Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme

Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme veya 1951 Mülteci Sözleşmesi, çok uluslu bir Birleşmiş Milletler sözleşmesi olup mülteci statüsünü, sığınma hakkı almış şahısların haklarını ve sığınma hakkı veren ülkelerin sorumluluklarını tanımlar. Sözleşme aynı zamanda savaş suçluları gibi mülteci olarak nitelendirilmeyen şahısların statülerini de düzenler. Sözleşme ayrıca kendi altında basılan seyahat belgeleri aracılığıyla vizesiz seyahat imkânı sunar. Mülteci Sözleşmesi Cenevre'de imzalanmış olmasına rağmen, silahlı çatışmaları düzenleyen dört sözleşmenin Cenevre Sözleşmesi olarak bilinmesi nedeniyle, Mülteci Sözleşmesinden Cenevre sözleşmesi olarak bahsetmek yanlış olacaktır.

Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme

İmzalanma	28 Temmuz 1951
Yer	Cenevre
Yürürlük	22 Nisan 1954
Korunma yeri	Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği

Mülteci Sözleşmesi, insanların zulüm ve işkenceden dolayı sığınma talebini koruma altına alan İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 14.Maddesine dayanır. Mülteciler sözleşme tarafından kendilerine verilen hak ve ayrıcalıklardan yararlanabilirler.^[1]

Tarih

Sözleşme 28 Temmuz 1951 tarihli Birleşmiş Milletler konferansında onaylanmıştır. Sözleşme ilk olarak Danimarka tarafından 4 Kasım 1952 yılında kabul edilip, 22 Nisan 1954 yılında yürürlüğe girmiştir.İlk amacı 1 Aralık 1951 yılından önceki (2.Dünya Savaşı Sonrası) Avrupalı mültecileri korumaya yöneliktir, buna rağmen ülkeler başka yerlerden mülteci başvurularını kabul etmek üzerine hüküm verebilmekteydi.

1967 Protokolü ile zaman ve coğrafya sınırlamaları kaldırıldı fakat taraflar tarafından bu tarihten önce yapılan beyanlar bu antlaşmanın dışında tutuldu..^[2]

1 Temmuz 2013 tarihi itibarıyla 145 devlet Mülteci Sözleşmesine; 146 devlet ise protokolüne taraf olmuştur. Son olarak 17 Haziran 2011 tarihinde Nauru başkanı, Marcus Stephen tarafından hem sözleşme hem de protokol imzalanmış 28 Haziran 2011 tarihinde ise yürürlüğe girmiştir. Madagaskar ve Saint Kitts ve Nevis sadece Mülteci Sözleşmesini; Yeşil Burun Adaları, ABD ve Venezuela ise sadece 1968 Protokolünü imzalamıştır. Protokolü 1968 yılında imzaladığından beri ABD orijinal 1951 Sözleşmesinde kabul edilen maddelerin çoğunun (Madde 2-34) sorumluluğunu almıştır, Madde 1 ise Amerikan Anayasası tarafından kabul edilmiştir.