Muhammed Hatemi
5. İran cumhurbaşkanı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
5. İran cumhurbaşkanı Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Seyyid Muhammed Hatemi (Farsça: سید محمد خاتمی; d. 29 Eylül 1943, Ardakan), 1997-2005 arasında görev yapmış olan, İran'nin 5. cumhurbaşkanı.
 |
| Muhammed Hatemi | |
|---|---|
 | |
| 5. İran cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 3 Ağustos 1997 - 3 Ağustos 2005 | |
| Dinî Lider | Ali Hamenei |
| Yerine geldiği | Ekber Haşimi Rafsancani |
| Yerine gelen | Mahmud Ahmedinejad |
| Kültür ve İslami İrşad Bakanı | |
| Görev süresi 9 Kasım 1982 - 24 Mayıs 1992 | |
| Yerine geldiği | Mir Hüseyin Musevi (vekil) |
| Yerine gelen | Ali Laricani |
| İslamî Şûra Meclisi üyesi | |
| Görev süresi 28 Mayıs 1980 - 24 Ağustos 1982 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Muhammed Hatemi 14 Ekim 1943 Ardekan, Yezd, Pehlevî İranı |
| Evlilik(ler) | Zohreh Sadeghi (e. 1974) |
| Çocuk(lar) | 3 |
| Bitirdiği okul | İsfahan Üniversitesi Tahran Üniversitesi |
| İmzası |  |
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı | İran |
| Branşı | İran Ordusu |
| Hizmet yılları | 1969-1971 |
| Rütbesi | Teğmen; Mali uzman |
| Birimi | Tahran bölgesi 3 idame |
1961 yılında lise öğrenimini tamamladıktan sonra dini eğitim için Kum Medresesi'ne devam etti. İsfahan Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden 1969’da lisans derecesi ile mezun oldu. Tahran Üniversitesi’nde Eğitim Bilimleri dalında yüksek lisans eğitimi aldı. Akabinde ünlü Kum Medresesi'nde içtihat eğitimine devam etti.
Siyasi hayatına 1962 yılında başladı. Özellikle Humeyni'nin bildirileri olmak üzere, siyasi bildiri ve ilanların çoğaltılıp dağıtımını üstlendi. İsfahan Üniversitesi İslami Öğrenciler Derneği'ndeki çalışmalara katıldı. Şah ordusunda asteğmen olarak iki yıl görev yaptıktan sonra 1979’da Hamburg İslami Kültür Merkezi’nin başına geçti.
Devrim'den sonra 1980'deki ilk milletvekili seçimlerinde doğum yeri olan Erdekan ve Meybod'dan milletvekili seçilerek meclise girdi. 1981 yılında Humeyni tarafından ünlü Kayhan gazetesinin de dahil olduğu birçok gazete ve dergiyi yayımlayan Kayhan Enstitüsü'nün başkanı olarak atandı. 1982 yılında ise Başbakan Mir Hüseyin Musavi tarafından İslami İrşad ve Kültür Bakanlığı'na getirildi. 1992'den Kültür bakanlığı görevinden istifa etti, böylece İran İslam Cumhuriyeti tarihinde istifa ederek görevinden ayrılan ilk kabine üyesi oldu. Haşimi Rafsancani tarafından iki kez aynı görevle kabineye alınan Hatemi, Irak ile süren 8 yıllık savaş sırasında, Tüm Silahlı Kuvvetler Komutanlığı Kültür Muavinliği Propaganda Merkez Başkan Yardımcılığı ve Başkanlığı yaptı.
Mayıs 1997'de yapılan seçimlerde oyların % 69'unu alarak cumhurbaşkanı seçildi. Haziran 2001'de yapılan seçimde de bu kez yüzde 77 oy oranıyla yeniden seçildi. Ancak, özellikle Cumhurbaşkanı'nın yetkileri ve seçim denetimi konusunda hazırladığı kilit önemdeki reformları Anayasayı Koruyucular Konseyi’nden geçiremedi.
Farsça, Arapça, çalışmalarını sürdürecek kadar İngilizce ve Almanca biliyor. Çeşitli zamanlarda üniversitelerde ders de veren Hatemi'nin, "Velayet Kime Ait" (1979) ve "Gelenek, Modernizm ve Gelişme" (1996) olan birçok makalesinin yanı sıra "Dalga Korkusu", "Şehir Dünyasından Dünya Şehrine", "Tiranlık Kıskacında Düşünce ve İnanç" (2000) gibi kitapları ve konuşmalarının derlendiği Siyasi Gelişme, İktisadi Gelişme ve Emniyet (2000), İslam, Maneviyat ve İslam Devrimi (2000) ve Kadınlar ve Gençler (2000) adlı kitapları bulunmaktadır.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Haşimi Rafsancani |
İran Cumhurbaşkanı 1997–2005 |
Sonra gelen: Mahmud Ahmedinejad |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
