Eugène Sue

Joseph Marie Eugène Sue (Fransızca telaffuz: [ø.ʒɛn sy] (20 Ocak 1804 - 3 Ağustos 1857), Fransız romancı. 1842'den 1843'e kadar bir gazetede yayınlanan, çok popüler ve taklit edilen Paris'in Gizemleri adlı romanıyla, Fransa'da tefrika roman türünü popülerleştiren yazarlardan biriydi.

Eugène Sue
Doğum	Joseph Marie Eugène Sue 20 Ocak 1804(1804-01-20) Paris, Fransa
Ölüm	03 Ağustos 1857 (53 yaşında) Annecy-le-Vieux, Sardinya Krallığı
Meslek	Romancı
Dönem	1830-1857
Edebî akım	Romantizm
Önemli ödülleri	Légion d'honneur

Erken Dönem

Napolyon'un ordusunda görevli bir cerrahın Jean-Joseph Sue'nun oğluydu ve vaftiz annesi İmparatoriçe Joséphine'di.^[1] Paris'te dünyaya geldi. 1823'te Fransa'nın İspanya seferinde ve 1827'de Navarin Deniz Muharebesi'nde cerrah olarak görev yaptı. 1829'da babasının ölümü, ona hatırı sayılır bir servet kazandırdı ve Paris'e yerleşti.

Edebi Karakteri

Sue'nun denizcilik deneyimleri, 1830'daki Romantik akımın zirvesinde yazdığı ilk romanları Kernock le Pirate (1830), Atar-Gull (1831), La Salamandre (1832), La Coucaratcha (1832–1834) ve diğerleri için önemli miktarda malzeme sağladı. Yarı tarihsel bir üslupla Jean Cavalier, ou Les Fanatiques des Cevennes (1840) ve Latréaumont'u (1837) yazdı. Mathilde (1841) adlı eserinde, popüler atasözü "La vengeance se mange très-bien froide (İntikam soğuk yenildiğinde çok güzeldir)"yi ilk kez kullanan yazar oldu.^[1]

Çağının sosyalist fikirlerinden güçlü bir şekilde etkilenen Sue en ünlü eserlerini sosyalist dünya görüşü çerçevesinde kaleme aldı: Katoliklik karşıtı romanı Paris'in Gizemleri (Les Mystères de Paris) (19 Haziran 1842'den 15 Ekim 1843'e kadar Journal des débats gazetesinde yayımlandı). Yine Gezgin Yahudi (Le Juif errant; 1844–1845) sosyalist dünya görüşü ile yazılmıştı.

Bu iki romanı tefrika olarak yayımlanan romanın en popüler örnekleri arasındaydı. Gezgin Yahudi, baş karakterin Rodin adında katil bir Cizvit olan kötü adamla çatışmasını anlatan bir Gotik romandır. Bu eserler, soyluların yaşamındaki entrikaları ve alt sınıfın mücadele dolu zorlu yaşamını geniş bir kitleye aktardı.

Paris'in Gizemleri, o kadar popüler oldu ki dünya çapında taklitleri ortaya çıktı, pek çok yazar kendi ülkesinin şehirlerinin ismiyle "gizemlerini ve sefaletlerini" başlığını taşıyan romanlar kaleme aldı. Émile Zola'nın Les Mystères de Marseille'i, George W.M. Reynolds'un Londra'nın Gizemleri, Paul Féval'in Les Mystères de Londres'i, Jean de La Hire'ın Les Mystères de Lyon'u, Francesco Mastriani'nin I misteri di Napoli'si, the Mystères de Munich, Les Nouveaux Mystères de Paris, Léo Malet tarafından Die Mysterien von Berlin, August Brass tarafından, Die Geheimnisse von Hamburg, Johann Wilhelm Christen tarafından De Verborgenheden van Amsterdam, ve daha birçokları.^[1]

Amerika'da ucuz broşürler ve tefrikalar New York, Baltimore, Boston, San Francisco ve hatta Lowell ve Fitchburg, Massachusetts gibi küçük kasabaların "gizemlerini ve sefaletlerini" ifşa ediyordu. Ned Buntline 1848'de New York'un Sırları ve Sefaletleri'ni yazdı, ancak bu türdeki önde gelen Amerikalı yazar, en çok satanı The Quaker City, or The Monks of Monk Hall: a Romance of Philadelphia Life, Mystery and Crime (1844) olan George Lippard'dı; öyle ki daha sonra gizem ve sefaletleri anlatmak için The Quaker City gazetesini kurdu. 1988'de Michael Chabon, The Mysteries of Pittsburgh ile bu türe saygı duruşunda bulundu.^[1]

Sue'nun kitapları, şiddet içeen sahneleri, din karşıtı alt metinleri ve de sosyalist dünya görüşünü çarpıttığı gibi iddialar ile çok tartışıldı.

Paris'in Gizemleri romanı için en kapsamlı eleştiri, Kutsal Aile ya da Eleştirel Eleştirinin Eleştirisi (1845) adlı eserinde ele alan Karl Marx ve Friedrich Engels tarafından yapılmıştır.^[2] Marx kitapta kendi kaleme aldığı bölümlerde, romanı, gerçekliğe dair aşırı basit bir bakış açısını savunduklarını düşündüğü Genç Hegelcilere saldırmak için kullanmıştır. Marx'ın "gizemler tüccarı" dediği Sue, istemeden de olsa karakteri karikatürize etmiş, gizem yoluyla alaycılığa başvurmuştur. Marx'ın bu eleştirideki temel çıkış noktası Louis Philippe döneminde Paris'in toplumsal koşullarının gerçekten de iyileşmiş olmasına rağmen, altta yatan inanç sistemlerinin hâlâ Orta Çağ'dan kalma olduğudur. Sue yoksullara karşı ne tür bir sempati yaratmış olursa olsun, şehrin çok az değişmiş olan gerçek doğasıyla yüzleşmeyi başaramamıştır. Sosyalizm adına fark etmeden gerici bir bir görüşü savunmuştur.^[3]

Sue'nun edebi kariyerini, çok okunan bu iki romanın ardından sıra dışı bazı kitaplar takip etti: Les Sept pêchés capitaux (1847–1849), yedi ölümcül günahın her birini resmeden öyküler içeriyordu; Les Mystères du peuple (1849–1856), 1857'de sansür tarafından yasaklanan uzun bir tarihi roman serisi... Les Mystères du peuple, Fransız tarihiyle ilgilenen uzun bir roman ve novela serisidir. Les Mystères du peuple, Roma İmparatorluğu'ndaki köleliği canlı bir şekilde betimleyen bir romanla başlar (Demir Yaka). Diğer Les Mystères du peuple romanları Erken Hristiyanlık (Gümüş Haç), Kral Clovis I (Poniard'ın Kabzası), Normandiya Düklüğü'nün kuruluşu (Demir Ok Başı), Filistin'deki Haçlı Seferleri (Hac Kabuğu), Albigeois Haçlı Seferi (Demir Kıskaçlar), Jacquerie (Demir Trevet), Jeanne d'Arc (Cellat Bıçağı) ve Fransız Devrimi (Şeref Kılıcı) ile ilgiliydi. Romanlar İngilizceye ("Halkın Sırları" olarak) çevrildi ve Daniel De Leon ve oğlu Solon tarafından New York'ta yayınlandı.^[1]

Sue, büyük başarı ve popülerliğini aynı dönemde yaşayan Alexandre Dumas ile karşılaştırılmasına yol açmıştı.