Remove ads
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri, de jure olarak Azerbaycan Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ bölgesinde Ermenistan Cumhuriyeti'nin bölgeye müdahalesinden sonra 10 Aralık 1991'de halkoylamasıyla bağımsızlığı kabul edilen ve 6 Ocak 1992'de bağımsızlığı ilan edilen fakat Ermenistan dahil, hiçbir ülke veya uluslararası kuruluş tarafından bağımsızlığı tanınmayan[1] de facto cumhuriyet olan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni dışişlerinde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı temsil etmekte ve girişimlerde bulunmaktaydı.[2]
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, eski Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi topraklarının çoğunu kontrol ediyordu (2020 Dağlık Karabağ savaşından önce aynı zamanda çevredeki bölgenin bir kısmını da kontrol ediyordu).[3] Yalnızca BM üyesi olmayan diğer üç devlet, Abhazya,[4] Güney Osetya[4] ve Transdinyester[4] tarafından tanındı.[5] Uluslararası toplumun geri kalanı Dağlık Karabağ'ı Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanıdı. Kasım 2012'de Uruguay'ın dış ilişkiler komitesinin bir üyesi, ülkesinin Dağlık Karabağ'ın bağımsızlığını tanıyabileceğini ifade etti.[6] 2012 yılında Ermenistan ve Tuvalu arasında diplomatik ilişkiler kuruldu ve bu da Dağlık Karabağ'ın Tuvalu tarafından tanınabileceği yönünde spekülasyonlara yol açtı.[7] Ekim 2012'de Avustralya'nın Yeni Güney Galler eyaleti Dağlık Karabağ'ı tanıdı.[8] Eylül 2014'te İspanya'daki Bask Parlamentosu, Dağlık Karabağ'ın kendi kaderini tayin hakkını destekleyen bir önergeyi kabul etti ve Kasım 2014'te yine İspanya'daki Navarre Parlamentosu, Dağlık Karabağ'ın çözüm müzakerelerine katılmasını destekleyen bir bildiri yayınladı.[9]
Uluslararası tanınmaması nedeniyle Dağlık Karabağ'ta başka ülkelerin diplomatik misyonları hiçbir zaman mevcut olmadı. Öte yandan cumhuriyet, yedi ülkede temsilciliklerle dünya çapında küçük bir temsilcilikler ağı kurdu.
19 Eylül 2023'teki Dağlık Karabağ çatışmaları sırasında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, 1 Ocak 2024'e kadar kendisini feshetmeyi kabul etti. Anlaşma uyarınca, 1 Ocak 2024'te bunu yaparak kendi ilan ettiği bağımsızlığını sona erdirdi.[10]
Remove ads
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı başkent olan Hankendi'de bulunmaktaydı.[2]
Aşağıda, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni temsil eden dışişleri bakanları'nın bir listesi bulunmaktadır:
- 1993–1997: Arkadi Ghukasyan
- 1997–2002: Naira Melkumyan
- 2002–2004: Ashot Gulyan
- 2004–2005: Arman Melikyan
- 2005–2011: Georgy Petrosyan
- 2011–2012: Vasily Atajanyan (vekaleten)
- 2012–2017: Karen Mirzoyan
- 2017–2021: Masis Mayilyan
- 2021–2023: David Babayan[11]
- 2023–2024: Sergey Ghazaryan
Abhazya
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ile kısmen tanınan Abhazya Cumhuriyeti birbirini tanıdı. Her iki devlet de vatandaşları için vize zorunluluğunu kaldırdı ve Demokrasi ve Milletler Hakları Topluluğu'na katıldı.
Avustralya
2012 yılında Yeni Güney Galler Parlamentosu Avustralya hükûmetine Dağlık Karabağ'ı tanıma çağrısında bulundu. Dağlık Karabağ'ın Avustralya'nın Sidney kentinde bir Temsilcilik Ofisi bulunuyordu.
Ermenistan
Ermenistan Dağlık Karabağ'ı hiçbir zaman tanımasa da çok yakın ilişkileri vardı. Fiilen Ermenistan'ın bir parçası olarak işlev görüyordu.[12][13][14][15][16][17] Erivan'da Dağlık Karabağ'ın temsilciliği kuruldu.
Avrupa
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin Avrupa'da Berlin, Paris ve Moskova dahil olmak üzere üç temsilciliği vardı.[18]
Dağlık Karabağ, Rusya'nın Donetsk ve Luhansk'ı tanımasına olumlu yanıt verdi, ancak bu, kendilerinin tanınmasını kapsamadı.[19]
Lübnan
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta bir Temsilciliği bulunuyordu. Mart 2018'de Dağlık Karabağ cumhurbaşkanı Bako Sahakyan Lübnan'ı ziyaret etti ve Ermeni Apostolik Kilisesi Kilikya Büyük Evi Katolikosluğu başkanı Katolikos I. Aram ile görüştü.[20] Mayıs 2018'de, Dağlık Karabağ şehri Martakert ve Lübnan'ın Bourj Hammoud kasabasının temsilcileri, ikinci kasabada bir İşbirliği Anlaşması imzaladı.[21]
Güney Osetya
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ile kısmen tanınan Güney Osetya Cumhuriyeti birbirini tanıdı. Her iki devlet de vatandaşları için vize zorunluluğunu kaldırdı ve Demokrasi ve Milletler Hakları Topluluğu'na katıldı.
Transdinyester
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ve Transdinyester birbirini tanıdı ve vatandaşlarına yönelik vize zorunluluğunu kaldırdı. İki ülke arasında birçok ortak etkinlik gerçekleştirildi. 2001 yılında Stepanakert'te her iki ülke Transdinyester Dışişleri Bakanlığı ile Dağlık Karabağ Dışişleri Bakanlığı arasında İşbirliği ve İstişareler Protokolü'nü imzaladı.[22] Transdinyester aynı zamanda Demokrasi ve Milletler Hakları Topluluğu'na da katılmaktadır.
Ukrayna
Ukrayna, Dağlık Karabağ'ı tanımadı ve Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan'a silah sağladı.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Dağlık Karabağ, Ukrayna'ya, yani Kiev ve Zaporizhzhia Oblastlarına 14 ton insani yardım gönderdi. Ancak bu yardım "Dağlık Karabağ'daki Rus barışı koruma birlikleri aracılığıyla" gönderiliyordu.[23]
Amerika Birleşik Devletleri
Amerika Birleşik Devletleri, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ile hiçbir zaman diplomatik ilişki kurmadı ve onu Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanıdı. Amerika Birleşik Devletleri'nde Dağlık Karabağ'a verilen destek her şeyden önce eyalet yasama organı düzeyinde kendini gösterdi. Birçoğu Dağlık Karabağ'ı destekleme kararlarını kabul etti.
Ayrıca Dağlık Karabağ hükûmet yetkilileri ABD Kongresi üyeleriyle düzenli olarak temas halindeydi. Ekim 2019'da Dağlık Karabağ Dışişleri Bakanı, Cumhuriyet yetkililerinin Dağlık Karabağ ile ABD arasındaki ilişkilere çeşitli düzeylerde büyük önem verdiğini belirtti. Bakan ayrıca, ABD Kongre üyeleriyle yaptığı toplantıda mali yardım ve çatışmanın barışçıl çözümüne verdiği destek için ABD'ye takdirlerini ifade etti ve işbirliğinin daha da geliştirilmesini umdu.[24]
Remove ads
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads