Eredvi Bazilikası

Eredvi Yorgi Bazilikası (Gürcüce: ერედვის წმინდა გიორგის ბაზილიკა), günümüzde tartışmalı bir bölge olan Güney Osetya'nın Şida Kartli bölgesindeki Eredvi köyünde bulunan bir 10. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Binadaki yazıtta yazdığına göre, kilise mimar Tevdore Taplaisdze tarafından yaptırılmıştır. Kilisenin temeli 906 yılında atılmıştır. Kilise, yeniden yapılanmalarına rağmen orijinal mimari özelliklerini büyük ölçüde korumuş üç nefli bir bazilikadır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine yazılmıştır. Rus-Gürcü Savaşı'ndan sonra, Gürcülerin kiliseye erişimi kesilmiş ve hizmetler Güney Osetya yetkilileri tarafından kısıtlanmıştır.

Eredvi Bazilikası

ერედვის ბაზილიკა
Eredvi Yorgi Bazilikası
Genel bilgiler
Konum	Eredvi, Eredvi Belediyesi, Şida Kartli, Gürcistan/Tshinvali rayonu, Güney Osetya
Koordinatlar	42°14′54″K 44°02′19″D
Yükseklik
Zirve	Üç nefli kilise

Konumu ve statüsü

Aziz Yorgi Eredvi Kilisesi, Tshinvali şehrinin 5 km kuzeybatısında, Küçük Liahvi vadisindeki Eredvi köyünde yer almaktadır. Köyün kayıtlı tarihi 14. yüzyıla kadar uzanmaktadır,^[1] eskiden Sovyet Gürcistanındaki Güney Osetya Özerk Oblastına bağlıydı, 1991-1992 Güney Osetya Savaşı'ndan sonra Gürcülerin kontrolü altında kaldı, 2008 Rus-Gürcü Savaşı'nda Rus ve Güney Oset kuvvetleri tarafından ele geçirildi. Ağustos 2008'deki çatışmalar sırasında Eredvi kilisesinin sur parçası kısmen hasar gördü.^[2] Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı 'nın 2014 Uluslararası Dini Özgürlük Raporuna göre, Güney Osetya makamları, Eredvi gibi Gürcü Ortodoks kiliselerindeki hizmetlere izin vermemektedir.^[3] Büyük ölçüde harabe olan Eredvi köyü, etnik Gürcü nüfusundan yoksundu. 2017'de köy, Güney Osetya makamları tarafından Rus yardımı ile tamamen yıkılmıştır.^[4] Tşinvali merkezli Güney Osetya medyası ve yerel video bloggerları, kilisenin el değmeden durduğu bildirmiştir.^[5][6]

Kilise, 2007 yılında Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.^[7] Büyük Liahvi Vadisi Müzesi ve Rezervinin bir parçası olarak korunan Eredvi bazilikasının, 2008 savaşından sonraki yönetiminin, Gürcistan'ın kontrolü dışında kalan Güney Osetya'daki kültürel anıtlar hakkında bilgi toplama görevi vardı.^[8]

Tarihi ve mimarisi

Eredvi Bazilikası, yıkık kale kompleksinin içinde yer almaktadır. Kale kompleksi ayrıca bir surdan (şekil olarak düzensiz dikdörtgen) ve kuzeybatısındaki iki kuleden oluşmaktadır. Biri yıkılmış, diğeri üç katlı olan kuleler 13-14. yüzyıldan kalmadır; sur, 18. yüzyılda yeniden inşa edilmiştir.^[1] 18. yüzyılda hem kale hem de kilise Prens Pavlenişvili'nin mülküydü. Prens Vahuşti tarafından bildirildiği gibi, kilisenin "mucizevi" olduğu kabul edilirdi^[9] ve 1826'da Fransız “'Dictionnaire géographique universel' 'tarafından yıllık hac bölgesi olarak tanımlanmıştır.^[10]

13 × 21 metre büyüklüğündeki bazilika, kesme taşlarla inşa edilmiştir ve çinileri ile örtülmüştür.^[1] Erken Orta Çağ Gürcü mimarisine özgü, modifiye edilmiş üç nefli bir tasarımı olan kilise, sanat tarihçisi Giorgi Çubinaşvili tarafından "üç kiliseli" bazilika olarak tanımlanmıştır. Bunlar, neredeyse üç bağımsız kilise oluşturmak için nefin sağlam duvarlarla koridorlardan tamamen ayrıldığı bir dizi kilisedir.^[11]

