Kunu-ri Muharebesi

Kunu-ri Muharebesi (Korece: 와원 전투, Hanja: 瓦院戰鬪, Wawon jeontu, Wawon chŏnt'u veya 군우리 전투, Hanja: 軍隅里戰鬪, gunu-ri jeontu, McCune-Reischauer: kunu-ri chŏnt'u), Kore Savaşı'nda Türk Tugayı'nın Çin Halk Kurtuluş Ordusu birliklerine karşı direndiği muharebedir.

Kunu-ri Muharebesi
Kore Savaşı
Kunu-ri Muharebesi'ndeki harekât yönleri
Tarih 26 Kasım - 29 Kasım 1950 Bölge Wawon, Kaech'ŏn, Kunu-ri, Kuzey Kore Sonuç Taktiksel Çin zaferi. Stratejik Türk zaferi. Türk Tugayı başarılı bir şekilde geri çekildi.
Taraflar
Birleşmiş Milletler Türkiye ABD	Çin
Komutanlar ve liderler
Tahsin Yazıcı Lütfi Bilgin (ölü)[1]	Zhai Zhongyu
Güçler
Türk Tugayı 2. Piyade Tümeni	114. Tümen
Kayıplar
218 ölü 455 yaralı 94 kayıp[lower-alpha 1][3] başka kaynaklarda 237 ölü 387 yaralı 201 kayıp[4][5]	tahminen 3000'den fazla ölü ve yaralı[6]

Arka plan

Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun İkinci Seferi

Çin Halk Gönüllü Ordusu'nun İkinci Seferi (7 Kasım 1950 - 24 Aralık 1950) sırasında gerçekleştirilen Ch'ongch'on Nehri Muharebesi'ni gösteren harita.

Güney Kore 2. Kolordusu'nun bozgunu

Muharebeler

Türk Tugayı'nın Tokchon'a doğru ileri hareketi

26 Kasım 1950 saat 18.00'de Teğmen Hasan komutasındaki 3. Bölük silah takımı ile takviye edilmiş Üsteğmen Kamil Doğan komutasındaki keşif takımı Tokchon'a doğru hareket etti. 5 dakika sonra tugay birlikleri de yola çıktılar. 27 Kasım 1950 saat 03.00'e kadar birlikler Choyang-myon'a vardılar.^[7]

27 Kasım 1950 saat 14.30 civarında ABD Kara Kuvvetleri 9. Ko­lordusu'ndan Türk Tugayı komutanlığına Tokchon'a gitmemesi ve önceki gece kamyonlardan indiği yerin 10.000 yarda doğusunda kalarak yolu kapatması için emir geldi. Ayrıca Chongsang-ni'de bir alay büyüklüğünde Çin birliğinin göründüğü bildirildi. Ancak ne 9. Kolordunun amacı ne ABD 2. Piyade Tümeni'nin du­rumu ne de Güney Kore 2. Kolordusu'nun bozgununa ait bilgi verildi.^[8]

Chong-myon'a geri çekiliş

Wawon Muharebesi

27 Kasım gecesi Türk Tugayı'nın takviyeli keşif takımı, Wawon'un doğusundaki savunma pozisyonunu devraldı.^[9] İlk olarak Çin Halk Gönüllü Ordusu 114. Tümeni'ne bağlı 342. Alay ile karşılaştı.^[10] Daha sonra 342. Alay ile Türk Tugayı'nın ileri karakolu arasında 28 Kasım'ın tüm gün boyunca devam eden mücadelenin sonucu 400 Türk asker öldü ya da yaralandı.^[11][12] 28 akşam alacakaranlık saatinde Türk Tugayı daha sağlam savunma hattı tesis etmek için batıya Sinnim-ni'ye doğru 5 km (3,1 mi) geri çekilmeyi denedi. Fakat Çin Halk Kurtuluş Ordusu 342. Alay, Türk Tugayı'nın gerisinden taarruz ederek tamamen kuşattı.^[11][13] Türk Tugayı keşif takımının karargâhı ile arasındaki irtibatı kesildi.^[11]

Sinnim-ni Muharebesi

28 Kasım 1950 akşamı Türk Tugayı'nın 1. ve 2. Taburu Choyang-myon'dan çekilmeden önce Sinnim-ni'nin güneydoğu ve kuzeybatı sırtlarında savunma mevzii işgal etti.

29 Kasım 1950 tarihinde 2. Tabur Sinnim-ni'de Çin Halk Kurtuluş Ordusu ile savaştı ve yarı kuşatıldı. 1. Tabur 1. ve 3. Bölükleri gece Kaechon'a ulaşabilirdiler. Fakat Sinnim-ni'de savunma mevziinde kalan 2. Bölük Çin birlikleri tarafından ku­şatıldı.

