Loading AI tools
Jüpiter gezegeninin halkaları Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Jüpiter'in halkaları ya da Jüpiter halka sistemi, Güneş Sistemi'ndeki en büyük gezegen olan Jüpiter'in çevresinde bulunan halka sistemidir. Satürn ve Uranüs sistemlerinden sonra Güneş Sistemi'nde keşfedilen üçüncü halka sistemiydi. İlk olarak 1979'da Voyager 1 uzay aracı [1] tarafından gözlemlendi ve 1990'larda Jüpiter yörüngesine giren Galileo uzay aracı tarafından araştırıldı.[2] Hubble Uzay Teleskobu ve Dünya'dan da uzun süre gözlemlenmiştir.[3] Halkaların Dünya'dan gözlemlenmesi, mevcut en büyük teleskopları gerektirir.[4]
Jüpiter halka sistemi soluktur ve esas olarak tozdan oluşur.[1][5] Dört ana bileşeni vardır: "hale halka" olarak bilinen parçacıkların kalın bir iç simit (torus); nispeten parlak, son derece ince bir "ana halka" ve malzemelerini oluşturdukları uydular Amalthea ve Thebe'den alan iki geniş, kalın ve soluk dış "gossamer halkası".[6]
Ana ve hale halkalar uydular Metis ve Adrastea ile gözlemlenmemiş diğer ana cisimlerden yüksek hızda çarpışmalar sonucu püskürtülen tozdan meydana gelmiştir.[2] New Horizons uzay aracı tarafından Şubat ve Mart 2007'de elde edilen yüksek çözünürlüklü görüntüler, ana halkada zengin bir ince yapı ortaya çıkardı.[7]
Görünür ve yakın kızılötesi ışıkta, halkalar nötr veya mavi renkli olan hale halkası dışında kırmızımsı bir renge sahiptir.[3] Halkalardaki tozun boyutu değişkendir, ancak hale hariç tüm halkalarda dairesel olmayan en büyük yarıçaplı parçacıklarda enine kesit alanı yaklaşık 15 um'dir.[8] Hale halka muhtemelen mikrometre altı boyutlarda tozun hâkimiyetindedir. Halka sisteminin (çözülmemiş ana cisimler dâhil) toplam kütlesi iyi bilinmemektedir, ancak muhtemelen 1011 ila 1016 kilogram aralığındadır.[9] Halka sisteminin yaşı bilinmemektedir, ancak Jüpiter'in oluşumundan beri var olabilir.[9]
Himalia'nın yörüngesinde bir halka olabilir. Bu halkanın oluşumu için olası bir açıklama, küçük bir uydunun Himalia'ya çarptığı ve çarpışma etkisiyle materyallerin Himalia'dan fırladığıdır.[10]
Jüpiter'in halka sistemi, Satürn ve Uranüs'ten sonra Güneş Sistemi'nde keşfedilen üçüncü sistemdi. İlk olarak 1979'da Voyager 1 uzay sondası tarafından gözlemlendi.[1] Dört ana bileşenden oluşur: "hale halka" olarak bilinen parçacıkların kalın bir iç simidi; nispeten parlak, son derece ince bir "ana halka"; ve iki geniş, kalın ve soluk dış "gossamer halkası".[6] Bilinen Jüpiter halkalarının temel özellikleri tabloda listelenmiştir.[2][5][8]
| Adı | Yarıçap (km) | Genişlik (km) | Kalınlık (km) | Optik derinlik (τ) | Toz oranı | Kütle, kg | Notlar |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hale halka | 92 000–122 500 | 30 500 | 12 500 | ~1 × 10−6 | 100% | — | |
| Ana halka | 122 500–129 000 | 6 500 | 30–300 | 5.9 × 10−6 | ~25% | 107– 109 (toz) 1011– 1016 (büyük parçacıklar) | Adrastea tarafından sınırlandırılmış. |
| Amalthea gossamer halkası | 129 000–182 000 | 53 000 | 2 000 | ~1 × 10−7 | 100% | 107– 109 | Amalthea ile bağlantılı. |
| Thebe gossamer halkası | 129 000–226 000 | 97 000 | 8 400 | ~3 × 10−8 | 100% | 107– 109 | Thebe ile bağlantılı. Thebe'nin yörüngesinin ötesine uzanan bir kısım vardır. |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
