Nom

Nom (Eski Mısır dili: sepat; Antik Grekçe: Νομός, “yöre”), Antik Mısır'ın idari yöreleridir.

Aşağı Mısır'da bulunan "nom"lar

Yukarı Mısır'da bulunan "nom"lar

Antik Mısır'da Ptolemaios Hanedanı döneminde ülke, bölgesel idare düzeyinde, sayıları 42 kadar yerel yönetim birimine ayrılmıştı. Bunlar günümüzde Türkiye'de yerel idare birimi olan "il" veya "vilayet" kavramının karşılıkları ve hatta ataları idi. Bu yerel birimlere Ptolemaios Hanedanı'na kadar Eski Mısır dilinde sepat adı verilmekteydi. Grek asıllı olan Ptolemaios firavunları döneminde ise "yöre" teriminin karşılığı olan Grekçe "nom" adı kullanılmaya başlandı.

Bu yerel birimler, yetki alanlarında vezire karşı sorumlu olan yarı feodal yönetimlerdi ve Antik Mısır'da "nom" olarak adlandırıldılar. Her bir nom, nomark adı verilen bir yetkilinin yönetimindeydi.

Nom'lar listesi

Firavun I. Sesostris tarafından Karnak'ta yaptırılmış Beyaz Tapınak duvarında Nom'lar listesi

"Nom"lar, Yukarı Mısır ve Aşağı Mısır için iki ayrı listede gösterilmektedir:

Aşağı Mısır

Sıra No.	Eski Mısırca İsmi	Merkezi (eski Mısırca ve Grekce)	Modern Merkezi	Çeviri anlamı
1	Aneb-Heç	İneb Hec / Men-nefer / Menfe (Memphis)	Mit Rahina	Beyaz Surlar
2	Hensu	Hem (Letopolis)	Ausim	İnek kalçası
3	Ament	İmu (Apis)	Kom el-Hisn	Batı
4	Sapi-Res	Ptkheka	Tanta	Güney kalkan
5	Sap-Meh	Zau (Sais)	Sa el-Hagar	Kuzey kalkan
6	Haset	Hasu (Ksois)	Sakha	Dağ boğası
7	A-ment	(Hermopolis Parva, Metelis)	Damanhur	Batı zıpkinı
8	A-bt	Çeku / Per-Atum (Heroonpolis, Pithom)	Tel el-Mashuta	Doğu zıpkını
9	Ati	Çed (Busiris)	Ebu Sir Bara	Andjety
10	Ka-hem	Hut-heri-ib (Athribis)	Banha (Tel Atrib)	Kara boğa
11	Ka-heseb	Taremu (Leontopolis)	Tel el-Uridam	Heseb boğası
12	Teb-ka	Tjebnutjer (Sebennytos)	Samanud	Dana ve İnek
13	Hek-At	Iunu (Heliopolis)	Materiya (Kahire varoşu)	Geliştiren Asa
14	Hent-abt	Zarw (Sile, Tanis)	Tel Ebu Sefa	En Doğu
15	Tehut	Ba'h / Weprehvi (Hermopolis Parva)	Bakliya	Aynak
16	Ha	Çedet (Mendes)	Tel el-Rub	Balık
17	Semabehdet	Semabehdet (Diospolis Inferior)	Tel el-Balamun	Taht
18	Am-Hent	Per-Bastet (Bubastis)	Tell Bastah (Zagazig yakınında)	Güney Prensi
19	Am-Pehu	Ça'net (Leontopolis Tanis)	Nebeşa veya San el-Hagar	Kuzey Prensih
20	Sopdu	Per-Sopdu	Saft el-Henna	Sorguçlu Şahin

Yukarı Mısır

Sıra No.	Eski Mısırca ve Grekçe İsmi	Merkezi	Modern Merkezi	Çeviri anlamı
1	Ta-Seti	Abu / Yebu (Elefantin adası)	Asvan	Yay ülkesi
2	Veces-Hor	Ceba (Apollonopolis Magna)	Edfu	Horus'un tahtı
3	Ten	Nekhen (Hierakonpolis)	el-Kab	Adak
4	Vaset	Niwt-rst / Waset (Teb)	Karnak	Asa
5	Herui	Gebtu (Coptos)	Kift	İki Şahin
6	Aa-ta	Lunet / Tantere (Tentyra)	Dendera	Timsah
7	Seşeş	Seşeş (Diospolis Parva)	Hu	Sistrum
8	Abcu	Abcu (Abidos)	el-Birba	Büyük ülke
9	Min	Apu / Hen-min (Panopolis)	Akhmim	Min
10	Vadkhet	Cev-ka (Aphroditopolis)	Ifteh	Kobra
11	Set	Şaşotep (Hypselis)	Shutb	Set Tanrısının hayvanı
12	Tu-pf	Hut-Sekhem-Senusret (Antaeopolis)	Kav el-Kebir	Engerek Yılanı
13	Atef-KHent	Asyut (Lycopolis)	Asyut	Yukarı Akçaağaç ve Engerek Yılan
14	Atef-Pehu	Kesi (Cusae)	el-Kusiya	Aşağı Akçaağaç ve Engerek Yılanı
15	Un	Hemenu (Hermopolis Magna)	el-Aşmunayn	Adatavşanı
16	Meh-Maheç	Hebenu	Kum el Ahmer	Oriks
17	Anpu	Saka (Cynopolis)	el-Kais	Anubis
18	Sep	Teudjoi / Hutnesut (Alabastronopolis)	el-Hiba	Set
19	Uab	Per-Meced (Oxyrhynchus)	el-Bahnasa	İki Asa
20	Atef-Hent	Henen-nesut (Herakleopolis Magna)	Ihnasiyyiye el-Madine	Güney Akçaağaç
21	Atef-Pehu	Şenakhen / Semenuhor (Crocodilopolis, Arsinoe)	Medinet el-Fayyum	Kuzey Akçaağaç
22	Maten	Tepihu (Aphroditopolis)	Atfih	Bıçak

Kaynakça

Dış bağlantılar

• Alan K. Bowman (1990). Egypt After the Pharaohs. Oxford University Press. (İngilizce)
• Antik Mısır'daki Nom'lar hakkında ayrıntılı bilgi 3 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Antik Mısır'daki Nom'ların arkolojisinin incelenemsi 5 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.