Firuz Şah Tuğluk

Firuz Şah Tuğluk (1309-Ekim 1388), 1351-88 arasında Delhi Sultanlığı'nın yöneten Tuğluklu hükümdarı.

Firuz Şah Tuğluk adına bastırılmış altın tanka

Tuğluklu hanedanının kurucusu Gıyaseddin Tuğluk'un yeğeni, Sipehsalar Melik Receb'in oğluydu. Muhammed bin Tuğluk döneminde (1325-51) önemli devlet görevlerinde bulundu ve onun ölümümden sonra Tatta'da tahta çıktı (23 Nisan 1351).^[1] Bu sırada küçük bir çocuğu, Muhammed Tuğluk'un oğlu olduğunu ileri sürerek hükümdar ilan eden Cihan Ahmed Ayvaz'ı uzaklaştırmak için Delhi'ye girdi. 1353'te de Bengal'de bağımsızlığı ilan eden İlyas Hacı'ya karşı bir sefer düzenledi, ama sonuç alamadı. 1358'de gene başarısız bir Bengal seferi daha yaparak Delhi'ye döndü. Dönüşünde Cacnagar (bugün Orissa) racasını vergiye bağladı. 1360'ta Nagarkot Kalesi'ni kuşattı, ama altı ay süren kuşatma sonunda kaleyi alamadı. Askeri açıdan en önemli seferini Sind hükümdarı Cem Babiniya'ya karşı gerçekleştirdi ve uzun süren çarpışmalardan sonra onu yenilgiye uğrattı(1372).

Askeri açıdan genellikle başarısız bir hükümdar olan Firuz Şah, Delhi Sultanlığı'nın siyasi gücünü koruyamadı. Saltanatının son yılları kargaşa içinde geçti. Ölümünden kısa süre önce, III. Gıyaseddin Tuğluk Şah adıyla torununu tahta çıkardı.

Bilim alanında ise Firuz Şah Tuğluk döneminde gelişmeler yaşandı. Dedesi Muhammedşah Tuğluk döneminden itibaren ilim ehli Delhi Sultanlığı'nı terk etmeye başlamışken onun döneminde Delhi Sultanlığı yeniden ilim çevrelerinde rağbet görmeye başladı. Döneminde âlim ve şairleri ayrı olarak kabul ettiği bir toplantı alanı inşa ettirmiş, âlimlerin geçim derdine düşmeden yalnızca ilmî eserler vermesini sağlamak için Dîvan-ı Risâlet adlı şikayet makamına başvurup ödenek almalarını sağlamıştır. Ayrıca birçok eski medreseyi tamir ettirmiş, onlarca yeni medrese inşa ettirmiştir.^[2]

Kaynakça

1. "TDV İslam Ansiklopedisi, Fîrûz Şah Tuğluk maddesi". 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
2. "Kortel, Haluk . "Bilimin Koruyucuları Olarak Delhi-Türk Sultanları 1206-1414". Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi 4 / 11 (Kasım 2017): 170". 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.