Ontolojik kanıt

Ontolojik kanıt, ontolojik argüman ya da ontolojik veri; tanrının var olmasını, yetkin ve kusursuz olması ile açıklamaya çalışan teist savdır. Bu sava göre, tanrı tanımı nedeniyle var olmak zorundadır.^[1]

Argüman

Ontolojik ya da varlıkbilimsel kanıt, diğer kozmolojik, teleolojik ve ahlaki kanıtlar gibi, tanrının varlığını belirli bir mantıksallıkla öne sürmeye ve geçerli kılmaya çalışır. Buna göre, tanrı en yetkin varlıktır. Var olmamak en yetkin olmayla çelişir, dolayısıyla tanrı var olmak zorundadır.

Tarihçe

Orta Çağda tanrının varlığı kanıtlamaya yönelik tartışmalarda ve temellendirmelerde önemli bir mantıksal dizge olarak rol oynamıştır. Ontolojik kanıtın önemli bir biçimini kavram realizminde bulmak mümkündür. Anselmus'un felsefesinde bu yönde bir girişim görülür.^[1] Anselmus, tümeller tartışmasında Platoncu kavramsal realizm ekseninde önemli bir taraf olmuştur.

Bu argümanı batı felsefesinde ilk dile getiren Anselmusken, doğuda İbn-i Sina tarafından daha erken bir tarihte kullanılmıştır.^[2] Descartes da tanrının varlığının ispatı için bu argümanı kullanmıştır.

Eleştiriler

Kant anlama yetisinin dışında kalan bir kavramı akılla açıklamaya çalıştığı gerekçesiyle bu argümana karşı çıkmıştır.^[3] O.A. Johnson ise "var olmak kendi başına bir üstünlük göstermez" demiştir. Johnson bu görüşünü "başağrısının varlığı, yokluğundan kötüdür" diyerek destekler.^[1][4]