Eredvi'deki çevredalız, kiliseyi doğu cephesi de dahil olmak üzere dört taraftan da sarmaktadır. Çevredalızlar genellikle kiliseyi üç taraftan sarar ve bu durum, çağdaş kiliseler için alışılmadık bir özelliktir.^[12] Ana nef, belirgin bir pilaster ile iki eşit parçaya bölünmüştür. Orta nefin üzerindeki tonoz, kemerler tarafından desteklenmektedir. Yarım daire biçimli apsisin kemeri iki katmanlı ve kısmen at nalı şeklindedir. Apsisin kendisi merkezi odadan daha düşüktür. Kiliseye giriş güneyden ve ek olarak batıdan yapılabilmektedir. Pencere ve kapılar, oyulmuş taş miğferler ve haçlar ile dekore edilmiştir.^[1]

Yazıt

Eredvi Bazilikası, güney duvardaki yuvarlak bir sütunun üst kısmına yerleştirilmiş, Orta Çağ Gürcü alfabesi asomtavruli ile yazılmış bir yazıt içermektedir. Kilise, mimar Tevdore Taplaisdze adına yapılmıştır ve temeli 906'ya kadar uzanmaktadır. Yazıtta, kısa süre önce Kartli bölgesini Bagrationili yöneticilerinden fethetmiş olan Kral III. Konstantin gibi çağdaşlardan ve din adamlarından bahsetmektedir. Asil Kartli ailesinin üyesi Ivane Tbeli ve kilisenin Piskoposu Nikozi Stephen kilisenin koruyucularıdır. Yazıt ayrıca, Konstantin'in Hereti'ye karşı kazandığı seferi ve ülkedeki Vejini kalesini fethetmesini anlatmaktadır.^[13]

Kaynakça

1. Gamkrelidze, Gela; Mindorashvili, Davit; Bragvadze, Zurab; Kvatsadze, Marine, (Ed.) (2013). "ერედვი [Eredvi]". ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (PDF) (Gürcüce). Tiflis: Georgian National Museum. s. 203. ISBN 978-9941-15-896-4. 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019.
2. "კულტურული ძეგლები გაურკვეველი აწმყოთი და მომავლით" [Cultural monuments with uncertain present and future] (Gürcüce). Voice of America (Georgian service). 7 Mart 2011. 2 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019.
3. "International Religious Freedom Report for 2014: Georgia". U.S. State Department. 12 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019.
4. "Officials Condemn Demolition of Ethnic Georgians' Homes in S. Ossetia". Civil Georgia. 24 Eylül 2017. 2 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019.
5. Информационный выпуск «Сегодня» [News program "Segodnya"] (YouTube video) (Rusça). Tskhinvali: TV channel IR. 15 Eylül 2017. 2 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019.
6. Karsanty, Gur (20 Nisan 2017). Прогулки по Осетии: Церковь Св.Георгия 10 века в с.Еред [Walking across Ossetia: the 10th-century church o St. George in the village Eredvi] (YouTube video) (Rusça). Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019.
7. "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019.
8. "Didi Liakhvi River Gorge State Museum-Reserve". Georgian Museums. Ministry of Culture and Monuments Protection of Georgia, ICOM National Committee in Georgia, Georgian Museums Association, Culturological Research Association. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019.
9. Wakhoucht, Tsarévitch (1842). Brosset, Marie-Félicité (Ed.). ღეოღრაჶიული აღწერა საქართველოჲსა. Description géographique de la Géorgie [Geographic description of Georgia] (Gürcüce ve Fransızca). S.-Pétersbourg: A la typographie de l'Academie Impériale des Sciences. ss. 252-253. 14 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019.
10. Kilian, A.-J., (Ed.) (1826). "Eredvi". Dictionnaire géographique universel, v. 3 (Fransızca). Paris. s. 636.^{[ölü/kırık bağlantı]}
11. Myers, Bernard Samuel, (Ed.) (1987). "Georgia". Encyclopedia of World Art, Vol. 17: Supplement II, New discoveries and perspectives in the world of art. New York: McGraw-Hill.
12. Gengiuri, Nato (2009). "Georgian Churches Porches: Early Christian Period to High Middle Ages". Skinner, Peter; Tumanishvili, Dimiti; Shanshiashvili, Anna (Ed.). Vakhtang Beridze 1st International Symposium of Georgian Culture — Georgian art in the context of European and Asian cultures; June 21-29, 2008, Georgia (PDF). Tiflis. s. 197. ISBN 978-9941-0-2005-6. 23 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2019.
13. Fähnrich, Heinz (2013). Die ältesten georgischen Inschriften [Oldest Georgian inscriptions] (Almanca). Brill. ss. 155-157. ISBN 978-90-04-25108-3.