Memorial (kuruluş)

Memorial (Rusça: Мемориал), Rusya merkezli bir insan hakları örgütüdür. Örgüt, 28 Ocak 1989 tarihinde Sovyetler Birliği döneminde kurulmuş olup Rusya'nın en eski insan hakları örgütlerinden biridir.^[1] Merkezi bir kuruluştan ziyade bir hareket olan Memorial, Rusya'da 50'den fazla kuruluşu ve Ukrayna, Almanya, İtalya, Belçika ve Fransa dahil olmak üzere diğer ülkelerde 11 kuruluşu kapsamaktadır.^[2] Bağlı grupların odak noktaları bölgeden bölgeye farklılık gösterse de, insan hakları, geçmişi belgeleme, gençleri eğitme ve siyasi baskı kurbanlarını anma günleri konusunda benzer endişeleri paylaşmaktadırlar.^[3]

Memorial Мемориал
Kuruluş	28 Ocak 1989
Kapanış	28 Aralık 2021
Tür	Sivil toplum kuruluşu
Amaç	İnsan hakları
Konum	Moskova, Rusya
Resmî site	https://www.memo.ru

Memorial, Özellikle Stalin dönemde Sovyetler Birliği'nde işlenen insanlığa karşı suçların kayıt altına alınmasını amaçlayan Memorial International ile özellikle modern Rusya'daki ve çevresindeki çatışma bölgelerindeki insan haklarının korunmasına odaklanan Memorial İnsan Hakları Merkezi olmak üzere iki ayrı tüzel kişilikten oluşmaktadır.^[4]

Kapatılması

Rus yabancı ajan yasasının Temmuz 2012'de kabul edilmesinden sonra Memorial, artan bir hükûmet baskısı altına girdi. 21 Temmuz 2014'te Memorial İnsan Hakları Merkezi, Adalet Bakanlığı tarafından "yabancı ajan" ilan edildi. Daha Sonra Kasım 2015'te Sankt-Peterburg Memorial'daki Araştırma ve Bilgi Merkezi'ne ve 4 Ekim 2016'da Memorial International'ın kendisine de uzatıldı.

28 Aralık 2021'de Rusya Yüksek Mahkemesi, Memorial International'ın yabancı ajan yasasını ihlal ettiği gerekçesiyle kapatılmasına karar verdi.^[5] Memorial İnsan Hakları Merkezi'nin 29 Aralık 2021'de Moskova Şehir Mahkemesi tarafından kapatılmasına karar verildi ve devlet savcıları tarafından yabancı ajan yasasını ihlal etmek ve terörizm ve aşırılığı desteklemekle suçlandı. Aynı gün, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Rusya'ya Memorial'ın davanın sonuçlanmasına kadar zorla kapatılmasını durdurması talimatını veren bir geçici tedbir uyguladı.^[6]

Kaynakça

1. Osborn, Andrew; Antonov, Mikhail (29 Aralık 2021). "Russia shuts Memorial Human Rights Centre in 'one-two punch'". Reuters. 13 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
2. "Memorial - Structure and organisations". memo.ru. 30 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
3. International Memorial website 12 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., www.memo.ru, 11 Mart 2022 tarihinde erişilmiştir.
4. Chernova, Anna; Guy, Jack. "Russian court shuts down Memorial Human Rights Center, day after sister group ordered closed". CNN. 2 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
5. Nechepurenko, Ivan (28 Aralık 2021). "Russian Court Orders Prominent Human Rights Group to Shut". The New York Times. 14 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
6. Friedman, Ingrid Burke (30 Aralık 2021). "As Russia shutters respected NGOs, European Court of Human Rights intervenes". Jurist. 6 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2022.

Konuyla ilgili yayınlar

• Adler, Nanci (1993). Victims of Soviet terror: the story of the Memorial movement. Praeger. ISBN 0275945022.
• Cathy Merridale (2000), Night of Stone: Death and Memory in Russia, Granta publishers: London
• Anne Applebaum (2003), Gulag: A History of the Soviet camps, Allen Lane: London

Dış bağlantılar

• Resmî site