Kuluçka süresi, canlının patojenik organizmaya, kimyasal maddeye ya da radyasyona maruz kalma ile belirgin belirtilerin ve bulguların ortaya çıkması arasında geçen süre. Tipik olarak enfeksiyon hastalıklarında, konakta belirtilerin ortaya çıkabilmesi için enfeksiyöz organizmanın çoğalması dönemidir.
Gizli ya da gecikme süresi de denilebilmektedir. Gizli dönem ve kuluçka süresi arasındaki fark: kuluçka süresi, bulaş ve hastalığın klinik başlangıcı arasındaki süreyi ifade ederken; gizli dönem, bulaş ve bulaştıktan sonra hastalığın yayılım göstermesi arasındaki zamanı ifade eder. Bu dönemlerin süreleri hastalıktan hastalığa ve hastalığa maruz kalan canlıya göre değişiklik gösterir. Bir kişi hastalık taşıyıcı olabilir, tıpkı belirti göstermeksizin boğazda streptococcus bulunması gibi. Hastalığa bağlı olarak, hasta kişi kuluçka süresinde bulaştırıcı olabilir ya da olmayabilir.
Klinik gecikme sırasında enfeksiyon subkliniktir. Viral enfeksiyonlarda klinik gecikme süresinde virüs aktif olarak replike olur.[1] Uyku döneminde viral gecikme döneminden farklı olarak virüs replikasyonu olmaz. Örneğin HIV enfeksiyonunun klinik gecikmesinde. AIDS'in ilk başlarında HIV, hiçbir belirti göstermez ve hiçbir bulguya neden olmaz, buna rağmen lenf sisteminde çoğalır ve hızla birikerek geniş bir viral yüke neden olur. Bu kişiler hastalığı bulaştırabilirler.
"İçsel kuluçka dönemi" ve "dışsal kuluçka dönemi" terimleri vektör kaynaklı hastalıklarda kullanılır. İçsel kuluçka süresi etkenin kesin konak tarafından alınıp bu konaktaki gelişimini tamamladığı süredir. Dışsal kuluçka süresi ise etkenin ara konak tarafından alınıp bu konaktaki gelişimini tamamladığı süredir.
Bir hastalığa özel kuluçka süresini aşağıdaki faktörler de dahil çeşitli faktörler etkiler:
- Enfeksiyöz etkenin dozu ya da alınma bölgesi
- Alınma yolu
- Enfeksiyöz etkenin çoğalma oranı
- Konakçı duyarlılığı ve bağışıklık sisteminin durumu
Bireyler arası farklar nedeniyle, kuluçka süresi her zaman bir aralık olarak ifade edilir. Bu bilgiler her zaman mevcut olmasa da mümkün olduğunda %10 ila %90'lık bir aralığı ifade etmek en iyisidir.
Birçok durum için yetişkinlerde kuluçka süresi çocuk ve bebeklerden daha uzun sürer. Grip
Hastalık | asgari |
azami |
dönem |
---|---|---|---|
Pasteurella multocidanedenli Sellulit | 0 | 1 | gün[2] |
Suçiçeği | 9 | 21 | gün[3] |
Kolera | 0.5 | 4.5 | gün[4] |
Erythema infectiosum (Beşinci hastalık) | 13 | 18 | gün[5] |
1 | 3 | gün[6] | |
Nezle | 1 | 3 | gün[7][8] |
Deng humması | 3 | 14 | gün[9] |
Ebola | 1 | 21 (95%), 42 (98%) | gün[10] |
Roseola | 5 | 15 | gün[11] |
HIV | 2 | 3 | hafta, ay ya da daha fazlası[12] |
Infectious mononucleosis (glandular fever) | 28 | 42 | gün[13] |
Kuru hastalığı | 10.3 | 13.2 | yıl [14] |
Marburg | 5 | 10 | gün[15] |
Kızamık | 9 | 12 | gün[16] |
Kabakulak | 14 | 18 | gün[17] |
Norovirus | 1 | 2 | gün[18] |
Boğmaca |
7 | 14 | gün[19] |
Çocuk felci | 7 | 14 | gün[20] |
Kuduz | 1 | 3 | ay, ancak <1 hafta >1 yıl arasında değişebilir.[21] |
Kayalık dağlar benekli ateşi | 2 | 14 | gün[22] |
Kızamıkçık |
14 | 21 | gün |
Kızıl (hastalık) | 1 | 4 | gün[23] |
SARS | 1 | 10 | gün[24] |
Çiçek hastalığı | 7 | 17 | gün[25] |
Tetanos | 7 | 21 | gün[26] |
- Prodromal dönem
- Karantina
- Pencere dönemi, bulaş ile enfeksiyonun laboratuvar testleri yapılarak tespit edilebilmesi arasındaki süre. Pencere dönemi kuluçka süresinden uzun ya da kısa olabilir.
- Viral uyku
- Yavaş virüs enfeksiyonu
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.