Ljudski vrt Stadyumu
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Ljudski vrt (Türkçe: Halk Bahçesi[2]) Slovenya'nın Maribor şehrinde yer alan bir futbol stadyumudur. Stadyum 11.709 seyirci kapasitesine sahiptir. 1961'in başlarındaki kısa bir dönem haricinde, 1960'taki kuruluşundan bu yana NK Maribor'un iç saha maçlarına ev sahipliği yapmaktadır. Aslen Rapid ve Branik de dahil olmak üzere Maribor merkezli diğer birkaç futbol kulübünün de iç saha maçlarına ev sahipliği yapan stadyum, Slovenya Kültürel Mirasını Koruma Enstitüsü tarafından mimari ve tarihi bir simge yapı olarak korunan beton kemerli ana tribüne sahiptir.
| Ljudski vrt | |
|---|---|
.jpg) | |
 | |
| Yer | Maribor, Slovenya |
| Koordinatlar | 46°33′45″K 15°38′26″D |
| Tamamlanış | 1952 |
| Açılış | 12 Temmuz 1952 |
| Zemin | Çim |
| Maliyet | €10 milyon (2008 rekonstrüksiyonu)[1] |
| Ev sahibi | Branik Maribor (1952-1960) Maribor (1961-günümüz) Slovenya millî futbol takımı |
| Kapasite | 11.709 |
Stadyumun Güney, Doğu, Kuzey ve Marcos Tavares (eski adıyla Batı) olmak üzere dört tribünü mevcuttur. Stadyumun seyirci rekoru, 1998'de tamamı koltuklandırılmadan önce 1973'te Maribor ile Proleter arasında oynanan karşılaşmada 20.000 kişi ile kırıldı. Stadyum, Maribor'un iç saha maçlarına ev sahipliği yaparken, Slovenya millî takımı tarafından da belirli maçlarda kullanılmaktadır. Ljudski vrt ayrıca 2012 UEFA 17 Yaş Altı Avrupa Şampiyonası ve 2021 UEFA 21 Yaş Altı Avrupa Şampiyonası'nın da stadyumlarından bir tanesiydi.
1952'deki açılışından bu yana, stadyumda bir takım tadilat ve rekonstrüksiyon çalışmaları yapıldı. 1994 yılında stadyuma projektörler yerleştirilirken, tribünlerdeki ahşap tribünlerin yerini plastik koltuklar aldı. 1999'da Maribor ilk kez UEFA Şampiyonlar Ligi grup aşamalarına katılmaya hak kazandığında, stadyumda çeşitli tadilatlar gerçekleştirildi. Ancak en büyük yenileme, dört tribünden üçünün (Güney, Doğu ve Kuzey) yıkılıp tamamen yeniden inşa edildiği 2006 ile 2008 yılları arasında gerçekleşti. Batı tribünü ise 2020 ve 2021 yılları arasında yenilendi.
Arka plan
Bugün "Ljudski vrt" adıyla bilinen bölge, aslen Maribor şehir surlarının dışında bulunuyordu ve yüzyıllar boyunca mezarlık olarak kullanıldı.[3] 1873'te bölgeye inşa edilen halka açık park nedeniyle stadyum bugünkü adını aldı.[3] 20. yüzyılın başında, bu bölge şehrin bir eğlence merkezi haline geldi. 1901 yılına ait kayıtlar, o dönemde burada tenis oynandığını göstermektedir.[3][4]
I. Dünya Savaşı sırasında bölge atış poligonu olarak kullanıldı.[5] Diğer Sloven kasabalarında olduğu gibi, Maribor'da da savaştan sonra yeni kulüplerin kurulmasıyla futbol canlandı. I. SSK Maribor takımıda 1919 yılında savaştan sonra kurulan futbol kulüplerindendi.[6] Bölgede kaydedilen ilk futbol etkinliği, 1900'lerin sonlarında, yalnızca lise öğrencilerinden oluşan Marburger Sportvereinigung'un bir çim saha satın alıp onu gerçek futbol sahasına dönüştürmesiyle gerçekleşti.[7] Mart 1919'da başka bir kulüp SV Rapid Marburg kuruldu.[7] Ocak 1920'de Rapid, Maribor'un şehir yetkilileriyle sonraki on yıl boyunca geçerli olacak şekilde bölgede bir futbol sahası satın almak üzere bir sözleşme imzaladı.[7] Aynı yıl I. SSK Maribor da aynı bölgede bir futbol sahası aldı.[6] Saha tamamen yenilendi ve 9 Mayıs 1920'de Rapid'in Ljubljana ekibi Slovan'a karşı oynadığı ve 1.500 seyirci önünde 4-2 kaybettiği karşılaşmayla açıldı.[7][8] Stadyumda daha sonra II. Dünya Savaşı sırasında yıkılan küçük bir tribün mevcuttu.[9] Günümüzdeki Ljudski vrt bölgesinde mücadele eden diğer kulüpler Sportklub Merkur, Deutsche Sportklub, SK Hertha ve SK Rote Elf idi.