29 Kasım 1950 saat 10:00'da ABD Kara Kuvvetleri 2. Tümeni'ne bağlı 38. Piyade Alayı Komutanı'nın emrinde bir piyade taburu ve bir tank bölüğü Kaechon'a yardıma geldi.

Kunu-ri'ye geri çekiliş

Kunu-ri'de savaşan ABD 2. Piyade Tümeni'nin 2. İstihkam Savaş Taburu'na bağlı askerler.

Sunchon Boğazına taarruz

Türk birliğinin direnişi sayesinde Birleşmiş Milletler Kuvvetleri'nin çevrilmesi ve cephenin çökmesini engellenmiştir. Yan ve gerilerini koruma görevi verilen Türk Tugayı, görevini yerine getirmiş ve müttefik kuvvetlere geri çekilmek için gereken 3 günü kazandırmış, kendisi de zayiat vermesine rağmen kuşatmayı yararak imhadan kurtulmuştur. Bu muharebede tugayın toplam zayiatı 767 subay, astsubay ve erdir. (218 ölü, 455 yaralı ve 94 kayıp)^[14]

Sonuçlar

Türk Tugayı'nın bu mücadeleleri esnasında kazandırdığı zaman, kuşatılmaktan kurtularak geri çekilmesini düzenli bir şekilde sağlanan 8.Ordu'ya yaradı ve Türk Tugayı daha sonra bu orduya katılmıştır. Türk Tugayı'nın Çin kuvvetleri karşısında gösterdiği direniş, Aralık başından itibaren tüm dünyada yankı uyandırmışır. Muharebe tarihe “Kunuri Muharebesi” ve tugayın muharebelerde gösterdiği başarı “Kunuri Zaferi” diye geçmiştir.^[4][15]

Hakkındaki filmler

• Ayla

Notlar

1. Genel Kurmay Başkanlığı şehitleri 218 (10’u subay, 7’si astsubay 1’i askeri memur, 1’i sivil memur), yaralıları 455, (15’i subay, 10’u astsubay), kayıpları 94,( 7’si subay, 2’si astsubay) olarak veriyor^[2]

Kaynakça

1. "Korean War: 1st Turkish Brigade's Baptism of Fire". History.net. 14 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.
2. Erkilet, H. Emir (1975). Kore Harbinde Türk Silahlı Kuvvetlerinin Muharebeleri. Ankara: Genel Kurmay Harp Tarihi Başkanlığı. s. 138.
3. (Türkçe) "Kore Savaşı". Turkish War Veterans Association.^{[ölü/kırık bağlantı]}
4. HAYTOĞLU, Ercan (2002). "KORE SAVAŞI VE DENİZLİ KORE ŞEHİTLERİ İLE GAZİLERİ" (PDF). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi Y. 1 (11). ss. 76-115. 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
5. YAZICI, Tahsin (1963). Kore Birinci Türk Tugayında Hatıralarım (PDF). İstanbul: Ülkü Basımevi. s. 199. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2021.
6. https://ttu-ir.tdl.org/bitstream/handle/2346/60890/31295007673865.pdf?sequence=1 25 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
7. Tahsin Yazıcı, Kore Birinci Türk Tugayında Hatıralarım, Ülkü Basımevi, 1963, s. 156.
8. Yazıcı, a.g.e., s. 159.
9. Chae, Chung & Yang 2001, s. 251
10. 中國人民解放軍軍事科學院 2000, s. 102
11. Chae, Chung & Yang 2001, s. 252
12. Appleman 1989, s. 90
13. 中國人民解放軍軍事科學院 2000, s. 104
14. "Muharip Gaziler Derneği İnternet Sitesi". 4 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2006.
15. Toker, Metin (1991). Demokrasimizin İsmet Paşa’lı Yılları 1944-1973. Ankara: Bilgi Yayınevi. s. 100.

Bibliyografya

• Chae, Han Kook; Suk Kyun Chung & Yong Cho Yang, Yang, Hee Wan; Won Hyok Lim & Thomas Lee Sims et al., eds., The Korean War, vol. Volume II, Lincoln, NE: University of Nebraska Press, 2001, ISBN 978-0-8032-7795-3
• 中国人民解放军军事科学院军事历史硏究部, 抗美援朝战争史, 第二卷, 北京: 军事科学出版社 (Çin Halk Kurtuluş Ordusu Askerî Bilim Akademisi Askerî Tarih Araştırma Bölümü, Amerika'ya Karşı Kore'ye Destek Savaşı Tarihi, 2. Cilt, Askerî Bilim Yayınevi), 2000, ISBN 0-7864-1980-6

Ayrıca bakınız

• Kore Savaşı'nda Türkiye

Dış bağlantılar

• Kunu-ri Muharebesi haritası 17 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Kore Savaşında Türkler (İngilizce)
• 抗美援朝战争第二次战役 (Çin Halk Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı resmî web sitesinde "Amerikaya Karşı Koreye Destek Savaşı İkinci Seferi") 25 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.