Hannes Alfvén

Hannes Olof Gösta Alfvén (İsveççe telaffuz: [alˈveːn], d. 30 Mayıs 1908; Norrköping, İsveç – ö. 2 Nisan 1995; Djursholm, İsveç), Nobel Fizik Ödüllü İsveçli Astrofizikçidir.

Hannes Alfvén
Doğum	Hannes Olof Gösta Alfvén 30 Mayıs 1908(1908-05-30) Norrköping, İsveç
Ölüm	2 Nisan 1995 (86 yaşında) Djursholm, İsveç
Defin yeri	Djursholms Begravningsplats, 02 ALEN 3122 59°24′28″K 18°4′37.7″D
Mezun olduğu okul(lar)	Uppsala Üniversitesi
Tanınma nedeni	Magnetohidrodinamik Plazma kozmolojisi Alfvén dalgası
Çocuk(lar)	Inger Alfvén
Ödüller	Björkénska priset (1946) Nobel Fizik Ödülü (1970) Lomonosov Altın Madalyası (1971) Dirac Madalyası (1979) ForMemRS (1980)[1] William Bowie Madalyası (1988)
Kariyeri
Dalı	Elektrik mühendisliği ve Plazma fiziği
Çalıştığı kurum	Uppsala Üniversitesi Royal Institute of Technology University of California, San Diego University of Maryland, College Park University of Southern California
Tez	Investigations of the Ultra-short Electromagnetic Waves[2] (1934)
Doktora danışmanı	Manne Siegbahn Carl Wilhelm Oseen
Doktora öğrencileri	Carl-Gunne Fälthammar[kaynak belirtilmeli]

Hayatı ve Çalışmaları

Asıl adı Hannes Olof Gösta Alfvén olan Hannes Alfvén 30 Mayıs 1908'de Norrköping, İsveç'te doğdu. Astrofizikçidir. Molekül, iyon ve elektronların oluşturduğu gaz kümeleri olan plazmaların incelenmesini konu edinen plazma fiziğinin kurulmasına katkıları nedeniyle Fransız Louis Néel ile birlikte 1970 Nobel Fizik Ödülü'nü kazandı.

Öğrenimini Uppsala Üniversitesi'nde tamamlayan Alfvén, 1940'ta Stockholm'daki Kraliyet Teknoloji Enstitüsü'nde çalışmaya başladı. 1930'ların sonları ve 1940'ların başlarında uzay fiziği alanına önemli katkılarda bulundu. Belirli koşullar altındaki plazmanın, içinden geçen magnetik akı çizgilerine göre devindiğini öne süren donmuş akı teoremi bu katkılarındandır. Alfvén, sonraları kozmik ışınların kökenini açıklamakta da bu kavramdan yararlandı.

1939'da, magnetik fırtınalara ve kuzey ışığına ilişkin kuramını yayımlayan Alfvén, bu kuramla çağdaş magnetosfer (Dünya'nın magnetik alan bölgesi) kuramını önemli ölçüde etkiledi. Ayrıca, bir magnetik alandaki yüklü bir parçacığın karmaşık sarmal hareketini kolayca hesaplamayı sağlayan bir matematiksel yaklaştırma yöntemi de buldu.

Magnetik alan etkisindeki plazmaların incelenmesini konu edinen magnetohidrodinamiğin (MHD) öncüsü sayolan Alfvén'in çalışmaları çekirdek kaynaşması (füzyon) denetimine yönelik çabalara temel oluşturdu.

İsveç hükûmetiyle düştüğü sayısız anlaşmazlığın ardından Alfvén 1967'de, San Diego'daki California Üniversitesi'nde görev aldı. Daha sonra bu görevin yanı sıra Oslo'daki Kraliyet Enstitüsü'nde de ders vermeye başladı. İlk araştırmalarının çoğunu 1950'de yayımlanan Cosmical Electrodynamics'de (Kozmik Elektrodinamik) toplayan Alfvén'in, On the Origin of the Solar System (1954; Güneş Sisteminin Kökeni Üzerine), Worlds-Antiworlds (1966, Dünyalar-Karşıdünyalar) ve Cosmic Plasma (1981, Kozmik Plazma) adlı üç kitabı daha vardır.

Kaynakça

1. Pease, R. S.; Lindqvist, S. (1998). "Hannes Olof Gosta Alfven. 30 May 1908-2 April 1995". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 44: 3-19. doi:10.1098/rsbm.1998.0001.
2. Anthony L. Peratt (2008), "Alfvén, Hannes Olof Gosta", Complete Dictionary of Scientific Biography, Charles Scribner's Sons, 19, s. 40, 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 26 Nisan 2021