Yapımı ve ilk yıllar
Ljudski vrt'deki spor altyapısının yenilenmesi, 1940'ların sonlarında ve 1950'lerin başlarında yeni spor organizasyonunun ana hedefiydi ve 12 Temmuz 1952'de stadyum açıldı.[3][10] O dönemde ana saha batı tarafında beton tribün ve koltuklar bulunan banklarla tamamen çevrelenmişti.[10] 1958'e gelindiğinde, sahanın etrafındaki tüm set boyunca ayakta durulacak şekilde hizmet veren beton tribünler inşa edildi.[10] Milan Černigoj, stadyumun ana mimarıydı. 1950'lerin sonunda Boris Pipan'da ona katıldı ve birlikte sahanın batı tarafında yeni bir ana tribün tasarladılar.[10] İnşaat Mayıs 1960'ta başladı ve altında bulunan yeni kulüp ofisleri, soyunma odaları ve spor salonları ile 1962'de tamamlandı.[10] Tribünün öne çıkan özelliği, Slovenya Kültürel Mirasını Koruma Enstitüsü (Slovence: Zavod za varstvo kulturne dediščine Slovenije) tarafından mimarî ve tarihi bir simge yapı olarak korunan beton kemerdir.[11] Stadyumun ve yeni kulüp ofislerinin ana kullanıcısı NK Branik olacaktı, ancak kulüp yetkililerinin Yugoslav İkinci Ligi'ne yükselmek için oynanan play-off maçından önce misafir takım NK Karlovac'ın oyuncularını kasten zehirlemesi için bir otel garsonuna rüşvet verdiği iddia edilen bir gıda zehirlenmesi olayı nedeniyle 1960 yılında dağıldılar.[12] Bundan sonra Maribor şehri profesyonel bir kulüpten yoksun kaldı ve bu da NK Maribor'un 12 Aralık 1960'ta kurulmasının nedenlerinden biriydi.[12]
Maribor, iç saha maçlarını oynayacağı mekân olarak Ljudski vrt bölgesini seçti ve 25 Haziran 1961'de, ana tribün henüz yapım aşamasındayken stadyumdaki ilk maçını oynadı.[13] Stadyumun çoğunda yalnızca ayakta maç izlemeye elverişli beton tribünler olduğundan bu sayede 20.000 kadar seyirci kendine yer buldu.[14] Maribor'un Yugoslav Birinci Ligi'nde ilk kez mücadele ettiği 1967-68 sezonunda, kötü durumda olan ve bir üst lig seviyesi için yetersiz olan soyunma odaları, duş bölümleri ve sıhhi tesisatlar yenilendi.[15]
1990'lardaki tadilatlar
Ljudski vrt, 1990'ların başına kadar otuz yıl daha neredeyse aynı durumda kaldı.[5] 1994 yılında ana tribündeki ahşap bankların yerini plastik koltuklar aldı.[5] Stadyum ayrıca yenilenen soyunma odalarına ve uygun telekomünikasyon bağlantılarına kavuştu.[10] Aynı yıl, 24 Ağustos'ta, dört adet direklere montajlı aydınlatma ışıklarına sahip stadyumda ilk gece maçı, Maribor'un 1994-95 UEFA Kupa Galipleri Kupası organizasyonunda Norma Tallinn'i 10-0 yendiği karşılaşmayla birlikte oynandı.[5] 1998 yılında, ayakta seyirci alınan beton tribünlerin tamamı koltuklandırıldı.[5] Bir yıl sonra Maribor, (2024 itibarıyla) UEFA Şampiyonlar Ligi'ne katılmaya hak kazanan ilk ve tek Sloven kulübü oldu.[16] Stadyumun doğu tarafındaki tribünlere 2.000 koltuk daha ilave edilerek toplam kapasite 10.030'a çıkarıldı.[10][17] 2000 yılında suni çim zemine sahip yeni bir antrenman sahası ile[10] birlikte sulama sistemi kuruldu.[17]
2008 rekonstrüksiyonu
