Hızlı göz hareketi

Başlığın diğer anlamları için REM sayfasına bakınız.

Hızlı göz hareketi (İngilizce: rapid eye movement, kısaca REM) diğer adlarıyla paradoksal uyku ya da desenkronize uyku, uykunun rüya görülen evresidir. Adını, bu esnada gözlerin hızlı hızlı hareket etmesinden alır.^[1]

Normal fare EEG'sinin ana modelleri. (Elektroensefalogram, Uyku aşamaları)

Uyku 5 evreden oluşmuştur. Bu evreler şu şekilde sınıflandırılabilir. REM evresi ve N-REM evreleri, yani hızlı göz hareketinin olduğu evre ile olmadığı evreler. REM uykusu ilk olarak 1957 yılında Dement ve Kleitman tarafından tanımlanmıştır. REM uykusu sırasında serotonin ve norepinefrin salınımı azken asetilkolin salınımı baskındır. REM uykusunu kontrol eden beyin bölgesinin beyin sapının orta noktaları olduğu kabul edilmektedir. Bu uyku döneminin süresi kişiden kişiye sağlık durumuna göre değişmekle beraber 5-30 dakika arası sürmekte ve her 90-120 dakikada tekrarlanmaktadır. Normal bir gece uykusunda ise 4-6 kez tekrarlandığı görülür. Toplam uykunun %25'ini oluşturmaktadır. REM esnasında beynin çalışması uyanıkkenki çalışmasına benzer olduğu için bu evre çok önemlidir. Bir teoriye göre hatırlama-anımsayabilme olgusu REM uykusu esnasında gerçekleşir.

REM rüya esnasında kişinin gözleri hareket halindedir. Ayrıca REM uykusu esnasında uyandırılan şahıslar çoğunlukla rüya görmekte olduklarını bildirmişler ve rüyaları çok net hatırlamışlardır. Rüya esnasında uyandırılan şahıs gün içerisinde yorgun, asabi bir hal alır. REM uykusu tamamlandığında uyanan insanların daha dinç hissettikleri de bilinmektedir. Bunun nedeni ise REM uykusunda iken beynin hareket fonksiyonlarını engelleyerek kısmi bir felç hali yaratmasıdır. Çocuklukta REM uykusunun süresi daha fazladır bu süre yaş ilerledikçe azalır. REM uykusundaki bir kişi televizyon seyrederken harcadığı enerjiden daha fazlasını harcamaktadır. İyi bir uyku REM bilinçaltı birikimini boşaltmada yardımcıdır.

Kaynakça

1. "Basics on Sleep". WebMD (İngilizce). 25 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.

• Şahin, Leyla; Aşçıoğlu, Meral (1 Mart 2013). "UYKU VE UYKUNUN DÜZENLENMESİ". Sağlık Bilimleri Dergisi. 22 (1): 93-98. ISSN 1018-3655.^{[ölü/kırık bağlantı]}