Loading AI tools
Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Hruşçovka (Rusça: хрущёвка, khrushchyovka), Sovyetler Birliği'nde 1960'ların başından itibaren tasarlanıp inşa edilen, düşük maliyetli, beton panelli veya tuğlalı üç ila beş katlı apartman (ve bu binalardaki daireler) türüdür. Bu konutlar, adını Sovyetler Birliği'nin lideri Nikita Kruşçev'den almıştır.[1][2]
.jpg)
Halk arasında hemen "Hruşçovka" olarak adlandırılan yeni evler, pek çok eksikliğe sahipti: alçak tavanlar, küçük odalar, ince duvarlar, bunaltıcı bir tekdüzelik; ancak bu proje, konut sorununu önemli ölçüde hafifletti, milyonlarca ailenin kendi evlerine sahip olmasını sağladı ve bir nebze olsun rahatlık sağladı.[3]
1950'li yılların ortalarında, şehirlerdeki konut sıkıntısı kritik bir noktaya ulaşmıştı. İki katlı ortak evlerde ve barakalarda şehir halkının yarısından fazlası yaşamaktaydı. Geleneksel duvarcılık için yoğun bir emek verilmesi gerekiyordu. Öte yandan bireysel projeler yavaş olduğu için kalabalık şehirlerin talebini karşılayamıyordu. Bu sorunu çözmek için büyük bloklu çok katlı binaların kitlesel olarak inşa edilmesi önerildi. Önceki stalinka apartmanları, kaliteli, dayanıklı, geniş ve vb. özelliklere sahip olmasına rağmen, çok pahalıydı ve inşa hızları şehir nüfusunun artışıyla paralel gitmiyordu. 7 Aralık 1954'te Kruşçev, Stalin dönemi mimarisini aşırılıkları nedeniyle eleştirerek, alternatif olarak prefabrik betonarme binaları önerdi.[3]
Büyük ölçekli konut sıkıntısını çözmek için 1947-1951 yılları arasında Sovyet mimarları, maliyetleri düşürmek ve bina tamamlama sürelerini azaltmak için çeşitli teknolojileri değerlendirdiler. 1950 yılının Ocak ayında Kruşçev tarafından denetlenen Sovyet mimarları kongresinde, düşük maliyetli ve hızlı teknolojileri kullanan hedefler deklare edildi. Temel alınan proje, mimarlar M.V. Posohin, A.A. Mndoyants ve mühendis V.P. Lagutenko tarafından 1940'ların sonlarında geliştirilen bir projeydi. Deneysel inşaat sürecinde proje sürekli olarak geliştirilmiş ve yabancı (özellikle Fransız) deneyimleri dikkate alınmıştır. Daha sonra iki prefabrik beton tesisi Moskova'da oluşturuldu (Presnenski, 1953; Horoşevski, 1954). Yerinde inşa ya da bireysel düşük katlı binaların teşvik edilmesi gibi diğer imkânlar rafa kaldırıldı. 1955 yılından itibaren ülkede, inşaatçılara gerekli malzemeleri hızlı bir şekilde temin etmek için betonarme yapı elemanları üreten onlarca fabrika inşa edilmiştir. 1958 yazından itibaren bu ucuz, çok bloklu evler, kitlesel inşaatın temelini oluşturmuştur.[3]
1956'dan beri Moskova'da baş şef planlayıcısı olan Vitali Lagutenko, 1954-1961 yılları arasında panel binalar ve hızlı inşa çizelgesine dayanan kitlesel ölçekli sanayileşmiş yapım sürecini tasarladı ve test etti. 1961 yılı boyunca, Lagutenko'nun kurumu, Hruşçovka'ya özgü, 5 katlı prefabrik bir binanın K-7 tasarımını yayımladı. Bu tipten 1961-1968 yılları arasında Moskova'da 64.000 adet (3.000.000 m2) ünite inşa edildi. 1959 yılından itibaren her yıl 80 milyon metrekarelik konut inşa edilmiştir. Moskova'da daha sonra arazi sıkıntılarından dolayı 9 ile 12 katlı binaların inşa edilmesine karar verilmiş; beş katlı en son Hruşçovka 1971 yılında inşa edilmiştir. Sovyetler Birliği genelinde Hruşçovkaların inşa edilmesi komünizmin çöküşüne kadar devam etmiştir. Bu binaların çoğu artık ekonomik ömrünü tamamlamış durumdadır.
