Pratt & Whitney PW1000G

Pratt & Whitney PW1000G, Birleşik Devletler merkezli motor üreticisi Pratt & Whitney tarafından üretilen bir dişli turbofan motordur. Geleneksel turbofan motorunun aksine, PW1000G düşük basınçlı türbin ve fan arasında bir redüksiyon dişlisi ile donatılmıştır. İki modülün bu ayrışması, genişletilmiş fanın daha yavaş çalışmasını ve düşük basınçlı türbinin eskisinden daha hızlı çalışmasını sağlar. Bu şekilde, her iki modül de optimum performanslarını elde eder. Tüketim değerleri ve gürültü seviyeleri önemli ölçüde azalır.

PW1000G
Tür	Dişli turbofan
Ulusal köken	Amerika Birleşik Devletleri
Üretici	Pratt & Whitney
İlk çalıştırma	Kasım 2007
Ana kullanıcılar	Airbus A220 Airbus A320neo ailesi Embraer E-Jets E2 İrkut MS-21 Mitsubishi SpaceJet
Program maliyeti	$10 milyar[1]
Birim maliyeti	$12 milyon[2]

PW1000G, şu anda Airbus A220, Mitsubishi SpaceJet ve Embraer'in ikinci nesil E-Jetleri için özel motor olarak, İrkut MS-21 ve Airbus A320neo'da ise bir seçenek olarak sunulmaktadır. Proje daha önce Geared Turbofan (GTF) ve başlangıçta Advanced Technology Fan Integrator (ATFI) olarak bilinmekteydi. Motorun, yeni nesil uçaklarda kullanıldığında yakıt kullanımında ve yer gürültüsünde azalma sağlaması beklenmektedir. PW1000G motoru ticarî kullanıma ilk olarak Ocak 2016'da Lufthansa'nın ilk ticarî Airbus A320neo uçuşu ile girdi.^[3]

Geliştirme

PW1000G'NİN gelişimi, Pratt & Whitney'in Allison ile birlikte 578-DX'i test ettiği 1980'lerin ortalarına kadar uzanır, ancak bu teknik zorluklar nedeniyle asla tamamlanamadı. 1992 ve 2001 yıllarında motor prototipleri olarak 236 kN ve 256 kN itiş gücüne sahip dişli turbofanlar (gelişmiş kanallı pervane veya ileri teknoloji fan entegratörü) izledi, ancak ikisi de seri üretime geçmedi.

2005 yılında, hala Pratt & Whitney PW6000'in çekirdek motoruyla donatılmış olan PW1000G'nin selefi üzerinde testler başladı. 2007'de ilk yer testleri izledi ve 2008'de bir 747SP ve bir A340 ile ilk uçuş testleri yapıldı. Bu testler sırasında görünür hale gelen, fanı pistte ve düşük uçuş hızlarında rahatlatan ve motorun itme verimliliğini artıran değişken bir nozul kullanılması dikkat çekti.

MTU Aero Engines ile işbirliği içinde PW1000G için yeni bir motor çekirdeği geliştirildi. Pratt & Whitney dişli turbofanın ilk yer testi, Kasım 2007'de Florida'daki West Palm Beach'te gerçekleştirildi.^[4] Seri motorların detaylı geliştirme aşaması Temmuz 2009'da başladı. Ekim 2010'dan itibaren motor, test aşamasında PW1524G olarak çalıştı^[5] ve bunu Mayıs 2011'de PW1217G izledi. PW1524G'nin Boeing 747SP'de uçuş testleri Haziran 2011'de başladı ve sertifika testleri Ocak 2013'te başarıyla tamamlandı.^[6] Dişli turbofan ilk olarak 2013 yılında Airbus A220'de kullanıldı.^[7]

Airbus Aralık 2010'da, A320neo'yu daha modern motorlarla donatacağını duyurdu. Müşterilere PW1100G^[8] ve CFM International LEAP sunulmaktadır. Rus üretici İrkut'un üretmeyi plânladığı orta menzilli ticari uçağı İrkut MS-21'de, PW1000G'nin geliştirilmiş bir versiyonu ile donatılacak. 2013 yılının başlarında, Brezilyalı Embraer, yeni nesil e-170/190 jetlerinde kullanmak üzere PW1000G'yi seçti.^[9]

