekim 1961 26 Mart 1965 3 yıl, 146 gün Mzhavanadze, VasilVasil Mzhavanadze (1902–1988) 31 Ekim 1961 8 Nisan 1966 4 yıl, 159 gün Raşidov, ŞerifŞerif Raşidov (1917–1983) 31 Ekim 1961 8 April 1966 4 yıl, 159 gün Şçerbitski, VolodimirVolodimir Şçerbitski (1918–1990) 31 Ekim 1961 13 Aralık 1963 2 yıl, 43 gün 6 Aralık 1965 8 Nisan 1966 123 gün Efremov, LeonidLeonid Efremov (1912–2007) 23 Kasım 1962 8 Nisan 1966 3 yıl, 136 gün Şelest, PetroPetro Şelest (1908–1996) 13 Aralık 1963 16 Kasım 1964 339 gün Demiçev, PiotrPiotr Demiçev (1917–2010) 16 Kasım 1964 8 Nisan 1966 1 yıl, 143 gün Ustinov, DmitriDmitri Ustinov (1908–1984) 26 Mart 1965 8 Nisan 1966 347 gün

Tam üyeler İsim (doğum-ölüm) Görev başlangıcı Görev bitişi Süre Brejnev, LeonidLeonid Brejnev (1906–1982) 31 Ekim 1961 8 Nisan 1966 4 yıl, 159 gün Voronov, GennadyGennady Voronov (1910–1994) 31 Ekim 1961 8 Nisan 1966 4 yıl, 159 gün Kozlov, FrolFrol Kozlov (1908–1965) 31 Ekim 1961 16 Kasım 1964 3 yıl, 16 gün Kosigin, AlekseyAleksey Kosigin (1904–1980) 31 Ekim 1961 8 Nisan 1966 4 yıl, 159 gün Kuusinen, OttoOtto Kuusinen (1881–1964) 31 Ekim 1961 14 Mayıs 1964 2 yıl, 196 gün Mikoyan, AnastasAnastas Mikoyan (1895–1978) 31 Ekim 1961 8 Nisan 1966 4 yıl, 159 gün Podgorni, NikolayNikolay Podgorni (1908–1983) 31 Ekim 1961 8 Nisan 1966 4 yıl, 159 gün Polyanski, DmitriDmitri Polyanski (1917–2001) 31 Ekim 1961 8 Nisan 1966 4 yıl, 159 gün Suslov, MihailMihail Suslov (1902–1982) 31 Ekim 1961 8 Nisan 1966 4 yıl, 159 gün Kruşçev, NikitaNikita Kruşçev (1894–1971) 31 Ekim 1961 14 Ekim 1964 2 yıl, 349 gün Şvernik, NikolayNikolay Şvernik (1888–1970) 31 Ekim 1961 8 Nisan 1966 4 yıl, 159 gün Kirilenko, AndreyAndrey Kirilenko (1906–1990) 23 Nisan 1962 8 Nisan 1966 3 yıl, 350 gün Şelest, PetroPetro Şelest (1908–1996) 16 Kasım 1964 8 Nisan 1966 1 yıl, 143 gün Şelepin, AleksanderAleksander Şelepin (1918–1994) 16 Kasım 1964 8 Nisan 1966 1 yıl, 143 gün

Kaynakça

Genel

Prezidyumun tam ve aday üyeleri şu kaynaktan alınmıştır;

• Fainsod, Merle; Hough, Jerry F. (1979). How the Soviet Union Is Governed (İngilizce). Harvard University Press. s. 230-231, 239-240. ISBN 9780674410305.

Özel

1. Dogan & Higley 1998, s. 128.
2. Schmidt-Häuer 1986, s. 83.
3. Huskey 1992, s. 38.
4. Fainsod & Hough 1979, ss. 125-127.
5. Fainsod & Hough 1979, s. 452.
6. Fainsod & Hough 1979, s. 242.
7. Baylis 1989, s. 97.
8. Cocks & Daniels 1976, ss. 56-57.
9. Fainsod & Hough 1979, s. 245.
10. Fainsod & Hough 1979, ss. 238-239.
11. Zemtsov 1989, ss. 102-103.
12. Brown 2009, s. 403.

Bibliyografya

• Fainsod, Merle; Hough, Jerry F. (1979). How the Soviet Union is Governed. Harvard University Press. ISBN 9780674410305.
• Dogan, Mattéi; Higley, John (1998). Elites, Crises, and the Origins of Regimes. Rowman & Littlefield. ISBN 978-0847690237.
• Schmidt-Häuer, Christian (1986). Gorbachev: The Path to Power. I.B. Tauris. ISBN 9781850430155.
• Huskey, Eugene (1992). Executive Power and Soviet Politics: The Rise and Decline of the Soviet State. M. E. Sharpe. ISBN 9781563240591.
• Baylis, Thomas A. (1989). Governing by Committee: Collegial Leadership in Advanced Societies. State University of New York Press. ISBN 978-0887069444.
• Cocks, Paul; Daniels, Robert Vincent; Whittier Heer, Nancy (1976). The Dynamics of Soviet Politics. Harvard University Press. ISBN 9780674218819.
• Zemtsov, Ilya (1989). Chernenko: The Last Bolshevik: The Soviet Union on the Eve of Perestroika. Transaction Publishers. ISBN 9781412819459.
• Brown, Archie (2009). The Rise & Fall of Communism. Bodley Head. ISBN 9780307372246.