Panelleri beton tesislerinde üretilen ve yük kamyonlarıyla yollanan Hruşçovka'nın tasarımı, sanayileşmiş ve prefabrik bina için erken bir girişimi temsil etmektedir. Asansör kurmak için pahalı ve zaman harcayıcı olarak kabul edilen yapıların, Sovyet sağlık ve güvenlik standartlarıyla maksimum yüksekliği beş kat olarak belirledi. Bu yüzden hemen hemen bütün Hruşçovkalar beş katlı ve asansörsüzdür.
Hruşçovkaların birleşik banyoları, İvan Joltovski'nin ödüllü Bolşaya Kalujskaya binasıyla ortaya çıkmıştı. Fakat Lagutenko yerden tasarruf düşüncesinden vazgeçmeyerek normal boyutlu küvetleri 120 cm uzunluğunda "oturma küvetleri" ile değiştirdi. Horoşevskiy tesisinde montajı yapılan duşakabinler, konutlara yollanır, inşaat ekibi yerine oturtup borusuyla bağlardı.
Bazı teorisyenler tuvalet ve lavabo deliği birleştirmeyi bile düşündüler fakat bu da rafa kaldırıldı. Mutfaklar genelde altı metrekare oldukları için oldukça küçüktü. Bu durum bazı Stalinist konutlarda oldukça yaygındı ve bazıları yemek odaları olarak kullanıldı. K-7 serisinin tipik dairelerinin genişlikleri sırasıyla tek odalı 30 metrekare, iki odalı 44 metrekare ve üç odalı evler için 60 metrekareydi. Daha sonraki tasarımlar zaten yetersiz olan yerleri daha da daralttı. K-7'nin odaları birbirine değil de küçük hole bağlı oldukları için izole duruyordu. Daha sonraki tasarımlarda ise (П-35 ve üstü) bu ara hol ortadan kaldırıldı. Ev halkı yatak odasına gitmek için oturma odasından geçmek zorunda kaldı. Bu apartmanlar küçük aileler için tasarlanmıştı; ama iki odaları apartmanlarda üç jenerasyonun da yaşamaları pek sıra dışı değildi. Bazı apartmanlarda "lüks" sayılabilecek bir ek oda vardı. Penceresiz ve havalandırması olmayan bu odalar pratikte ek yatak odaları olarak kullanıldılar.
1975'te Sovyet yapımı bir komedi filmi olan Kaderin Cilvesi filminde bu tür basmakalıp binalar hakkında bir sahnede de vardır. Bir Moskova'lı Leningrad'da yanlışlıkla gelmiştir; taksici onu ev adresine göre götürmüştür. Moskova'da olan bu adres aynı zamanda Leningrad'da da vardır ve bina, apartman, hatta kapının anahtarı bile kendisininkiyle aynıdır.
'Hruşçovka' denilen bu panel binalar, Sovyetlerin her yerinde oldukça fazla bulunmaktaydı. Bu konutlar artık hiçbir şekilde sıkıntı çekilmeyecek olan 'olgun' komünizme kadar konut sorununun çözülmesi için geçici konutlar olarak düşünülmüştü. Kruşçev komünizmin 20 yılı sloganının 1980'ler itibarıyla başarılacağını öngörüyordu. Sonradan, Leonid Brejnev "her bir aile bireyi için ayrı bir oda ve ekstra bir oda" diyerek vaat vermiştir. Günümüzde halen birçok insan Hruşçovkalarda yaşamaya devam etmektedir.
2017'de Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, şehrin binlerce Hruşçovkasını yıkmak için kapsamlı bir kamu işleri programı olan Moskova Kentsel Yenileme Girişimini duyurdu. Plan, 5.171 harap Kruşçevkanın yıkılmasını ve yerine modern 6 ila 20 katlı konut yapılarının yapılmasını içermektedir. Plan tamamlandığında 1,6 milyon kişinin taşınması gerekecektir.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