Pratt & Whitney, PW1000G'nin bölgesel jetler ve tek koridorlu jetlerde kullanılan mevcut motorlardan %16 daha fazla yakıt verimliliği sağladığını ve %75'e kadar daha sessiz çalıştığını iddia etmiştir.^[10]

Uçuş testi

747SP'de üzerinde gerçekleştirilen bir uçuş testi

Motor ilk olarak 11 Temmuz 2008 ile Ağustos 2008'de Pratt & Whitney Boeing 747SP üzerinde ve toplam 12 uçuş ve 43.5 uçuş saati ile test edildi.^[11] Daha sonra 14 Ekim 2008'den itibaren Toulouse'daki Airbus A340-600'de iki numaralı pilon üzerinde uçtu.^[12] CSeries bağlantılı PW1524G modelinin testi Ekim 2010'da başladı.^[13] PW1500G motoru, 20 Şubat 2013'te Transport Canada tip sertifikasını başarıyla aldı.^[14] A320 motoru PW1100G, ilk statik motor test çalışmasını 1 Kasım 2012'de yapmıştı^[15] ve ilk olarak 15 Mayıs 2013'te 747SP'de test edildi.^[16]

Üretilmesi plânlanan uçak gövdelerinden biri olan Bombardier CSeries (Airbus A220) için ilk uçuş testi 16 Eylül 2013'te yapıldı.^[17] Airbus A320neo'nun ilk uçuşu 25 Eylül 2014'te gerçekleşti.^[18] PW1100G motoru, 19 Aralık 2014'te FAA tip sertifikasını başarıyla aldı.^[19] Motorun dördüncü varyantı olan PW1900G, ilk olarak 3 Kasım 2015'te Boeing 747SP test uçağına takıldı ve Kanada'daki Mirabel'den uçtu.^[20]

Kullanım

• Airbus A320neo: PW1100G^[21][22]
• İrkut MS-21: PW1400G^[23]
• Airbus A220: PW1500G^[24] (exclusive)
• Embraer E-Jet E2 ailesi : PW1700G & PW1900G^[25][26] (özel)
• Mitsubishi Regional Jet: PW1200G^[27][28] (özel)

Suhoy Superjet 130,^[29] ve Rekkof Aircraft F-120NG [nl]^[30] için önerildi.

