Lüster

Lüster (Latince: "lustrare" 'parlatmak') bir cam, porselen ve fayans bezeme ve renklendirme tekniğidir. Sır üstü uygulanan lüster tekniğinin amacı, metalik parlak bakırımsı ve altınımsı bir sonuca ulaşmaktır.

Deruta'dan bir Lüster örneği

İngiliz seramik sanatçısı, araştırmacı ve yazar Alain Caiger Smith, lüsteri "çini ve seramik kaplardaki metalik süslemeler" olarak tanımlarken, Amerikalı seramik sanatçısı Gail McCarthy lüsteri "sırlı yüzeylerde metalik görünüm uygulama sanatı" olarak tanımlamaktadır.^[1]

Lüsterin uygulanması için macun lüsteri, sır içi lüsteri, rezinat lüsteri ve buharlaşma lüsterleri gibi çeşitli lüster teknikleri türetilmiştir. Lüsterde altın rengi elde etmek için macun, sır içi ve rezinat lüster teknikleri uygulanmakta, gümüş, platin ve altın gibi değerli metal bileşikleri kullanılmaktadır.^[1]

Lüster tekniği ile verilen en iyi sanat eseri örnekleri İran'da üretilmiştir.

Bazı örnekler

• 
  9. yy. lüsterli Mihrap, Uqba Camisi, Kairouan, Tunus
• 
  11yy kâse kalıntısı, Mısır, Fâtımîler dönemi
• 
  Kâse, Kaşan, İran, 1260-1280
• 
  Kâse, Rakka, Suriye, 1200 civarı
• 
  Yıldız formlu çini, Kaşan, İran, 13-14 yy.
• 
  Morisko dönemi, Manises, 1400-60
• 
  Morisko dönemi, Endülüs, 1500-1550
• 
  Safevî dönemi, İran, 17 yy.

Literatür

Türkçe

• Hanieh Mouhebatı, Ali Temel Köseler, Püskürtme yöntemi ile seramik yüzeylerde altın lüster, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 81-90, Mart 2019.13 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Avşar, Mezahir ve İskenderzade, Lale (2008). Seramik Sanatında Yeni Arayışlar, Lüster Tekniği ve 9-13. Yy. İslam Dönemi Lüster Seramiği, SERES 2007-Uluslararası Katılımlı Seramik, Cam, Emaye, Sır ve Boya Semineri Bildiriler Kitabı, Eskişehir, s.219-229.
• Aslı Asiye Ağıl, Bekir Karasu, Lüster Sırlarının Karakterizasyonuna Genel Bir Bakış, El-Cezerî Fen ve Mühendislik Dergisi Cilt: 6, No: 1, 2019 (51-79).

İngilizce

• Blair, Sheila, and Bloom, Jonathan M., The Art and Architecture of Islam, 1250–1800, 1995, Yale University Press Pelican History of Art, ISBN 0300064659
• Caiger-Smith, A., Lustre Pottery: Technique, Tradition and Innovation in Islam and the Western World, 1985, Faber & Faber
• John, W.D., and Warren Baker, Old English Lustre Pottery (Newport), n.d. (ca 1951)

Almanca

• Brigitte Klesse: Majolika, (Kataloge des Kunstgewerbemuseums Köln) Köln 1966, S. 8–26.
• Gustav Weiß: Keramik-Lexikon, Bern 1998/2003, S. 193 (zu heutigen Technologien)
• Lexikon der Kunst, Leipzig 1975, Bd. 3, S. 73f. (Artikel Lüster, Lüsterfayence)
• Rolf E. Straub: Tafel- und Tüchleinmalerei und Manfred Koller: Maltechniken im 16. Jahrhundert, in: Reclams Handbuch der künstlerischen Techniken, Bd. 1, Stuttgart 1984, S. 187–189, 235f., und 315-319.

Dipnotlar

Kaynakça

1. "Hanieh Mouhebatı, Ali Temel Köseler, Püskürtme yöntemi ile seramik yüzeylerde altın lüster, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Özel Sayı, 81-90, Mart 2019". 13 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2019.