Diş taşı ya da tartar, dişlerin çevresinde biriken gıda artıklarının (dental plak, dental plaque) uzun süre kalması sonucu oluşan sert, mineralize yapılardır. Yetişkinlerin yaklaşık %90'ında diş taşı mevcuttur.[1] İnsanlar dışındaki diğer hayvanlarda da tartar varlığı tespit edilmiştir.[2]
Oluşumu
Dişler üzerindeki gıda artıkları temizlenmediği zaman tükürük teki kalsiyum ve fosfat iyonları ile mineralize olurlar. İnorganik kalsiyum fosfat kristalleri diş plağı matriksinde oluşur ve plak mineralize olana kadar büyürler. Calculus kristalleri mine, dentin ve sement üzerinde büyürler ve diş yüzeyinin düzensizliklerinden mekanik tutuculuk sağlarlar. Calculusun dış yüzeyi, mineralize olmamış bir plakla kaplıdır.
Sınıflandırma
- Diş eti üstü diş taşı (Supragingival calculus): Diş etinin üzerinde yer alır. Tükürük kaynaklıdır.
- Diş eti altı diş taşı (Subgingival calculus): Diş eti oyuğu içerisinde veya periodonsiyum cebi (periodontal cep) içindedir. Serum kaynaklıdır. Rengi kahverengi-siyahtır.
Arkeolojide kullanımı
Tartar, DNA, protein ve çeşitli mikropartikülleri muhafaza ettiğinden ötürü arkeolojik araştırmalarda önemli bir yere sahiptir.[3][4] Tartarın analizi ile incelenen canlının ağız florasının yapısının tespit edilmesi veya ağızdaki patojenlerin varlığı bulunabilmektedir.[5] Tartar ayrıca canlının tükettiği besinlerin ne olduğunun belirlenmesinde öneme sahiptir.[6]
Kaynakça
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
