Remove ads
Bâbekîler/Bâbek'îyye ya da Mazyâr'îyye; Hulûl ve tenasühe inanan[1] Hûrrem’îyye'nin devamı niteliğinde olan Ghulat-i Şîʿa fırka.
Selefleri olan Hûrremîler’in Dünya'da dâima bir peygamberin mevcût olacağı, yeryüzünün asla peygambersiz kalamayacağı, peygamberliğin ise ancak ırsiyet ve hulûl yoluyla intikal etmesinin mümkün olacağı şeklindeki inançlarına uyumlu olarak Bâbek Hûrremî’nin peygamber olduğunu iddia etmişlerdir.[2][3]
İbn Nedim’in Bâbek’in ilâhlık iddiasına[4] kalkışmış olduğu yönündeki kaydından anlaşıldığı kadarıyla Hûrrem’îyye'nin devamı niteliğinde olan Ghulat-i Şîʿa bir fırka oluşturmaktaydılar. Bâbek Hûrremî’nin, kendisinin ilâhlığı haricinde Hûrrem’îyye’den aldığı şeyler siyâsî taktik değişikliklerden ibaretti.[5][6]
Çocuklarını Kur'an kurslarına göndermekle beraber, kendileri namaz kılmaz ve Ramazan orucu tutmazlardı. Ayrıca, kâfirler ile cihâda girmeyi de lüzumsuz olarak addeden bir topluluk oluşturmaktaydılar.[5][6][7]
Bâbek’îyye fırkasının en koyu tâkipçilerinden biri olan "Maz-Yâr", Bâbek İsyânı’nda Bâbek Hûrremî’ye en güçlü desteği verenlerin başında gelmekteydi. Ortaçağ tarihçilerinden "Bahâ’ed-Dîn Muhammad ibn Hasan ibn İsfendiyâr" Tarîk-i-Taberistan adlı eserinde, aslen koyu bir Zerdüştlük mensûbu olan ve Milâdî dokuzuncu asırda 839 yılında Abbâsîler Hâlifeliği’ne karşı ayaklanan Mazyâr’ın,
| “ | Afşîn Haydâr bin Kâvûs, Bâbek Hûrremî ve ben, üçümüz ülkemizi Araplar'dan geri geri alıp hükûmeti Sasaniler’e devretmeğe and içtik.[8] | „ |
dediği nakledilmektedir.
Mazyâr’ın ölümü
Maz-Yâr ile Bâbek Hûrremî birlikte Abbâsî Hâlifesi Ebû İshâk el-Muʻtasım bi’l-Lâh tarafından üzerlerine sevkedilen orduların birçoğunu geri püskürtmeyi başarmalarına rağmen, kardeşi Kuhyâr’ın ihânetine uğrayan Mazyâr sonunda Abbâsîler tarafından ele geçirildi. Bağdat’ta infâz edilmeği beklediği bir sırada hâlifenin cellâtları tarafından halkın önünde işkencelere mâruz kalarak küçük düşürücü bir şekilde i'dam edilmekten kurrtulmak için zehir içerek yaşamına son verdi. "Maz-Yâr" ya da "Mah-Yâr" ismi "Ayın Yazatası’nca korunan", mânasına gelmekteydi.[9]
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads