Doğu Kanada İnuitçesi [ kaynak belirtilmeli ] (kendilerince ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ Inuktitut ; İngilizce Inuktitut, Eastern Canadian Inuktitut,[1] East Inuktitun ), Kanada 'da Doğu Kanada İnuitleri tarafından konuşulan İnuit dilleri kolundan bir Eskimo dili.
Pratik Bilgiler Ana dili olanlar, Konuşan sayısı ...
Kapat
İnuit dilleri coğrafyası
Kuzeybatı Topraklarında 11 resmî dilden biri
Nunavut 'ta 4 resmî dilden biri
3 ana lehçe grubu oluşturur: Kivalliq-Aivilik , Qikiqtaaluk (Baffin) , Nunavik-Labrador .[2]
Kivalliq-Aivilik İnuitçesi
Kivalliq İnuitçesi (kendilerince ᑭᕙᓪᓕᕐᒥᐅᑦ Kivallirmiut, Kivallirmiutut, Kivallirmiutun, Inuktitun ; İngilizce Kivalliq, Keewatin dialect, Caribou dialect, Caribou Inuit (sensu stricto )). (Nunavut )'da ᖃᒪᓂᑦᑐᐊᖅ (Qamanittuaq/Baker Lake) ile ᑎᑭᕋᕐᔭᖅ (Tikirarjuaq/Whale Cove) şehirlerinde konuşulur.
Qaernermiut şivesi (İngilizce Qairnirmiut subdialect ). Konuşan kabileler: Qaernermiut, (?) Harvaqtormiut
Hauneqtormiut ya da Kangiqliniqmiut (İngilizce Hauniqturmiut subdialect )
Padlermiut (İngilizce Paallirmiut subdialect )
Ahiarmiut (İngilizce Ahiarmiut subdialect )
Aivilik İnuitçesi (kendilerince Aivilingmiutut, Inuktitut ; İngilizce Aivilik dialect, Walrus Inuit ). ᓴᒡᓕᖅ (Sagliq/Southampton Island), ᐃᒡᓗᓪᓕᒑᕐᔪᒃ (Igluligaarjuk/Chesterfield Inlet) ve ᑲᖏᖅᖠᓂᖅ (Qangiqłiniq/Rankin Inlet) şehirlerinde konuşulur.
Southampton şivesi (İngilizce Southampton subdialect )
Rankin şivesi (İngilizce Rankin subdialect ). Konuşan kabileler: Aivilingmiut, (?) Amitormiut
Qikiqtaaluk İnuitçesi
Kuzey Qikiqtaaluk İnuitçesi (kendilerince Qikiqtaaluk uannangani, Inuktitut ; İngilizce North Baffin dialect, North Qikiqtaaluk dialect ). (Nunavut )'da ᐃᒡᓗᓕᒃ (Iglulik/Igloolik), ᓴᓂᕋᔭᖅ (Sanirajaq/Hall Beach), ᒥᑦᑎᒪᑕᓕᒃ (Mittimatalik/Pond Inlet), ᑲᖏᖅᑐᒑᐱᒃ (Kangiqtugaapik/Clyde River), ᐃᒃᐱᐊᕐᔪᒃ (Ikpiarjuk/Arctic Bay), ᓇᓂᓯᕕᒃ (Nanisivik), ᖃᐅᓱᑦᑐᖅ (Qausuittuq/Resolute) ve ᐊᐅᔪᐃᑦᑐᖅ (Aujuittuq/Grise Fiord) şehirlerinde konuşulur.
Tununirmiut şivesi (İngilizce Tununirmiut subdialect ). Konuşan kabileler: Nedlungmiut, Tununirusirmiut, Tununermiut, Mittimatalingmiut (halk) Mittimatalingmiutut (dil), Aggomiut, (?) Pilingmiut
Iglulirmiut (İngilizce Iglulingmiut subdialect )
Güney Qikiqtaaluk İnuitçesi (kendilerince Qikiqtaaluk nigiani, Inuttitut ; İngilizce South Baffin dialect (sensu lato ), South Qikiqtaaluk dialect ). (Nunavut )'da ᑲᖏᖅᑐᒑᐱᒃ (Kangiqtugaapik/Clyde River), ᕿᑭᖅᑕᕐᔾᔪᐊᖅ (Qikiqtarjuaq/Broughton Island), ᐸᖕᓂᖅᑐᐅᖅ (Pangniqtuuq/Pangnirtung), ᐃᖃᓗᐃᑦ (Iqaluit/Frobisher Bay), ᑭᖕᒥᕈᒃ (Kingmiruk/Lake Harbour) ve ᑭᙵᐃᑦ (Kinngait/Cape Dorset ) şehirlerinde konuşulur.
Güneydoğu şivesi (İngilizce Southeast Baffin subdialect, East Baffin dialect ). Konuşan kabileler: Akudnirmiut, Padlimiut, Qinguamiut, Saumingmiut, Kingnaitmiut, Qinguamiut, Okomiut, Talirpingmiut
Güneybatı şivesi (İngilizce Southwest Baffin subdialect, South Baffin dialect (sensu stricto )). Konuşan kabileler: Kingarmiut ya da Sikosuilarmiut (İngilizce Cape Dorset dialect), Akuliarmiut, Nugumiut, Qaumauangmiut
Nunavik-Nunatsiavut İnuitçesi
Nunavik İnuitçesi (kendilerince Inuttitut, Nunavimmiutitut, Nunavimiut ; İngilizce Nunavik dialect, Arctic Quebec Inuit ). ᑰᑦᔪᐊᕌᐱᒃ (Kuujjuaraapik/Great Whale River), ᐅᒥᐅᔭᖅ (Umiujaq), ᐃᓄᑦᔪᐊᖅ (Inujjuaq/Inukjuak), ᐳᕕᕐᓂᑐᖅ (Puvirnituq), ᓴᓂᑭᓗᐊᖅ (Sanikiluaq), ᒣᓚᓯᒃᑯᑦ (Mailasikkut/Chisasibi), ᐊᑯᓕᕕᒃ (Akulivik), ᐃᕗᔨᕕᒃ (Ivujivik), ᓴᓪᓗᐃᑦ (Salluit), ᑲᖏᖅᓱᔪᐊᖅ (Kangiqsujuaq), ᖁᐊᖅᑕᖅ (Quaqtaq), ᑲᖏᕐᓱᒃ (Kangirsuk), ᐊᐅᐸᓗᒃ (Aupaluk), ᑕᓯᐅᔭᖅ (Tasiujaq), ᑰᑦᔪᐊᖅ (Kuujjuaq/Fort Chimo), ᑲᖏᖅᓱᐊᓗᑦᔪᐊᖅ (Kangiqsualujjuaq), ᑕᕐᐸᖓᔪᖅ (Tarpangajuq) ve ᑭᓪᓕᓂᖅ (Killiniq/Port Burwell) şehirlerinde konuşulur.
Tahagmiut ya da Tarramiut (halk), Tarramiutut ya da Taqramiutut (dil). Konuşan kabileler: Nuvugmiut, Ungavamiut, Tahagmiut
Siqinirmiut. konuşan kabileler: Koksoakmiut, Kangiqsualujjuamiut, Kidlinungmiut
Itivimiut
Qikirtamiut (İngilizce Belcher Islands Inuit )
Nunatsiavut İnuitçesi ya da Labrador İnuitçesi (kendilerince Inuttut, Inuttitut, Nunatsiavummiutut, Labradorimiutut ; İngilizce Labrador Inuttut, Labrador Inuttitut ). Naini (Nain), Hopedale, Maqûvik (Makkovik), Ukkusitsalik (Davis Inlet), Vaali (Goose Bay–Happy Valley), Nutâk (Nutak), Hebron†, Tikirarsuarusik (Rigolet) şehirlerinde konuşulur.
Kuzey Nunatsiavut İnuitçesi (İngilizce Northern Labrador subdialect, Labrador Inuttut (sensu stricto )). Konuşan kabileler: Kongithlushuamiut, Chuckbuckmiut, Nunenumiut, Avitumniut
Rigolet İnuitçesi (İngilizce Rigolet subdialect, Rigolet Inuttut ). konuşan kabileler: Aivitumiut, (?) Netcetumiut, (?) Puthlavamiut
Linguist List 3 child dialect groups ve 6 child dialects olarak alt bölümlere ayırır. Kivalliq İnuitçesi kısmen Doğu Kanada İnuitçesi (ike-che → Chesterfield Inlet; Igluliagaarjuk) kısmen de Batı Kanada İnuitçesi (ikt-car → Caribou; Caribou Eskimo; Keewatin; Kivalliq) içine dahil edilir:[3]
child dialect groups
ike-arq → Arctic Quebec
ike-nba → North Baffin
ike-sba → South Baffin
child dialects
ike-rep → Repulse Bay; Naujat; Southampton
ike-rig → Rigolet; Tikiraqsuarusik
ike-cor → Coral Harbour; Sagliq
ike-lab → Labrador; Labrador Eskimo; Inuktitut (Quebec-Labrador)
ike-che → Chesterfield Inlet; Igluliagaarjuk
ike-aiv → Aivilik; Kangiqłniq; Aivillirmiut
İnuit hece yazısı :
Daha fazla bilgi kısa, uzun ...
kısa uzun karşılığı kısa uzun karşılığı kısa uzun karşılığı sonda karşılığı
ᐃ ᐄ i (ii) ᐅ ᐆ u (uu) ᐊ ᐋ a (aa) ᐦ h
ᐱ ᐲ pi ᐳ ᐴ pu ᐸ ᐹ pa ᑉ p
ᑎ ᑏ ti ᑐ ᑑ tu ᑕ ᑖ ta ᑦ t
ᑭ ᑮ ki ᑯ ᑰ ku ᑲ ᑳ ka ᒃ k
ᒋ ᒌ gi ᒍ ᒎ gu ᒐ ᒑ ga ᒡ g
ᒥ ᒦ mi ᒧ ᒨ mu ᒪ ᒫ ma ᒻ m
ᓂ ᓃ ni ᓄ ᓅ nu ᓇ ᓈ na ᓐ n
ᓯ ᓰ si ᓱ ᓲ su ᓴ ᓵ sa ᔅ s
ᓕ ᓖ li ᓗ ᓘ lu ᓚ ᓛ la ᓪ l
ᔨ ᔩ ji ᔪ ᔫ ju ᔭ ᔮ ja ᔾ j
ᕕ ᕖ vi ᕗ ᕘ vu ᕙ ᕚ va ᕝ v
ᕆ ᕇ ri ᕈ ᕉ ru ᕋ ᕌ ra ᕐ r
ᕿ ᖀ qi ᖁ ᖂ qu ᖃ ᖄ qa ᖅ q
ᖏ ᖐ ngi ᖑ ᖒ ngu ᖓ ᖔ nga ᖕ ng
ᙱ ᙲ nngi ᙳ ᙴ nngu ᙵ ᙶ nnga ᖖ nng
ᖠ ᖡ łi ᖢ ᖣ łu ᖤ ᖥ ła ᖦ ł
Kapat
Doğu Kanada İnuitçesi, Eskimo - Aleut dillerinin tipik görünümünü sergiler:
Kelimelerde üç sayı vardır: tekil, ikil, çoğul
tekil
ikil
çoğul
anlamı
ᐃᖃᓗᒃ iqaluk
ᐃᖃᓘᒃ iqaluuk
ᐃᖃᓗᐃᑦ iqaluit
balık
ᐃᕐᖑᓯᖅ irngusiq
ᐃᕐᖑᓰᒃ irngusiik
ᐃᕐᖑᓰᑦ irngusiit
fincan
ᓵ saa
ᓵᒃ saak
ᓵᑦ saat
masa
ᑎᑎᕋᐅᑦ titiraut
ᑎᑎᕋᐅᑏᒃ titirautiik
ᑎᑎᕋᐅᑏᑦ titirautiit
kalem
ᐅᑳᓚᐅᑦ uqaalaut
ᐅᑳᓚᐅᑏᒃ uqaalautiik
ᐅᑳᓚᐅᑏᑦ uqaalautiit
telefon
Kelimeler yalın halde çoğu zaman nominatif eki alırlar: daha çok -q ya da -k , daha az olarak da -n
Kelimeler (ya da cümleler) 4 bölümden oluşur:
kök (İng. stem )
yapım eki (İng. postbase )
çekim eki (İng. ending )
bağlaç (İng. enclitic )
Tamlama (isim ya da sıfat) bulunmaz
...ujunga ...ᐅᔪᖓ Adım...
aagga ᐋᒡᒐ Hayır
aatsuu ᐋᑦᓲ Bilmiyorum
qanuippit? ᖃᓄᐃᑉᐱᑦ? Nasılsın (İyi misin) ?
qanuinngittunga ᖃᓄᐃᙱᑦᑐᖓ İyiyim
nakurmiik ᓇᑯᕐᒦᒃ Teşekkür ederim
nakurmiimmarialuk ᓇᑯᕐᒦᒻᒪᕆᐊᓗᒃ Çok teşekkür ederim
aput ᐊᐳᑦ kar
anaana ᐊᓈᓇ anne
ataata ᐊᑖᑕ baba
qallunaatitut ᖃᓪᓗᓈᑎᑐᑦ İngilizce
uivititut ᐅᐃᕕᑎᑐᑦ Fransızca