Maribor'un 1990'larda ulusal ve uluslararası müsabakalarda aldığı sonuçlar, kentteki siyasi ve spor yetkililerinin yeni bir stadyum yapımını düşünmeye başlamasına neden oldu.[18] 1997 yılında bir ihale yapıldı ve stadyumun tamamen yenilenmesi ve modernizasyonunu içeren "Project Ring" adındaki proje seçildi.[19] Ancak mali sorunlar nedeniyle projenin gerçeğe dönüşmesi neredeyse on yıl sürdü. 2006 yılında Maribor Belediyesi ve MŠD Branik, Slovenya Hükümeti ve Avrupa Birliği'nin yardımıyla projenin ilk aşamasını başlatmak için yeterli fonu topladı.[19]
Yaklaşık 10 milyon € değerindeki iyileştirmelerin ilk aşamasında,[1] sahayı kuzey, doğu ve güneyden çevreleyen mevcut açık tribünler yıkıldı ve yeni kapalı tribünler inşa edildi.[3] İnşaat 2006 yılında başladı ve 2008 yılında tamamlandı.[3] 10 Mayıs 2008'de Nafta Lendava ile oynanan lig maçında toplam 8.500 koltuk kapasiteli yeni tribünler açıldı.[20] Karşılaşma 12.435 biletli seyirci önünde oynandı ve Maribor maçı 3-1 kazandı.[21] Projenin ikinci aşaması 2009 ile 2011 yılları arasında gerçekleştirildi ve Doğu tribünü altında yeni soyunma odaları, iki spor salonu ve yeni bir kazan dairesi içeren binalar tamamlandı.[20][22]
Batı tribününün yenilenmesi
.jpg)
2014 yılında stadyum, Batı tribününün yetersiz durumda olması nedeniyle uluslararası müsabakalar için UEFA stadyum yönetmeliklerini ucu ucuna karşılayabildi.[23] Üç yıl sonra, Ağustos 2018'de NK Maribor ve Maribor Belediyesi, yenileme için gerekli tüm belgeleri sundu. Eylül 2019'da tamamlanması beklenen yeni tribün OFIS Architects tarafından tasarlandı.[24] Ancak, yanlış hesaplama nedeniyle 5 milyon € olarak düşünülen proje maliyetlerinin 8 milyon €'ya yükselmesiyle birlikte yenileme 2020'ye ertelendi.[25]
Yenileme Haziran 2020'de[26] başladı ve 2021'in ortalarında tamamlandı.[27] Yenileme kapsamında tüm koltuklar değiştirildi.[27] Bunun yanında yeni inşa edilen stadyum koridorları, asansörler, kamera platformları, girişler ve çevre düzenlemesi gibi değişikliklerde yenileme kapsamında gerçekleştirildi.[27] Kemerli çatı orijinal görünümünü korudu.[27] Batı tribününün kapasitesi 3.265 koltuğa[28] ve stadyumun toplam kapasitesi 11.709'a düşürüldü.[29] Tribünde 120 adedi VIP localarda olmak üzere 651 adet VIP koltuk bulunmaktadır.[30]
Batı tribününe ek olarak, Kuzey ve Güney tribünlerinin altında daha önce tamamlanmamış olan ve günümüzde bir medya basın merkezi ile futbol akademisine ait soyunma odaları ve depoları barındıran tesislerde tamamlandı.[31] Batı tribünü ile Kuzey ve Güney tribünlerinin altındaki binalar da dahil olmak üzere toplam yatırım maliyeti yaklaşık 10 milyon €'yu buldu.[32] Batı tribünü, Maribor'un kaptanı, kulüp tarihinin en çok forma giyen ve en çok gol atan oyuncusu olan Marcos Tavares onuruna 14 Mayıs 2022'de Marcos Tavares tribünü olarak yeniden adlandırıldı.[33]
Uluslararası futbol
Ljudski vrt, Slovenya millî takımının toplam 24 uluslararası maçına ev sahipliği yaptı.[34] İlki, 27 Nisan 1994'te Kıbrıs'a karşı Slovenya'nın 3-0 kazandığı bir hazırlık maçıydı.[35] İlk resmî maç, 7 Eylül 1994'te 1996 Avrupa Şampiyonası elemeleri kapsamında oynanan İtalya maçıydı.[36] 18 Kasım 2009'da stadyum, Slovenya ile Rusya arasında oynanan ve Slovenya'nın 12.510 seyirci önünde 1-0 kazandığı ve böylece 2010 FIFA Dünya Kupası'na katılmaya hak kazandığı play off maçına ev sahipliği yaptı.[37][38] Ljudski vrt'de oynanan en son uluslararası maç, Slovenya'nın 11 Ekim 2021'de Rusya'ya karşı 2-1 mağlup olduğu karşılaşmaydı.[39] Stadyum ayrıca ara sıra Slovenya 21 yaş altı takımına da ev sahipliği yapmaktadır.[40][41]