Kaynakça

1. Guy Norris (2 Haziran 2017). "Boeing's NMA Poses Propulsion Puzzle For Engine Makers". Aviation Week & Space Technology. 18 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
2. "JetBlue Picks Pratt Over CFM for Engines Valued at $1.03 Billion". Bloomberg. 15 Aralık 2011. 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
3. Spaeth, Andreas (25 Ocak 2016). "Onboard Lufthansa's First Airbus A320neo Flight – Airways Magazine". 17 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
4. "Pratt & Whitney Begins Ground Testing on Geared Turbofan Demonstrator Engine Ahead of Schedule; Targeting 12%+ Improvements in Fuel Burn" (Basın açıklaması). 15 Kasım 2007. 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020 – Green Car Congress vasıtasıyla.
5. Mavis Toh (29 Eylül 2010). "Pratt & Whitney geared PW1524G testing underway". flightglobal.com (İngilizce). 13 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2012.
6. Tom Zaitsev (31 Ocak 2013). "P&W poised for certification of CSeries engine". flightglobal.com (İngilizce). 15 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2015.
7. "Bombardier CSeries absolviert Erstflug". airliners.de (Almanca). 16 Eylül 2013. 18 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2015.
8. Katy Padgett, Jeff Jurgensmier (2010-12-01). "Airbus Offers A320neo with Pratt & Whitney PurePower® PW1100G Engine" (PDF, 44 KB). Pratt & Whitney (İngilizce). Erişim tarihi: 2012-02-15. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
9. Stephen Trimble (2013-01-08). "Embraer to revamp E-Jet with geared turbofans, new wings, fly-by-wire". flightglobal.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2015-01-03. 22 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Arşivlenmiş kopya". 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
10. Peter Coy (15 Ekim 2015). "The Little Gear That Could Reshape the Jet Engine". Bloomberg. 15 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
11. Ostrower, Jon (19 Ağustos 2008). "P&W completes GTF tests on 747SP, readies for A340 trial". Flight International. 27 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
12. "Airbus-owned A340 flies P&W geared turbofan engine". Flight Global. 14 Ekim 2008. 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
13. "Pratt & Whitney geared PW1524G testing underway". Flight Global. 30 Ekim 2010. 13 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
14. "Transport Canada Certifies Pratt & Whitney PurePower® PW1500G Engine for Bombardier CSeries Aircraft" (Basın açıklaması). Bombardier. 13 Şubat 2013. 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
15. "PurePower® PW1100G-JM Engine" (PDF) (Basın açıklaması). Pratt and Whitney. 15 Mayıs 2017. 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
16. "IN FOCUS: Pratt completes first flight of PW1100G engine". Flight Global. 3 Haziran 2013. 10 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
17. "Bombardier's CSeries Aircraft Completes Historic First Flight" (Basın açıklaması). Bombardier. 16 Eylül 2013.
18. "A320neo Completes First Flight". Aviation Week. 25 Eylül 2014. 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
19. "FAA Certifies PurePower® Engine for A320neo Aircraft" (Basın açıklaması). Pratt & Whitney. 19 Aralık 2014. 10 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2015.
20. "P&W launches engine flight test campaign for new Embraer jets". Flight International. 3 Kasım 2015. s. 12. 11 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
21. Jon Ostrower (30 Kasım 2010). "Airbus set to launch A320 NEO". Flight International. 4 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
22. "Airbus offers new fuel saving engine options for A320 Family" (Basın açıklaması). Airbus. 1 Aralık 2010. 23 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
23. Mary Kirby (13 Nisan 2010). "P&W seals deal to begin design on GTF for Russia's MS-21". Flight International. 20 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
24. "PurePower PW1000G Engine". utc.com. 26 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
25. "PurePower PW1700G & PW1900G Engines" (PDF). Pratt & Whitney. 28 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
26. Ernest S. Arvai (6 Şubat 2013). "Embraer Launches E-Jet RE: Assessing the Impact". airinsight.com. 12 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
27. "Pratt & Whitney Launches Geared Turbofan Engine with Mitsubishi Regional Jet" (Basın açıklaması). Pratt & Whitney. 9 Ekim 2007.
28. Stephen Trimble (9 Ekim 2007). "Pratt & Whitney Geared Turbofan engine selected to power Mitsubishi Regional Jet". Flight International. 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
29. "Russia will start the production of Sukhoi SuperJet NG in 2019–2020". ruaviation.com. 2 Ağustos 2013. 7 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
30. "Fokker 120 specifications". Rekkof Aircraft. 11 Temmuz 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar

• Resmî site
• Rob Coppinger (9 Ekim 2007). "MTU Aero Engines designs high-speed turbine for P&W's GTF geared turbofan". Flightglobal. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
• Jessica Shapiro (19 Haziran 2008). "Green Technology: Jets Gear up to Fly Greener". Machine Design. Pratt & Whitney’s geared turbofan program is set to take to the skies with innovations ranging from reduction gearing to low-emission combustion cycles.: Penton. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
• Jon Ostrower (18 Ağustos 2008). "First phase of GTF flight testing complete". Flightglobal. 27 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
• "Pratt & Whitney's Geared Turbofan Growth Plan". Aviation Week & Space Technology. Tests suggest A320NEO engines will deliver on promises, but who will win in the long term?. 1 Temmuz 2013. 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
• "Pratt and Whitney PW1100G Geared Turbofan Engine". The Flying Engineer. 8 Temmuz 2013. 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
• Stephen Trimble (29 Haziran 2018). "FAA directive calls for part changes on 189 PW1100G engines". flightglobal.
• Stephen Trimble (6 Temmuz 2018). "Analysis: P&W details revised geared turbofan recovery path". flightglobal. 13 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
• Gregory Polek (11 Temmuz 2018). "Pratt & Whitney Heeds Hard Lessons Learned on GTF". AIN online. 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.