Pierre Louis Maupertuis

"Maupertuis" buraya yönlendirilmektedir. Diğer kullanımlar için Maupertuis (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Pierre Louis Maupertuis (d. 17 Temmuz 1698 - ö. 27 Temmuz 1759), Fransız Aydınlanmasının ünlü düşünürü.

Pierre Louis Maupertuis
Pierre Louis Moreau de Maupertuis
Maupertuis, "lapmudes" giyiyor, Laponya gezisinden
Doğum	17 Temmuz 1698(1698-07-17) Saint-Malo, Fransa
Ölüm	27 Temmuz 1759 (61 yaşında) Basel, İsviçre
Ödüller	Fellow of the Royal Society (1728)
Resmî site	http://data.bnf.fr/11915229/pierre-louis_moreau_de_maupertuis/
Kariyeri
Dalı	Matematik, fizik, biyoloji, metafizik, ahlak felsefesi, astronomi, coğrafya
Doktora danışmanı	Johann Bernoulli
Doktora öğrencileri	Émilie du Châtelet, Pierre Charles Le Monnier
Etkilendikleri	Leibniz, Newton, Descartes, Malebranche, Harvey, Berkeley
Etkiledikleri	Euler, Buffon, Diderot, Kant, du Châtelet

Sıkı bir bilimci olup, ilerleme fikrine yoğun bir bağlılık sergileyen Maupertius, Newton biliminin, özellikle de yerçekimi yasasının savunuculuğunu yapmıştır. Bilgi kuramı bakımından deneyci, hatta pozitivist bir görüşü benimseyen filozof, bizim fizik biliminde fenomenler alanında kaldığımızı söylemiştir. Ona göre, mekaniğin temel kavramları duyum yoluyla açıklanabilir. Nitekim, Maupertius, matematiksel ve mekanik ilkelerde söz konusu olan zorunlu bağlantının bile çağrışım ve alışkanlık aracılığıyla açıklanabileceğini öne sürmüştür. Bununla birlikte O, doğada ortaya çıkan teleolojik sistemin onun bilgisi mutlak olan bir Tanrı'nın eseri olduğunu açıklıkla gösterdiğini söylemiştir.

Hayatı

İlk olarak askerlik mesleğine girdi, ancak çok kısa bir süre sonra bu mesleği bırakarak kendini matematiğe adadı. 1728'de Londra'ya yaptığı bir yolculuk sırasında Newton'un mekanik alanındaki düşüncelerini öğrendi ve bunlara hayranlık duydu; Fransa'ya dönüşünde, bunların en ateşli savunucusu oldu. 1736'da, 1723'ten beri üyesi olduğu Bilimler akademisi, Maupertuis'yi 1° lik bir meridyen yayının uzunluğunu ölçmek üzere Laponya'ya gönderilen gezi grubunu yönetmekle görevlendirildi.

Yapılan ölçümler, Yer'in kutuplar'da basık olduğu varsayımını doğruladı. Accord des differentes lois de la nature qui avaient jusqu'ici paru incomplatibles (Bugüne kadar bağdaşmaz görünen çeşitli doğa yasalarının uyumu) [1744] adlı yapıtında en küçük etki ilkesini açıkladı: Işığın yolu, etki miktarının en az olduğu yoldur; bu ilkeyi doğanın evrensel yasası olarak sundu.

1746'da Büyük Friedrich'in davetini kabul etti; kral, Voltaire'in tavsiyesi üzerine ona, Prusya krallık akademisi'nin yönetimini verdi. Maupertuis, 1756'da Fransa'ya döndü ve Basel'de sadık dostları Bernoulliler'in yanında öldü.

Kaynakça

Büyük Larousse, Maupertuis maddesi