Parkes Gözlemevi

Parkes Gözlemevi (ayrıca gayri resmi olarak "The Dish (Çanak)" adıyla bilinir), Parkes kasabası, Yeni Güney Galler, Avustralya'nın 20 kilometre kuzeyinde bulunan radyo teleskop gözlemevidir. 20 Temmuz 1969'da Apollo 11'in aya inişini canlı olarak televizyonlara aktarılması için kullanılan teleskoplardan birisidir. Bilime katkıları açısından son 40 yılda Avustralya'da inşa edilmiş en iyi bilimsel enstrüman olarak tanımlanmıştır.^[1]

Parkes Gözlemevi

"The Dish" (Çanak), Apollo 11 sinyallerini aldığında 1969 yılındaki görünümü
Organizasyon	Avustralya Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Organizasyonu
Bulunduğu yer	Parkes, Yeni Güney Galler, Avustralya
Koordinatlar	32°59′52″S 148°15′47″E
Kuruluş tarihi	31 Ekim 1961
Teleskoplar	Parkes 12-metre teleskop Parkes 18-metre teleskop Parkes Radyo Teleskop
parkes.atnf.csiro.au
Parkes Gözlemevi konumu
Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Parkes radyo teleskobu dikey olarak 60° yatırılabilir ve 360° döndürülmesi 15 dakika sürer.

Parkes gözlemevi, Avustralya Ulusal Teleskop Kuruluşu'nun parçası olarak Commonwealth bilimsel ve endüstriyel araştırma organizasyonu tarafından çalıştırılan bir radyo teleskop ağıdır. Sık sık diğer CSIRO radyo teleskoplar ile birlikte çalıştırılır, 6-22 metrelik dizeler Narrabri yakınındaki Avustralya Kompakt Teleskop Dizgesi'ne bağlıdır ve mopra yakınlarındaki 22 metrelik çanak, çok uzun bir bazal interferometri dizisi oluşturmak için yerleştirilmiştir.

Parkes Gözlemevi Ziyaretçi Merkezi

Parkes Gözlemevi Ziyaretçi Merkezi, çanaklar hareket ederken insanların gözlem yapmasına imkân sağlar. Teleskopun tarihi, astronomi ve uzay bilimleri ile 3 boyutlu sinema sergileri bulunmaktadır.

Radyo Teleskop

Parkes 64m Radyo Teleskobunun ("The Dish") tam genişliği.

Parkes Radyo Teleskobu, CSIRO Radyofizik Laboratuvar şefi E.G. "Taffy" Bowen tarafından 1961 yılında tamamlanmıştır. II. Dünya Savaşı süresince E.G. "Taffy" Bowen ABD'de radar geliştirmek için çalışmalarda bulunmuş ve bilim dünyasında güçlü arkadaşlıklar kurmuştur. İki hayırsever kuruluş, teleskobun yapımı için gerekli ücretin yarısını karşılamışlardır. Bu olay devlet başkanının dikkatini çekmiş ve böyle oluşumlar için finansal desteklerde bulunulmasının önünü açmıştır.^[2]

Donanım

Birinci gözlem aracı, 64 metre (210 ft)'lik hareketli çanak teleskopdur. Güney yarım kürede ikinci en büyük çanak, Dünya da ise en büyük hareketli çanaktır (Tidbinbilla'daki DSS-443 Derin Uzay İstasyonundaki çanak 70 metre (230 ft) uzunluğundadır ve Parkes'ten büyüktür).^[3] Parkes tamamlanmasından sonra günümüze kadar neredeyse sürekli faaliyet göstermiştir. Çanak yüzeyi fiziksel olarak orta kısmına santimetre ve milimetre uzunluğundaki mikrodalgaları çanağın odağına odaklamak için düz metal plakalar ekleyerek yükseltildi. Çanağın dış kısmı ince metal bir kafesten oluşur ve bu da farklı iki tonlu bir görünüm yaratır.

18 metrelik (59 ft) çanak, 1963 yılında Fleurs Gözlemevine taşındı. Raylar üstüne konulmuş bir traktör motoru ile ana çanağı kolayca değiştirdiler. Apollo programı için ana çanak ve uplink anten bir inferometre de kullanılmıştır. Bu gözlemevi 1980'lerin başından bu yana terk edilmiş durumdadır.

Teleskop altazumut bir kaideye sahiptir. Yapısı itibarıyla çanak, aynı dönme eksenine yerleştirilmiş bir mock-teleskop tarafından yönlendirilir ama ekvatoryal bir kaide ile olması gerekmektedir. Bu iki dinamik kilitlendiğinde lazer kılavuz sistemi tarafından astronomik nesneler izlenebilir. Bu birincil ve ikincil yaklaşım Barnes Wallis tarafından tasarlanmıştır.

Parkes teleskopunun başarısı NASA'nın Derin Uzay teleskopunun temel tasarımı için ilham kaynağı olmuştur.

