Seyanto Hanlığı

Seyanto Hanlığı (Çince: 薛延陀); Tielelerin, Batı Göktürk Kağanlığından sonra kurduğu bağımsız devlettir. Şikoey Kağanın tahta çıkmasında sonra tekrar Batı Göktürk Kağanlığının boyunduruğuna girmiştir.

Seyanto Hanlığı Xueyantuo
630-647
Hükûmet	Monarşi
Han
• 600 - 610 Yiedie (Yişibo) Han
Tarihçe
• Kuruluşu 630 • Dağılışı 647

İsimler

Xue

Xue, daha önce Sima Qian'ın Büyük Tarihçi, 110. cilt Kayıtlarında Xinli şeklinde göründü, ancak 7. yüzyıla kadar tekrar anılmadı.^[1][2] Peter Benjamin Golden, Xue'nin Eski Türk formu olan 'Sir'in Sanskritçe Śrī'den "şanslı, hayırlı" türetildiğinu öne sürdü.^[3]

Kuruluşu

Batı Göktürk Kağanlığında Tielelerin Heşana Han tarafından zulüm görmesine dayanamayan Yişibo kendini kağan ilan etti. Lakin Şikoey Kağanın tahta çıkmasından sonra Yişibo kağanlıktan vazgeçti.

Yeniden kuruluş

Göktürklerin zayıfladığını gören Yişibo'nun torunu İncu kendini bağımsız ilan ederek ayrı bir güçlü devlet kurdu. O İllik kağan zamanında Seyantoların kabile reisi ilan edilmişti. 70000 çadırlık kuvveti vardı. Kağanın vergileri artırmasına itiraz eden Uygurlar, Tieleler ve Bayekular onlara karşı gönderilmiş Aşina Yuku emrindeki 4000 süvari toplam 5000 Uygur atlısı ve Uygur kabile reisi Pusa tarafından mağlup edildi. İncu Han 4 defa Göktürkleri mağlup ederek kağanı zor duruma soktu. Aşina Şibobi emri altında gönderilen ikinci orduda mağlubiyete uğratıldı. Aşina Şibobi Çin'e kaçtı. 628'de Kuzey Göktürk halkı İncu Hanı kağan ilan ettiler.

Dağılışı

Yiteşuvi Han son Seyanto kağanıydı. 646'da Uygurlar tarafında mağlup edilip Çin'e kaçtı ve sonrasında general oldu, aynı yıl hayatı sonlandı. Bundan sonra Seyanto, Uygur Kağanlığı tarafından işgal olundu.

Hanları

1. İdi Kağan (Yişibo)
2. Yinçü Kağan (İnan)
3. Duomi Kağan (Bazuo)
4. Yitevuşi Kağan (Duomozi)

Kaynakça

1. BARRETT, T. H. (Şubat 2003). "EDWIN G. PULLEYBLANK: Central Asia and non-Chinese peoples of ancient China. (Variorum Collected Studies Series CS731.) xii, 312 pp. Aldershot: Ashgate, 2002. £57.50". Bulletin of the School of Oriental and African Studies. 66 (1): 164-165. doi:10.1017/s0041977x03740063. ISSN 0041-977X.
2. "Duan, "Dingling, Gaoju and Tiele", p. 370". 8 Ağustos 2018 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. Eksik ya da boş |url= (yardım)
3. Golden, Peter B. (26 Ocak 2011). Central Asia in World History (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-979317-4. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2022.