Jeomühendislik

Jeomühendislik ya da iklim mühendisliği,^[1] gelişen teknoloji ile birlikte doğal afetlerin verebileceği zararların önüne geçmek, küresel ısınma ile ortaya çıkabilecek etkileri azaltmak amacıyla, temel bilimler ve mühendislik disiplinlerinin birlikte uygulandığı yeni bir mühendislik alanıdır. Çalışma alanı tüm gezegendir. Uygulanma şekli ise oluşabilecek insan kaynaklı ya da küresel çevre tehditlerinin olmadan önlenmesi ya da meydana gelen zararların telafi edilmesi şeklindedir.

Stratosferik sülfür enjeksiyonu ve volkanik analoglar ile jeomühendislik: Aerosol mikrofiziği ile 3 boyutlu bir kimya-iklim modeli için uygulamalar

Jeomühendislik Uygulamaları

Jeomühendislik, deprem, kasırgalar, gök taşı tehditleri, kuraklık, küresel ısınma gibi küresel ölçekte dünyayı etkileyecek olayların önüne geçilmesi ve etkilerinin telafi edilmesi konularında çözümler arar.

Yapay Bulutlar ve Yağmur Bombaları

Jeomühendisliğin ilk uygulamaları 1970'lerden itibaren kuraklık yaşanan bölgelerde yapay bulutlar oluşturarak yağmur yağdırılmasını sağlayacak denemelerdi. Bu uygulamada mikro toz zerrecikleri taşıyan kapsüller yüksek irtifada patlatılarak yapay bulutlar oluşturulması amaçlanmıştır. Uygulamanın çok sınırlı alanlarda yağmur yağmasına yardımcı olduğu bildirilmiştir ancak yüzde yüz işe yaradığı tam olarak kanıtlanamamıştır.

Küresel Isınmaya Karşı Okyanus Sularının Soğutulması

Düşünce deneyi olmaktan öteye gitmemiş bir öneridir. Ancak 90'lı yıllarda küresel ısınmaya karşı tartışılmış ama uygulamaya konmamıştır. Kısaca kutuplardaki büyük buzul kütlelerinin (kilometrekarelik bloklar) büyük gemilerle açık okyanusa çekilerek getirilmesi ve bu bölgede eritilmesi sonucu okyanus suyunun soğutulması amaçlanmıştır. Ancak bazı bilim adamlarının yaptığı simülasyonlar böyle bir müdahalenin buzul çağını bile tetikleyebileceğini göstermiştir. Bu nedenle de bu jeomühendislik uygulamasından vazgeçilmiştir.

Yapay Volkanlar

Jeomühendislikte bir başka düşünce deneyi de yapay volkanlardır. Volkanlardan atmosfere karışan sülfür zerreciklerinin ışığı uzaya geri yansıttığı tezine dayanarak atmosfere sülfür diyoksit salınımı yapılması ile dünyada küresel ısınmanın engelleneceği ön görülmüştür. Ancak bu müdahalenin de ozon tabakasına zarar vereceği öngörüsüyle uygulamaya geçirilmemiştir.

Popüler Kültürde Jeomühendislik

Popüler kültürde jeomühendislik üzerine yapılmış filmler Geostorm, Deep İmpact, Armegeddon ve Core filmleridir. Bu filmlerin konularından kısaca bahsetmek gerekirse;

• Geostorm: Gerard Butler'ın başrolünde yer aldığı filmde küresel felaketlerin önüne geçmek için dünyanın çevresi uzaydan bir çeşit ağ ile kaplanmıştır. Bu sistemin kontrolü kötü niyetli insanlara geçmesiyle dünyada çok büyük felaketler yaşanmaya başlar.
• Deep Impact: 1998 yılı yapımı filmde dünyaya doğru gelen bir gök taşının dünyaya çarpmasını önlemek için yapılan müdahaleler konu alınmıştır.
• Armageddon: Bruce Willis'in başrol oynadığı film Deep Impact ile aynı konuyu ele almıştır. Bir grup sondajcı ve yer bilimci Nasa tarafından dünyaya çarpacak meteora gönderilir. Burada derin sondaj yapılarak nükleer bombayla asteroid imha edilecektir.
• Core: Bilinmeyen bir sebepten ötürü dünyanın demir çekirdeğinin hareketi durmuştur. Bu nedenle dünya doğal manyetik korumasını kaybetmiştir. Bunun üzerine bilim adamları dünyanın çekirdeğine kadar girebilecek bir kazı aracı geliştirirler. Amaç bu makina ile çekirdeğe ulaşıp, orada nükleer bombalar patlatıp çekirdeği tekrar hareket ettirmektir.

Kaynaklar

1. Mosbrugger, Volker. "BİYO-JEOMÜHENDİSLİK – SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİN ANAHTARI MI?" (PDF). 10 Nisan 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.