IV. Antiohos

IV. Antiohos Epifanis (Yunanca, Ἀντίοχος Δ΄ ὁ Ἐπιφανής; MÖ 215-164 c.) Seleukos İmparatorluğu'nun MÖ 175-164 döneminde kralıydı. Ölene kadar krallığı devam etti. III. Antiohos'un oğullarından birisiydi. Asıl adı Mithradatēs idi (Mithridatēs isminin bir versiyonu). Tahta geçtikten sonra Antiohos ismini kendisi için benimsedi. IV. Antiohos'un zamanında yaşanan en önemli olaylardan birisi, Mısır'ı neredeyse ele geçirmesidir. Ancak Mısır'ı fethedemedi. Bu teşebbüs, Ptolemaioslarla Seleukosların arasında bir çatışma sürecini doğurdu. Onun döneminde yaşanan önemli diğer bir olay İsrailoğulları tarafından başlatılan Makkabi Ayaklanması'dır. Bu ayaklanmanın temel sebebi, IV. Antiohos'un, Makkabileri zorla inançlarını terkedip onun inançlarına uymaya ve her bakımdan onu efendileri olarak kabul etmeye zorlamasıdır. Bu vakânın İsrailoğullarının bakış açısından bir hikâyesi, Makkabiler kitaplarında anlatılmaktadır.

IV. Antiohos Epifanis
Seleukos İmparatorluğu'nun Basili
Berlin'deki Altes Müzesi'nde IV. Antiohos'un büstü
Hüküm süresi	MÖ 175–164
Önce gelen	IV. Seleukos
Sonra gelen	V. Antiohos
Doğum	MÖ 215 c.
Ölüm	MÖ 164 (50 veya 51 yaşında)
Çocuk(lar)ı	V. Antiohos VI. Laodiki İskender Balas Antiokis kesin olmamakla birlikte Pontus kralı III. Mitridat'ın eşi Laodiki
Hanedan	Seleukos hanedanı
Babası	III. Antiohos
Annesi	III. Laodiki
Dini	Çoktanrıcılık

IV. Antiohos'tan önce hiçbir Seleukos kralı kendisini tanrılaştırmaya teşebbüs etmemişti. İlk defa IV. Antiohos'un kendisini tanrılaştırmasının en bilinen kanıtı, zamanında basılan sikkelerin üzerine kendisi hakkında "Tanrı'nın tecellisi" yazdırmasıdır (Yunanca, Θεὸς Ἐπιφανής). O, Mısır'ı muharebede mağlup ettikten sonra kendisine Nikēphoros (Νικηφόρος), yani "muzaffer" unvanı verildi. Benmerkezci tutumu ve kaprisleri yüzünden, kendi dönemindeki kimileri tarafından, ismi üzerinde yapılan bir harf oyunuyla kendisine Epimanēs (Kaçık Adam) lâkabı takılmıştır.^[1][2]

Kaynakça

1. "Encyclopædia Britannica Online: Antiochus IV Epiphanes". 18 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2015.
2. Polybius 26.10