Metre

Metre (Fransızca birim mètre ve Yunancadaki ölçüm anlamındaki μετρούν isminden gelir), Uluslararası Birimler Sistemi'nce uzunluğun temel birimi olarak belirlenmiştir. Genellikle kısaltması olan m harfi ile gösterilir.

Bu madde bir ölçü birimi hakkındadır. Ölçü aleti için Metre (araç) sayfasına bakınız.

metre
Uluslararası Ağırlıklar ve Ölçüler Bürosu (BIPM-International Bureau of Weights and Measures) mührü – Ölçü kullanın (Yunanca: Grekçe: ΜΕΤΡΩ ΧΡΩ)
Genel bilgi
Birim sistemi	SI
Neyin birimi	uzunluk
Sembol	m[1]
Birim dönüşümleri
1 m[2] ...	... eşittir ...
SI birimleri	1000 mm 0,001 km
Imperial/US birimleri	≈ 1,0936 yd ≈ 3,2808 ft ≈ 39,37 in
Denizcilik birimleri	≈ 0,00053996 nmi

1 metre, ışığın vakumlu bir ortamda ${\displaystyle {1 \over 299,792,458}}$ saniyede aldığı yol olarak tanımlanmıştır.

Metre, ilk kez 1793 yılında, (büyük çember çizgisi üzerinde) ekvatordan kuzey kutbuna kadar olan mesafenin (dünyanın çevresinin dörtte biri) on milyonda biri olarak tanımlanmıştır ki o yıllarda dünyanın çevresinin uzunluğu yaklaşık 40.000 km olarak biliniyordu. 1799 yılında, metre prototip çubuk baz alınarak yeniden tanımlanmıştır (Günümüzde kullanılan metre 1899 yılında değiştirilmiştir). 1960 yılında metre tanımı, krypton-86 elementinin belirli bir elektromanyetik radyasyon dalgasının (salım çizgisi), belirli sayıdaki dalgalarının toplam uzunluğu temel alınarak yeniden tanımlanmıştır.^[3] 1983 yılında günümüzde kullanılagelen tanım kabul edilmiştir.

Üsleri

Adı	Sembol
Metre	m
Metrekare	m²
Metreküp	m³
Metre üssü dört	m4
Metre üssü beş	m5
Metre üssü altı	m6
Metre üssü yedi	m7
Metre üssü sekiz	m8
Metre üssü dokuz	m9
Metre üssü on	m10
Metre üssü on bir	m11
Metre üssü on iki	m12
Metre üssü on üç	m13

Dönüşümler

1 metre aşağıdaki büyüklüklere eşittir.

• Kesin olarak 1/0,9144 yarda (yaklaşık 1,0936 yarda)
• Kesin olarak 1/0,3048 foot (yaklaşık 3,2808 ayak)
• Kesin olarak 10000/254 inç (yaklaşık 39,37 inç)

metre (m) SI çarpanları

Alt katlar				Katlar
Değer	SI sembolü	Adı		Değer	SI sembolü	Adı
10−1 m	dm	desimetre		101 m	dam	dekametre
10−2 m	cm	santimetre		102 m	hm	hektometre
10−3 m	mm	milimetre		103 m	km	kilometre
10−6 m	µm	mikrometre		106 m	Mm	megametre
10−9 m	nm	nanometre		109 m	Gm	gigametre
10−12 m	pm	pikometre		1012 m	Tm	terametre
10−15 m	fm	femtometre		1015 m	Pm	petametre
10−18 m	am	attometre		1018 m	Em	egzametre
10−21 m	zm	zeptometre		1021 m	Zm	zettametre
10−24 m	ym	yoktometre		1024 m	Ym	yottametre
10−27 m	rm	rontometre		1027 m	Rm	ronnametre
10−30 m	qm	quectometre		1030 m	Qm	quettametre

Tarihçe

• 8 Mayıs 1790 - Fransız Ulusal Meclisi yeni metrenin, yarım-periyodu 1 saniye olan bir sarkaçın uzunluğuna eşit olmasına karar vermiştir.
• 30 Mayıs 1791 - Fransız Ulusal Meclisi metrenin yeni tanımı olarak Fransız Bilimler Akademisi'nin önerisini kabul etmiştir. Bu öneriye göre 1 metre Paris'ten geçen meridyenin dörtte bir uzunluğunun 10 milyonda biridir.
• 1795 - Pirinç geçici metre çubuk yapılmıştır.
• 10 Aralık 1799 - Fransız Ulusal Meclisi, 23 Haziran 1799'da yapılan ve Ulusal Arşivler'de saklanan platin metre çubuğu en son standart olarak belirtmiştir.
• 28 Eylül 1889 - İlk Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi %10'u iridyum'dan oluşan platin alaşımı standard bir çubuğun üzerindeki iki çizgi arasındaki mesafenin buzun erime noktasında ölçülen değeri olarak tanımlamıştır.
• 6 Ekim 1927 - Yedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, platin-iridyum alaşımı standard çubuğun üzerindeki iki merkezî çizginin eksenleri arasındaki 0 °C'deki uzaklığın, bu çubuk 1 atmosfer standard basınç altındayken ve birbirinden 571 milimetre mesafedeki iki silindirin üzerinde yatay duruyorken yapılan ölçümünü metrenin tanımı olarak düzeltmiştir.
• 20 Ekim 1960 - Onbirinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metreyi kripton-86 atomunun 2p10 ve 5d5 kuantum seviyeleri arasındaki geçişteki ışımanın boşluktaki dalgaboyunun 1.650.763,73'te biri olarak tanımlamıştır.
• 21 Ekim 1983 - Onyedinci Ağırlıklar ve Ölçüler Genel Konferansı, metrenin tanımını ışığın boşlukta 1/299.792.458 saniyede aldığı mesafe olarak yapmıştır.

Kaynakça

1. "Base unit definitions: Meter". National Institute of Standards and Technology. 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010.
2. "Base unit definitions: Meter". National Institute of Standards and Technology. 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2010.
3. "Arşivlenmiş kopya". 9 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2020.