.jpg)
Stadyum, 2012 Avrupa 17 Yaş Altı Şampiyonası'na ev sahipliği yapan dört stadyumdan bir tanesiydi.[42] Ljudski vrt, İspanya ile Portekiz arasındaki yarı final maçı da dahil olmak üzere 2021 Avrupa 21 Yaş Altı Şampiyonası'nın beş maçına da ev sahipliği yaptı.[43]
Spor dışı etkinlikler
Spor etkinliklerinin yanı sıra, stadyum zaman zaman konserler ve diğer kültürel performanslar için bir müzik mekanı olarak kullanılmaktadır.[44] Yenilenen stadyumdaki ilk etkinliklerden biri, Haziran 2008'de Maribor Sloven Ulusal Tiyatrosu tarafından sahnelenen ve yaklaşık 6.000 kişinin izlediği Zorba müzikaliydi.[45] Ljudski vrt ayrıca Večer tarafından her yıl düzenlenen Piše se leto konserine de ev sahipliği yapmaktadır.[46] Eylül 2009'da Ljudski vrt, Anton Martin Slomšek'in Maribor'a gelişinin 150. yıl dönümü ve kutsanmasının onuncu yıl dönümü münasebetiyle düzenlenen törene de ev sahipliği yaptı. Törende, başrahip Santos Abril y Castelló yaklaşık 10.000 seyirci önünde bir konuşma yaptı.[47] Kasım 2018'de, Maribor'un yeni belediye başkanlığı için 17 aday arasında stadyumda televizyonda canlı yayınlanan bir tartışma programı düzenlendi.[48]
Temmuz 2023'te, 17. Avrupa Gençlik Yaz Olimpiyat Festivali Maribor'da düzenlendi ve Ljudski vrt açılış törenine ev sahipliği yaptı.[49]
Stadyumda kaydedilen en yüksek seyirci rekoru, Maribor'un 8 Temmuz 1973 tarihinde Yugoslav Birinci Ligi'ne yükselme play-off'larının ilk ayağında Proleter'e karşı oynadığı maçta 20.000 kişi ile kırıldı.[14][50] Stadyum aynı zamanda Stožice Stadyumu ile birlikte bir Slovenya Ligi maçındaki en yüksek seyirci rekorunu da paylaşmaktadır.[51] Bu rekor, 1996-97 sezonunun son haftasında, 1 Haziran 1997'de, Maribor ile Beltinci arasındaki maçta 14.000 seyircinin izlediği ve Maribor'un ilk lig şampiyonluğunu kazandığı maçta gerçekleşti.[51] Buna ek olarak stadyum, yine 1996-97'de elde edilen 5.289 ile bir Slovenya Ligi sezonunda en yüksek ortalama seyirci rekorunu da elinde tutmaktadır.[52]
.jpg)
Batı tribününün yenilenmesinden önce 2015 yılına ait stadyumun bir panoraması.
Stadyuma demiryolu ve otobüs gibi toplu taşıma araçları ile gidilebilmektedir, ancak özel park yeri yoktur.[53] Birkaç otobüs hattı doğrudan stadyumun önünden geçmektedir. 3, 7, 8, 12, 18, 19 ve 151 numaralı otobüs hatları, stadyuma 150 metre (490 ft)'den daha kısa bir mesafede, Gosposvetska Caddesi'nde bulunan otobüs durağında durmaktadır.[54] Stadyum, Pan-Avrupa Koridoru Xa (Zagreb'i Graz'a bağlayan)[55] ve Barselona ile Kiev'i birbirine bağlayan Pan-Avrupa Koridoru V üzerinde yer alan Maribor otobüs istasyonuna[56] ve Maribor tren istasyonuna yaklaşık 15 dakikalık yürüme mesafesindedir.[57] Maribor Edvard Rusjan Havalimanı, stadyumun yaklaşık 15 kilometre (9,3 mi) güneyindedir.[58]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