1998 yılında Parkes radyo teleskopu perytons adı verilen hızlı radyo patlamaları ve sinyallerini tespit etmeye başladı. Bu da başka bir galaksiden bir sinyalin gelebileceği, nötron yıldızlarının kara delik oluşturabileceği ya da yıldırımlara müdahale edebilineceği teorilerini ortaya koydu.^[4][5][6][7] 2015 yılında tesiste oluşturulan mikrodalga döngüsü sırasında, fırının kapağının bir personel tarafından açık unutulması perytons oluşumuna sebep oldu.^[8][9][10] Mikrodalga döngüsü başladığında açık olan kapı, magnetron kapatma aşaması sırasında 1.4 GHz mikrodalga fırından çıkmayı başardı. Daha sonraki testlerde bir peryton ürettiği 1.4 GHz, mikrodalga fırının kapısı açıldığında zamanından önce teleskop uygun bir açıdayken dışarı çıktı. "Hala tam olarak bilinmemekle birlikte mikrodalga fırınlar peryton reseptörlerini oluşturmakla suçlanamazlar."^[11]

Alıcılar

Alıcı kabini, parabolik çanak odağında yer almaktadır. Kabin 27 metrelik 3 payanda tarafından desteklenmektedir. Kabin çoklu radyo ve mikro dalga detektörü içermektedir. Farklı bilimler için farklı ışınlara değiştirilebilir.

Gözlemevi, Avustralya Ulusal Teleskop Kuruluşu'nun bir parçasıdır. Sık sık 64 metrelik bir çanak çok uzun enterforemetre dizisi oluşturmak için Narrabri'de Avustralya Kompakt Teleskop Dizgesi ve Mopra tek bir çanak ile birlikte çalıştırılırlar.

Tarihi olmayan astronomi araştırmaları

Parkes gözlemevi, Apollo'nun Ay'daki görevi süresince NASA'ya iletişim ve telemetri sinyalleri göndermek için kullanılmıştır. Ay, Dünya'nın Avustralya hizasındayken kapsama alanı sağlamıştır.^[12]

Teleskop ayrıca NASA Galileo görevinden Jüpitere bilgi aktarılmasında kullanılmıştır.

Büyük Çanak

Gözlemevi günümüze kadar pek çok gözlemde kullanıştır. Bunlardan bazıları:

• Mariner 2
• Mariner 4
• Voyager
• Giotto
• Galileo
• Cassini-Huygens

CSIRO, bu gözlemler hakkında birçok belgesel yayınlamıştır ve bu belgesellerden bazıları YouTube'da bulunmaktadır.13 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Apollo 11 Yayını

Buzz Aldrin, Ay Modülü'nde TV kamerasını açtığında, aynı anda 3 antenden sinyal almıştır. Bunlar, Kaliforniya'daki 64 metrelik Goldstone anteni, Avustralya, Canberra yakınındaki 26 metrelik Honeysuckle Creek ve 64 metrelik Parkes çanağıdır. Yayının başında NASA en iyi resimleri çekmek için Goldstone ve Honeysuckle Creek'den sinyal almıştır. 9 dakika sonra Parkes çanağından sinyal alınmaya başlanmıştır ve yayın 2,5 saat sürmüştür.

31 Ekim 2011'de Google Avustralya Parkes'ın 50. yılı şerefine simgesini değiştirmiştir.

Mars Gezgini

2012 yılında Gözlemevi, Merak keşif aracının UHF radyo sinyalini simüle etmek için, Mars gezgini Opportunity'den (MER-B) özel sinyaller aldı.^[13] Merak (MSL), erken iniş için hazırlandı ve 6 ağustos 2012 de başarıyla inişini tamamladı.^[13]

Kaynakça

1. Robertson, Peter (9 Şubat 2010). "40 Years of The Dish". ABC Science. ABC. 21 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2014.
2. "40 Years of The Dish". abc.net.au. 12 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.
3. Canberra Deep Space Communication Complex - exploring the Solar System and beyond 7 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived Ağustos 7, 2011 at the Wayback Machine
4. "Strange 'outer space' signal that baffled Australian scientists turns out to be microwave oven". Telegraph.co.uk. 5 Mayıs 2015. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.
5. Monica Tan. "Microwave oven to blame for mystery signal that left astronomers stumped". the Guardian. 28 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.
6. Yoni Heisler. "Parkes Telescope's mysterious radio signals didn't come from aliens, but from a microwave - BGR". BGR. 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.
7. George, Honey (6 Mayıs 2015). "Parkes Telescope Scientists Found That The Outer Space Signals Were Not From Aliens But From Their Microwave Oven". International Business Times. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2015.
8. "Parkes telescope scientists discover 'strange signals' from kitchen microwave". ABC News. 4 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.
9. "Microwave oven baffled astronomers for decades". Wired UK. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.
10. "Parkes telescope scientists discover strange 'space signals' actually came from kitchen microwave". msn.com. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.
11. Bob Yirka (13 Nisan 2015). "Mystery of peryton reception at Australian observatory solved: It's from microwave ovens". 8 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.
12. "On Eagle's Wings: The Story of the Parkes Apollo 11 Support". csiro.au. 7 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.
13. "Mars Exploration Rover Mission: All Opportunity Updates". nasa.gov. 20 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2016.

Dış bağlantılar

• Parkes Observatory Home Page14 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Parkes Observatory Visitors Centre
• The dish and the great beyond26 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• ABC Science, 2001: 40 years of the Dish12 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• View the dish in action
• IMDb'de Parkes Gözlemevi
• Observation of Mariner IV with the Parkes 210-ft Radio Telescope24 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• The sound of the Universe singing12 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - ABC Radio National radio documentary on the story of 'the dish' since its construction
• Parkes Pulsar Timing Array5 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.